Biologische Psychologie – Stress (Hfst. 17 )
Inleiding
De stressrespons
• De Klassieke definitie : De reactie van het lichaam incl. zenuwstelsel op dreiging:
o Stress als verdedigingsfunctie (klassieke conceptualisatie)
o Uitroepen van noodtoestand : flight or flight-respons
▪ Aanspreken van beperkte reserves in kader van uitdagingen
→ Glibberig worden en afkoelen (zwete), meer gasuitwisseling(=snel
ademen) (zuurstof nodig voor snel metabolisme/verbranding), snellere
circulatie, bloedtoevoer van spijsvertering naar spieren (want verteren is nu
niet nodig dus die energie kan beter gebruikt worden), toegenomen
bloedklontering (zo genees je sneller), aanscherpen waakzaamheid,..
→ Hier is ook een onthoudfunctie: de dreigingen die je meemaakt wil je
best onthouden om die volgende keer te vermijden.
▪ Ook stressrespons bij opportuniteiten
→ vb. Flinn et al. (2011): verhoogde circulerende stresshormonen bij
kinderen 2 dagen voor Kerstmis in Dominica, maar enkel bij kinderen die
cadeaus konden verwachten (omdat er iets spannend aan de hand is, )
→ vb2. Predator ziet prooi. Dus heeft een opportuniteit om voedsel te
hebben.
▪ Beide gevallen hebben veel energie nodig
• Acute sympatische effecten
o Doorbloeding skeletspieren verhogen
o Hartslag, ademhalingsfrequentie verhogen
o Bloedsuikerspiegel verhogen
o Zweten
o Spijsvertering stilleggen
o Immuun- /ontstekingsrespons stimuleren
o Pupillen verwijden (belladonna, ding da je grote
pupillen geeft (atractief)))
o Horripilatie
o Orgasme
o Cognitieve effecten: appetijt, doorbloeding brein, geheugen
• Sympatisch systeem is belangrijk voor stress respons , en dat systeem bevindt zich
doorheen het lichaam.
o Vb. Voor een orgasme heb je parasympatisch systeem nodig voor opwinding en
sympatisch voor orgasme
Jadiana 2023-2024 1
, o Heeft ook een heleboel cognitieve effecten . Een knoop in de maag (geen honger
meer hebben) , door meer bloed in het brein, heeft veel meer cognitieve
gevolgen.
• Aantal manieren om activiteit in het sympatisch zenuwstelsel te kwantificeren
• Vb. Pupildiameter (1ste foto) en galvanische huidrespons meter(2de foto)
o Er wordt in real time de pupil gemeten via die meter en de
Galvanische huidrespons kapitaliseert op het zweten (omdat water
Elektriciteit geleid dus gaat je huid die geleiding verhogen wat de meter
Oppikt)=> machine wordt geactiveert
• Vb. grafieken
o Grafiek met positieve triggers (boven) en negatieve triggers (beneden) en ook
tussen mannen en vrouwen
▪ De takehome is hier dat algemeen gesproken een negatieve stimuli een
grotere impact heeft als de positieve stimuli, dreiging blijft dus de
categorie met de sterkste respons.
▪ Je zie wel ook dat de stimuli met de hoge valentie en hoge arousal veel
meer respons heeft en nog meer bij mannen(= omdat ze makkelijker
opgewonden zijn). Andere triggers/categorieën zonder die arousal liggen
over algemeen lager.
