Fysiologische veranderingen bij de kraamvrouw
Normale kraambed
Periode vanaf geboorte placenta tot ongeveer 6 weken post partum
Periode van grote veranderingen, niet bij iedereen hetzelfde
Verblijfsduur op kraamafdeling verkort maar nog steeds langer dan in meeste Westerse
landen
Hierbij belang van organisatie van begeleiding en ondersteuning van de kraamvrouw zeker
te benadrukken!
Wetenschappelijk onderzoek toont geen verhoogde morbiditeit bij verkort ziekenhuisverblijf
Meerlingzwangerschap heeft de vrouw meer tijd nodig om te herstellen
Een sectio heeft langer tijd nodig om te herstellen
Borstvoeding zorgt voor een sneller herstel
Baarmoederinvolutie
= krimping baarmoeder en zakken onder de symfyse
Veiligheidsbol goede samentrekking
Controle
o Hoogte
o Lokalisatie
o Contractietoestand
o Pijngevoel bij palpatie
Stand BM
o X aantal cm of vingers boven of onder navel
o X aantal cm of vingers boven symfyse
o Dag 1: 1 à 2 VON of N-1
o Dag 2: 2 à 3 VON of N-2
o Dag 3: 3 à 4 VON of N-3
o Dag 5: tussen navel en symfyse
o Na 10 dagen: niet meer te voelen
Na 6 weken baarmoeder op oorspronkelijke positie
Hoe voelen naar de baarmoeder?
o Kraamvrouw lege blaas
o Kraamvrouw in ruglig (ontspannen buikspieren dus niet rechtstaand voelen)
o Vroedvrouw gewassen handen
o Hoofd rust op kussen
o Buikspieren ontspannen
o Met ulnaire zijde van hand BMF zoeken en naar symfyse toe drukken
Welke informatie geven we aan de kraamvrouw?
o Niet aangenaam, soms pijnlijk
o Uitleg waarom we naar BMF voelen en hoe deze ‘moet’ zijn
Wanneer voelen we naar de involutie?
o De eerste uren: om de 15 minuten
o Dagelijks, na mictie
o Volgens voorschrift
o Bij problemen: extra observatie
, Mogelijke oorzaken van geen goede involutie?
o Volle blaas
o Placentaresten
o Overrekking (tweeling, multipara, grote baby,…)
o Langdurige arbeid
o Baarmoedergezwel
Actieplanning in deze situatie
o Volle blaas: vrouw laten plassen of sonderen
o Placentaresten: controle placenta+vliezen, evt. curettage (bm leeggezogen resten)
o Overrekking: evt. medicatie op voorschrift (urotonicum)
o Langdurige arbeid: evt. medicatie op voorschrift (oxytocine bm samentrekken)
o Baarmoedergezwel: pathologie, evt. operatie
Lochia
= bloedingen
Kleur
o Lochia rubra (rood bloedverlies)
o Lochia serosa (doorzichtig roosachtig vocht of oud bloed (bruin)
o Lochia alba (witverlies)
Geur - actieplanning
Hoeveelheid
o Direct PP: vrij overvloedig
o Cave infuus verwijderen
o Afhankelijk van richting vagina en positie kraamvrouw
o Duur bloedverlies varieert van 2 – 86 dagen, gemiddeld 24 dagen
Mogelijke oorzaken overvloedig bloedverlies?
o Atonie baarmoeder (niet samentrekken)
o Inwendige ruptuur t.h.v. cervix, vagina
o Uitwendige ruptuur t.h.v. vulva, perineum
o Stollingsstoornissen
Actieplanning bij overvloedig bloedverlies?
o Oorzaak opzoeken
o Baarmoeder masseren
o Kraamvrouw laten urineren
o Arts verwittigen en medicatie toedienen op voorschrift
De kans op genitale infectie is groter tijdens kraamperiode door
o Gunstige omstandigheden
Daling Doderleinbacteriën in vagina
Stijging pH
Openstaan van cervix
Groot wondoppervlak t.h.v. baarmoeder
Wonde t.h.v. vagina
Info kraamvrouw?
o Controle geur, kleur en hoeveelheid
o Uitleg waarom
Normale kraambed
Periode vanaf geboorte placenta tot ongeveer 6 weken post partum
Periode van grote veranderingen, niet bij iedereen hetzelfde
Verblijfsduur op kraamafdeling verkort maar nog steeds langer dan in meeste Westerse
landen
Hierbij belang van organisatie van begeleiding en ondersteuning van de kraamvrouw zeker
te benadrukken!
