Samenvatting Virusfamilies Delputte

Gegeven families: baltimore classificatie, structuur, eigenschappen + grootte genoom, vb species + korte uitleg ziekte



dsDNA ssDNA dsRNA ssRNA+ ssRNA- ssRNA-RT ssDNA-RT
Adenoviridae Parvovirida Reovirida Caliciviridae Arenaviridae Retrovirida Hepadnaviridae
e e e
Herpesviridae Coronaviridae Bornaviridae
Polyomaviridae Flaviviridae Bunyaviridae
Papillomavirida Picornavirida Filoviridae
e e
Poxviridae Togaviridae Orthomyxovirida
e
Paramyxoviridae
Rhabdoviridae

1. Geef uitleg over volgende virussen,
a) baltimoreclassificatie,
b) structuur van het virion, (genoom)grootte, eigenschappen (enveloppe, capsid, tegument, hoeveel kb)
c) en geef een voorbeeld van een virus en welke ziekte deze veroorzaakt (kort) etc.




Alle virussen hebben lineair genoom behalve hepadnaviridae (= circulair)

De geel gemarkeerden heeft hij de vorige jaren gevraagd op het examen.

Enveloppe Nucleocapsid Tegument Icosahedrale Gesegmenteerd
structuur genoom
Herpesviridae Herpesviridae Herpesviridae Papillomaviridae Reoviridae
Coronaviridae (met Poxviridae Parvoviridae Arenaviridae
spikes)
Flaviviridae Retroviridae Caliciviridae Bunyaviridae
Togaviridae (met Togaviridae Orthomyxoviridae
glycoproteïne spikes)
Alle -ssRNA behalve Hepadnaviridae
arenaviridae, dus:
Orthomyxoviridae
Paramyxoviridae
Rhabdoviridae
Bornaviridae
Bunyaviridae
Filoviridae

Retrovirussen: HIV
Hepadnaviridae


Polyproteïne Leaky scanning Frameshifts RNA terminatie-reïnitiatie
Flaviviridae Reoviridae Reoviridae Caliciviridae
Picornaviridae Orthomyxoviridae Orthomyxoviridae

,Gegeven families: baltimore classificatie, structuur, eigenschappen + grootte genoom, vb species + korte uitleg ziekte

Dubbelstrengige dsDNA virussen: Baltimore klasse 1
Met enveloppe makkelijker te desinfecteren dan zonder enveloppe, maar wel meer variaties mogelijk
Adenoviridae Capsidvirus
Pentonbase met antenne=> meer variatie maar minder resistent tegen
immuunsysteem
Heeft vele serotypen (pathogeen die je kan onderscheiden op basis van antistoffen
mbv serologie) en heeft complexe klassificatie
Belangrijkste symptomen bij infectie:
1. Respiratoire infectie
2. Conjunctivitis
3. Gastro-enteritis
4. Urinaire infecties
•Mastadenovirus: omvat veel verschillende soorten zoals het humaan
adenovirus type 5
•Aviadenovirus (voor gevogelten, voor ons niet van belang)
Transmissie: via aerosol, faeces, fomieten
Herpesviridae Enveloppe met vele eiwitten zoals glycoproteïnen
Nucleocapsid
Groot dsDNA virus
Tegument = amorfe massa van eiwitten tussen capsid en enveloppe die belangrijk zijn
om componenten in de cel te manipuleren en stil te leggen + vermeerderen van het virus
Enorm veel varianten, komt bij elke diersoort voor maar specifiek aan
gastheer dus niet zoönotisch
Levenslange latente infectie => virus is in slaaptoestand aanwezig => kan
reactiveren bij verlaagd immuunsysteem (iedereen heeft enkele
herpessoorten zonder symptomen)
•α-herpesvirus:
 Simplexvirus: Humaan herpesvirus type1 en 2 (HSV1 en 2)
 Koortsblazen, mucosale lesies, ooginfecties,
encephalitis
 HSV2 is seksueel overdraagbaar
 Transmissie: speeksel, vaginaal, etter van blaren
 Virus blijft latent aanwezig
 Varicellovirus: varicella-zoster virus
 Bij kinderen: windpokken
 Bij volwassenen, gordelroos/zona => veel pijnlijker en
soms zelfs maandenlang pijn door zenuwbeschadiging
 Geen vaccinatie omdat vaccinatie niet levenslang is en
herstel infectie wel
 Complicaties: encephalitis en pneumonie
 Virus blijft latent aanwezig
•β-herpesvirus:
 Cytomegalovirus = HSV 5
 Geen duidelijke symptomen bij gezonde personen
 Risico bij: transplantatie, grote brandwonden,
immunosupressie
 Problematisch bij zwangere vrouwen =>
afwijkingen/doofheid van foetus
 HSV 6 + 7
•γ-herpesvirus:
 Epstein-Barr virus = HSV 4
 Klierkoorts/infectieuze mononucleose
 Vermoeidheid, hoofdpijn
 HSV 8
Transmissie: Direct contact, aerosol
Papillomaviridae Capsidvirus, normaalgezien stabiel, hoewel niet stabiel bij papillomavirus

,Gegeven families: baltimore classificatie, structuur, eigenschappen + grootte genoom, vb species + korte uitleg ziekte

Vaak asymptomatische infectie, soms veroorzaakt het kleine benigne
tumoren zoals wratjes en papilloma’s
HPV16 en 18 veroorzaken baarmoederhalskanker => vaccin