Fysiologie
De stressrespons
• 2 Cruciale hormonale systemen
o SNEL : Sympathisch – bijniermergsysteem:
▪ Vrijgave van adrenaline en nroadrenaline
(catecholamines) onder impuls van
hypothalamus (noradrenaline = hier
hormoon; in de bloedbaan)
▪ Resultaat: snelle boost van directe
sympatische effecten
→ ( rode cirkel) Bestaan Sympatisch
bijniermergsysteem bestaat uit merg aan
de binnekant (oranje) en schors aan buitekant (geel). In dat ding op de prent
wordt (nor)adrenaline uitgegeven (allebei in catecholamines systeem)
Jadiana 2023-2024 2
Inleiding
De stressrespons
• De Klassieke definitie : De reactie van het lichaam incl. zenuwstelsel op dreiging:
o Stress als verdedigingsfunctie (klassieke conceptualisatie)
o Uitroepen van noodtoestand : flight or flight-respons
▪ Aanspreken van beperkte reserves in kader van uitdagingen
→ Glibberig worden en afkoelen (zwete), meer gasuitwisseling(=snel
ademen) (zuurstof nodig voor snel metabolisme/verbranding), snellere
circulatie, bloedtoevoer van spijsvertering naar spieren (want verteren is nu
niet nodig dus die energie kan beter gebruikt worden), toegenomen
bloedklontering (zo genees je sneller), aanscherpen waakzaamheid,..
→ Hier is ook een onthoudfunctie: de dreigingen die je meemaakt wil je
best onthouden om die volgende keer te vermijden.
▪ Ook stressrespons bij opportuniteiten
→ vb. Flinn et al. (2011): verhoogde circulerende stresshormonen bij
kinderen 2 dagen voor Kerstmis in Dominica, maar enkel bij kinderen die
cadeaus konden verwachten (omdat er iets spannend aan de hand is, )
→ vb2. Predator ziet prooi. Dus heeft een opportuniteit om voedsel te
hebben.
▪ Beide gevallen hebben veel energie nodig
• Acute sympatische effecten
o Doorbloeding skeletspieren verhogen
o Hartslag, ademhalingsfrequentie verhogen
o Bloedsuikerspiegel verhogen
o Zweten
o Spijsvertering stilleggen
o Immuun- /ontstekingsrespons stimuleren
o Pupillen verwijden (belladonna, ding da je grote
pupillen geeft (atractief)))
o Horripilatie
o Orgasme
o Cognitieve effecten: appetijt, doorbloeding brein, geheugen
• Sympatisch systeem is belangrijk voor stress respons , en dat systeem bevindt zich
doorheen het lichaam.
o Vb. Voor een orgasme heb je parasympatisch systeem nodig voor opwinding en
sympatisch voor orgasme
Jadiana 2023-2024 1
, o Heeft ook een heleboel cognitieve effecten . Een knoop in de maag (geen honger
meer hebben) , door meer bloed in het brein, heeft veel meer cognitieve
gevolgen.
• Aantal manieren om activiteit in het sympatisch zenuwstelsel te kwantificeren
• Vb. Pupildiameter (1ste foto) en galvanische huidrespons meter(2de foto)
o Er wordt in real time de pupil gemeten via die meter en de
Galvanische huidrespons kapitaliseert op het zweten (omdat water
Elektriciteit geleid dus gaat je huid die geleiding verhogen wat de meter
Oppikt)=> machine wordt geactiveert
• Vb. grafieken
o Grafiek met positieve triggers (boven) en negatieve triggers (beneden) en ook
tussen mannen en vrouwen
▪ De takehome is hier dat algemeen gesproken een negatieve stimuli een
grotere impact heeft als de positieve stimuli, dreiging blijft dus de
categorie met de sterkste respons.
▪ Je zie wel ook dat de stimuli met de hoge valentie en hoge arousal veel
meer respons heeft en nog meer bij mannen(= omdat ze makkelijker
opgewonden zijn). Andere triggers/categorieën zonder die arousal liggen
over algemeen lager.
Fysiologie
De stressrespons
• 2 Cruciale hormonale systemen
o SNEL : Sympathisch – bijniermergsysteem:
▪ Vrijgave van adrenaline en nroadrenaline
(catecholamines) onder impuls van
hypothalamus (noradrenaline = hier
hormoon; in de bloedbaan)
▪ Resultaat: snelle boost van directe
sympatische effecten
→ ( rode cirkel) Bestaan Sympatisch
bijniermergsysteem bestaat uit merg aan
de binnekant (oranje) en schors aan buitekant (geel). In dat ding op de prent
wordt (nor)adrenaline uitgegeven (allebei in catecholamines systeem)
Jadiana 2023-2024 2
