Samenvatting Chemie:
Inhoud
Stoffen en elementen (PPT 1) ................................................................................................................. 5
Inleiding: de ontwikkeling van de moderne chemie. .......................................................................... 5
Huidig beeld..................................................................................................................................... 5
5 grote fasen.................................................................................................................................... 5
Praktische kunsten (voor 600 B.C.) ............................................................................................. 5
De Grieken (600 B.C. – 300 B.C.) ................................................................................................. 5
Twee belangrijke theorieën..................................................................................................... 5
Alchemie (300 B.C. – 1650 AD.) ................................................................................................... 6
Robert Boyle: ........................................................................................................................... 6
Flogiston (1650 – 1790) ............................................................................................................... 6
Georg Ernest Stahl: .................................................................................................................. 6
Moderne chemie (1750 – heden) ................................................................................................ 6
Antoine Lavoisier: .................................................................................................................... 6
Materie, mengsels en zuivere stoffen ................................................................................................. 7
Bouw van de materie ...................................................................................................................... 7
Mengsels en zuivere stoffen........................................................................................................ 7
1) Voorwerpeigenschappen ................................................................................................ 7
2) Stofeigenschappen .......................................................................................................... 7
3) Mengsels VS. Zuivere stof................................................................................................ 8
4) Scheidingstechnieken ...................................................................................................... 8
5) Zuivere stoffen............................................................................................................... 10
6) Eigenschappen van de elementen................................................................................. 11
Dieper inzicht in de structuur van atomen = atoommodellen (PPT 2).................................................. 13
Structuur van atomen, moleculen en stoffen ................................................................................... 13
Het deeltjesmodel ......................................................................................................................... 13
Atoommodellen............................................................................................................................. 14
Het Daltonmodel ....................................................................................................................... 14
Het Thomsonmodel ................................................................................................................... 14
Het Rutherfordmodel ................................................................................................................ 14
Radioactieve straling ..................................................................................................................... 14
Bouw van een atoomkern ............................................................................................................. 14
Isotopen......................................................................................................................................... 15
Gemiddelde relatieve atoommassa .............................................................................................. 15
, De nuclidenkaart ........................................................................................................................... 15
Intermezzo – standaardmodel ...................................................................................................... 16
Radioactiviteit................................................................................................................................ 16
-verval ..................................................................................................................................... 16
β-verval ...................................................................................................................................... 16
γ-straling .................................................................................................................................... 17
Halfwaardetijd ............................................................................................................................... 17
14
C-datering ................................................................................................................................... 17
Vervalreeksen ................................................................................................................................ 17
Verklaring vuurwerk en het atoommodel van Bohr...................................................................... 18
Atoommodel van Bohr .................................................................................................................. 18
Atoommodel van Sommerfield ..................................................................................................... 19
Magnetische niveaus ................................................................................................................. 19
Spin ............................................................................................................................................ 19
Samenvattend ....................................................................................................................... 20
Elektronenconfiguratie .................................................................................................................. 20
1) Regel van de minimale energie ......................................................................................... 20
2) Regel van Hund .................................................................................................................. 21
3) Regel van Pauli................................................................................................................... 21
4) Voorstellingswijze:............................................................................................................. 21
5) Stabiliteitsregels ................................................................................................................ 21
Toepassingen: het PSE ................................................................................................................... 22
Elektronenegativiteit ..................................................................................................................... 23
Atomen en hun oxidatiegetallen ................................................................................................... 23
Elektronen als ladingswolk ............................................................................................................ 24
Orbitalen........................................................................................................................................ 24
Dieper inzicht in de structuur van moleculen en stoffen = bindingsmodellen (PPT 3) ......................... 25
Bindingsmodellen .............................................................................................................................. 25
Karakteristieken van een chemische binding ................................................................................ 25
Bindingslengte ........................................................................................................................... 25
Bindingsenergie ......................................................................................................................... 25
Chemische binding .................................................................................................................... 26
Atoombinding ................................................................................................................................ 26
Atoombindingen van het donor-acceptortype ......................................................................... 26
Donor-acceptormodel ........................................................................................................... 26
Donor ..................................................................................................................................... 26
