Thema 9: Spijsvertering
E. Passage, vertering en resorptie voedsel
Chemische vertering van voedsel → Maagdarmtractus
1. Slokdarm (oesophagus)
- Indeling en ligging
Slokdarm (oesophagus) is verbinding tussen keel en maag → Hals- (pars cervicalis),
borst- (pars thoracica) en buikdeel (pars abdominalis): Borstdeel gaat tot hiatus
oesophageus van diafragma, buikdeel start daar en gaat slechts kort tot de maag
2. Algemene indeling maagdarmtractus
Slokdarm mondt uit in maag of magencomplex → Maagsappen
→ Zuur milieu → Werking enzymen en doden pathogenen
Dunne darm: Vertering en resorptie voedingsstoffen
- Duodenum (twaalfvingerige darm) → Verteren en neutraliseren pH
- Jejunum → Resorptie voedingsstoffen
- Ileum → Resorptie voedingsstoffen
Dikke darm (colon) → Bacteriële fermentatie en resorptie water
- Blinde darm (caecum) → Dubbel aangelegd bij vogels
- Rectum → Uitmonden in cloaca of anus
Carnivoren, piscivoren en insectivoren: Weinig onderscheid in dunne en dikke darm
→ Kort darmstelsel voor carnivoren (vlees is vlot verteerbaar), het kortste darmstelsel voor
insectivoren (insecten zijn zeer vlot verteerbaar) en lang darmstelsel voor piscivoren omdat
viseters niet kauwen (ze slikken vis in een keer in → Bescherming slokdarm tegen graten)
Omnivoren hebben een spijsverteringsstelsel gebaseerd op hun voorouder!!
Herbivoren hebben een lang darmstelsel om plaats te bieden aan bacteriën en protozoa voor
bacteriële fermentatie → Verteren van plantaardig materiaal (cellulose)
- Grote herbivoren hebben daarom een uitgebreide dikke darm
- Kleine herbivoren hebben daarom een uitgebreide blinde darm
Voormagencomplex (bij verschillende herbivoren):
- Pens (rumen) → Voormaag
- Netmaag (reticulum) → Voormaag
, - Boekmaag (omasum) → Voormaag
- Lebmaag (abomasum) → Eigenlijke kliermaag
F. Maagdarmtractus en adnexa huisdieren
1. Peritoneale holte
Alle delen van maagdarmstelsel (behalve slokdarm, rectum en anus) in peritoneale holte
→ Buik- (cavum abdominis) en bekkenholte (cavum pelvis) → Bekleed met peritoneum
→ Bij mannelijke dieren, vrouwelijke hond en vrouw → Processus vaginalis doorheen
peritoneum, uitzakking van lieskanaal → Cavum vaginale
- Peritoneum parietale (pariëtale blad)
- Peritoneum viscerale (viscerale blad) → Tunica serosa
- Mesenterium tussen beide bladen in gelegen
→ Organen opgehangen door dorsale mesenterium = Darmscheil
- Darmscheil ontspringt over beperkte zone = Scheilwortel (radix mesenterii)
- Unbilicas (navel)
In bekkenholte → Fossa pararectalis
- Excavatio rectogenitalis
- Excavatio vesicogenitalis
- Excavatio pubovesicalis
2. Voormagen bij herkauwers
E. Passage, vertering en resorptie voedsel
Chemische vertering van voedsel → Maagdarmtractus
1. Slokdarm (oesophagus)
- Indeling en ligging
Slokdarm (oesophagus) is verbinding tussen keel en maag → Hals- (pars cervicalis),
borst- (pars thoracica) en buikdeel (pars abdominalis): Borstdeel gaat tot hiatus
oesophageus van diafragma, buikdeel start daar en gaat slechts kort tot de maag
2. Algemene indeling maagdarmtractus
Slokdarm mondt uit in maag of magencomplex → Maagsappen
→ Zuur milieu → Werking enzymen en doden pathogenen
Dunne darm: Vertering en resorptie voedingsstoffen
- Duodenum (twaalfvingerige darm) → Verteren en neutraliseren pH
- Jejunum → Resorptie voedingsstoffen
- Ileum → Resorptie voedingsstoffen
Dikke darm (colon) → Bacteriële fermentatie en resorptie water
- Blinde darm (caecum) → Dubbel aangelegd bij vogels
- Rectum → Uitmonden in cloaca of anus
Carnivoren, piscivoren en insectivoren: Weinig onderscheid in dunne en dikke darm
→ Kort darmstelsel voor carnivoren (vlees is vlot verteerbaar), het kortste darmstelsel voor
insectivoren (insecten zijn zeer vlot verteerbaar) en lang darmstelsel voor piscivoren omdat
viseters niet kauwen (ze slikken vis in een keer in → Bescherming slokdarm tegen graten)
Omnivoren hebben een spijsverteringsstelsel gebaseerd op hun voorouder!!
Herbivoren hebben een lang darmstelsel om plaats te bieden aan bacteriën en protozoa voor
bacteriële fermentatie → Verteren van plantaardig materiaal (cellulose)
- Grote herbivoren hebben daarom een uitgebreide dikke darm
- Kleine herbivoren hebben daarom een uitgebreide blinde darm
Voormagencomplex (bij verschillende herbivoren):
- Pens (rumen) → Voormaag
- Netmaag (reticulum) → Voormaag
, - Boekmaag (omasum) → Voormaag
- Lebmaag (abomasum) → Eigenlijke kliermaag
F. Maagdarmtractus en adnexa huisdieren
1. Peritoneale holte
Alle delen van maagdarmstelsel (behalve slokdarm, rectum en anus) in peritoneale holte
→ Buik- (cavum abdominis) en bekkenholte (cavum pelvis) → Bekleed met peritoneum
→ Bij mannelijke dieren, vrouwelijke hond en vrouw → Processus vaginalis doorheen
peritoneum, uitzakking van lieskanaal → Cavum vaginale
- Peritoneum parietale (pariëtale blad)
- Peritoneum viscerale (viscerale blad) → Tunica serosa
- Mesenterium tussen beide bladen in gelegen
→ Organen opgehangen door dorsale mesenterium = Darmscheil
- Darmscheil ontspringt over beperkte zone = Scheilwortel (radix mesenterii)
- Unbilicas (navel)
In bekkenholte → Fossa pararectalis
- Excavatio rectogenitalis
- Excavatio vesicogenitalis
- Excavatio pubovesicalis
2. Voormagen bij herkauwers