Polyomaviridae Capsidvirus
Bijna altijd asymptomatische infectie
Maar: Kan zeldzaam transformeren en maligne tumoren veroorzaken

Poxviridae Zandlopervorm
Zeer groot virus (300nm): bevat genen die coderen voor eiwitten en
enzymen nodig voor DNA synthese en productie viraal mRNA =>
replicatie in cytoplasma (moet niet naar kern)
Geen matrix
Interne nucleocapsid met DNA en virale enzymen
Variolavirus: veroorzaakt de pokken, is reeds uitgeroeid
Vaccinatie met vacciniavirus: virusdruppel op huid en dan in huid
krassen => lokale inflammatie => blaasje => litteken, maar virus komt zo
niet in bloedbaan dus je krijgt op andere plekken zo geen pokken
Transmissie via respiratoire druppeltjes, fomieten of direct contact

Enkelstrengige ssDNA virussen: Baltimore klasse 2
Kunnen enkel sneldelende cellen infecteren
Parvoviridae Één van kleinste DNA virussen (20nm)
Icosahedrale structuur, kristalstructuur
Unieke structuur van genomisch DNA en unieke replicatiemechanisme
Meeste kunnen zichzelf vermenigvuldigen, maar gastheercel moet door
S-fase
Gebruikt als vectoren voor gentherapie en vaccinatie
 Parvovirus
 Dependovirus
 Kan zichzelf NIET repliceren: heeft helpervirus (adeno of
herpes) nodig voor inductie van S-fase en voor gebruik
van replicatie-enzymes
 Latente infectie: virusDNA wordt geïntegreerd in genoom
gastheercel, activatie bij infectie met helpervirus
 Erythrovirus
 Parvovirus B19 veroorzaakt kinderziekte erythema
infectiosum met typische blaasjes op lichaam

Dubbelstrengige RNA virussen: Baltimore klasse 3
dsRNA is extreem krachtige trigger voor innate immuunsysteem => virus zal niet kunnen groeien
Reoviridae Klein (15-30kb)
Complex virion: Dubbele of driedubbele capsid
Gesegmenteerd lineair dsRNA genoom => segmenten kunnen groter
genoom en meer eiwitten genereren via leaky scanning en frameshifts
met vele open leesramen
Van elk segment wordt mRNA gesynthetiseerd door virale polymerasen
dat transloceert naar cytoplasma voor translatie naar eiwit
dsRNA komt nooit vrij om te vermijden dat er immuunreactie optreedt
 Orthoreovirus
 Coltivirus => tick fever
 Rotavirus => neonatale diarree, gastro-enteritis

, Gegeven families: baltimore classificatie, structuur, eigenschappen + grootte genoom, vb species + korte uitleg ziekte

Enkelstrengige positieve RNA virussen: Baltimore klasse 4
Bijna allemaal humaan belangrijke virussen die elks 1 type infectie veroorzaken, + ssRNA: doet zowel dienst als
genoom als mRNA
Caliciviridae Icosahedrale structuur
 Norovirus
 Stabiel en resistent virus met capsid => bij besmetting
alles ontsmetten en ontruimen
 Gastro-enteritis: Kakken en kotsen tegelijkertijd
 Klein lineair + genoom (5-8kb), dus doet zowel dienst als
genoom en als mRNA
 Heeft 2 ORF’s: expressie via RNA terminatie-reïnitiatie
=> einde ORF1 en begin ORF2 overlappen

Coronaviridae Enveloppe met spikes
Genoom: 27-32kb (grootste van alle RNA virussen)
Gecapped en gepolyadenyleerd
Bezit proofreading capaciteit => foutjes worden hersteld (via RNA
afhankelijk RNA polymerase) => genoom kan groeien => groot genoom
Respiratoire en gastro-intestinale symptomen: longontsteking
Genera (genus) + species:
 α-coronavirus
 β-coronavirus
 SARS: hoesten, koorts, hoofdpijn, grieperig, dodelijk,
vanaf dieren uit China, ook mens op mens
Severe acute respiratory syndrome
 MERS: midden oosten vanaf kamelen, nauwelijks mens
op mens
 COVID-19? (SARS-Cov2)
 γ-coronavirus

Flaviviridae Enveloppe
Oppervlakte eiwitten in icosahedrale symmetrie
Genoom: 9-12kb, lineair
Translatie genoom in polyproteïne dat verder geknipt wordt in
verschillende eiwitten
Transmissie: via muggen, teken, moeder, seksueel contact, bloed
 Gele koorts virus
 Dengue virus
 West-nijl virus
 Japans encephalitis virus
 ZIKA virus: geen symptomen, wel gevaarlijk bij zwangere
vrouwen => foetus met microcefalie
Transmissie via: muggen, moeder, seksueel contact, bloed
 Hepacivirus => Hepatitis C: overgedragen via seksueel contact
of bloed, veroorzaakt leverontsteking en levercirrose, opgelost
met anti-virale middelen

Picornaviridae GEEN enveloppe, wel capsid (zoals altijd)
Klein virus met klein genoom (7-9kb) met 1 ORF dat codeert voor
polyproteïne
 Enterovirus => Poliovirus: kinderverlamming, encephalitis,
afwijkingen ledematen, verlamming ademhalingsstelsel, vaccin
 Hepatovirus => Hepatitis A virus
 Rhinovirus: klassieke verkoudheid, bij infectie wordt je
immuun, maar er zijn oneindig vele variaties => geen vaccin