Wetenschappelijk onderzoek toont geen verhoogde morbiditeit bij verkort ziekenhuisverblijf
Meerlingzwangerschap heeft de vrouw meer tijd nodig om te herstellen
Een sectio heeft langer tijd nodig om te herstellen
Borstvoeding zorgt voor een sneller herstel
Baarmoederinvolutie
= krimping baarmoeder en zakken onder de symfyse
Veiligheidsbol goede samentrekking
Controle
o Hoogte
o Lokalisatie
o Contractietoestand
o Pijngevoel bij palpatie
Stand BM
o X aantal cm of vingers boven of onder navel
o X aantal cm of vingers boven symfyse
o Dag 1: 1 à 2 VON of N-1
o Dag 2: 2 à 3 VON of N-2
o Dag 3: 3 à 4 VON of N-3
o Dag 5: tussen navel en symfyse
o Na 10 dagen: niet meer te voelen
Na 6 weken baarmoeder op oorspronkelijke positie
Hoe voelen naar de baarmoeder?
o Kraamvrouw lege blaas
o Kraamvrouw in ruglig (ontspannen buikspieren dus niet rechtstaand voelen)
o Vroedvrouw gewassen handen
o Hoofd rust op kussen
o Buikspieren ontspannen
o Met ulnaire zijde van hand BMF zoeken en naar symfyse toe drukken
Welke informatie geven we aan de kraamvrouw?
o Niet aangenaam, soms pijnlijk
o Uitleg waarom we naar BMF voelen en hoe deze ‘moet’ zijn
Wanneer voelen we naar de involutie?
o De eerste uren: om de 15 minuten
o Dagelijks, na mictie
o Volgens voorschrift
o Bij problemen: extra observatie
, Mogelijke oorzaken van geen goede involutie?
o Volle blaas
o Placentaresten
o Overrekking (tweeling, multipara, grote baby,…)
o Langdurige arbeid
o Baarmoedergezwel
Actieplanning in deze situatie
o Volle blaas: vrouw laten plassen of sonderen
o Placentaresten: controle placenta+vliezen, evt. curettage (bm leeggezogen resten)
o Overrekking: evt. medicatie op voorschrift (urotonicum)
o Langdurige arbeid: evt. medicatie op voorschrift (oxytocine bm samentrekken)
o Baarmoedergezwel: pathologie, evt. operatie
Lochia
= bloedingen
Kleur
o Lochia rubra (rood bloedverlies)
o Lochia serosa (doorzichtig roosachtig vocht of oud bloed (bruin)
o Lochia alba (witverlies)
Geur - actieplanning
Hoeveelheid
o Direct PP: vrij overvloedig
o Cave infuus verwijderen
o Afhankelijk van richting vagina en positie kraamvrouw
o Duur bloedverlies varieert van 2 – 86 dagen, gemiddeld 24 dagen
Mogelijke oorzaken overvloedig bloedverlies?
o Atonie baarmoeder (niet samentrekken)
o Inwendige ruptuur t.h.v. cervix, vagina
o Uitwendige ruptuur t.h.v. vulva, perineum
o Stollingsstoornissen
Actieplanning bij overvloedig bloedverlies?
o Oorzaak opzoeken
o Baarmoeder masseren
o Kraamvrouw laten urineren
o Arts verwittigen en medicatie toedienen op voorschrift
De kans op genitale infectie is groter tijdens kraamperiode door
o Gunstige omstandigheden
Daling Doderleinbacteriën in vagina
Stijging pH
Openstaan van cervix
Groot wondoppervlak t.h.v. baarmoeder
Wonde t.h.v. vagina
Info kraamvrouw?
o Controle geur, kleur en hoeveelheid
o Uitleg waarom