Lewisformules van covalente ongebonden deeltjes ................................................................. 26
, Lewisstructuur ....................................................................................................................... 26
Stapsgewijs opstellen ............................................................................................................ 26
2) Bereken totaal aantal elektronen.................................................................................. 27
3) Verbind de atomen eerst met een enkele binding ....................................................... 27
4) Vul vrije elektronenparen aan totdat het totale aantal elektronen verdeeld is ........... 27
5) Kijk formele ladingen na ................................................................................................ 27
6) Pas de notatie eventueel aan ........................................................................................ 27
Molecuulorbitalen ..................................................................................................................... 27
σ-binding ............................................................................................................................... 27
π-binding ............................................................................................................................... 28
Ruimtelijke structuur van moleculen ................................................................................................ 28
Tekortkomingen van de Lewisstructuur: ....................................................................................... 28
Factoren die ruimtelijke structuur beïnvloeden ........................................................................... 28
Bindingslengte ........................................................................................................................... 28
Atoomstraal ........................................................................................................................... 29
Ionstraal ................................................................................................................................. 29
Bindingshoeken ......................................................................................................................... 29
Sterisch getal ......................................................................................................................... 29
Afwijkende bindingshoeken .................................................................................................. 30
Krachten tussen en binnen moleculen .............................................................................................. 30
Intermoleculaire krachten ............................................................................................................. 31
Dispersiekrachten ...................................................................................................................... 31
Dipoolkrachten .......................................................................................................................... 32
Waterstofbrugkrachten ............................................................................................................. 32
Ion-dipoolkrachten .................................................................................................................... 33
Toepassingen – aggregatietoestand ................................................................................................. 33
Ionverbinding ................................................................................................................................ 33
Metaalbinding ............................................................................................................................... 34
Atoombinding ................................................................................................................................ 34
....................................................................................................................................................... 34
Stofklassen herkennen (PPT 4) – hoort deels bij CH1-1b ...................................................................... 35
Moleculen als zuivere stof................................................................................................................. 35
Oxiden ........................................................................................................................................... 35
Metaaloxiden............................................................................................................................. 35
Niet-metaaloxiden ..................................................................................................................... 35
Oxidatiegetallen ........................................................................................................................ 35
Eigenschappen oxiden ............................................................................................................... 36
, Zuren ............................................................................................................................................. 37
Definitie ..................................................................................................................................... 37
Indeling ...................................................................................................................................... 37
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 37
Eigenschappen........................................................................................................................... 37
Basen ............................................................................................................................................. 38
Definities.................................................................................................................................... 38
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 38
indeling ...................................................................................................................................... 38
Eigenschappen........................................................................................................................... 38
Zouten ........................................................................................................................................... 39
Formule en indeling................................................................................................................... 39
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 39
Eigenschappen........................................................................................................................... 39
Inhoud
Stoffen en elementen (PPT 1) ................................................................................................................. 5
Inleiding: de ontwikkeling van de moderne chemie. .......................................................................... 5
Huidig beeld..................................................................................................................................... 5
5 grote fasen.................................................................................................................................... 5
Praktische kunsten (voor 600 B.C.) ............................................................................................. 5
De Grieken (600 B.C. – 300 B.C.) ................................................................................................. 5
Twee belangrijke theorieën..................................................................................................... 5
Alchemie (300 B.C. – 1650 AD.) ................................................................................................... 6
Robert Boyle: ........................................................................................................................... 6
Flogiston (1650 – 1790) ............................................................................................................... 6
Georg Ernest Stahl: .................................................................................................................. 6
Moderne chemie (1750 – heden) ................................................................................................ 6
Antoine Lavoisier: .................................................................................................................... 6
Materie, mengsels en zuivere stoffen ................................................................................................. 7
Bouw van de materie ...................................................................................................................... 7
Mengsels en zuivere stoffen........................................................................................................ 7
1) Voorwerpeigenschappen ................................................................................................ 7
2) Stofeigenschappen .......................................................................................................... 7
3) Mengsels VS. Zuivere stof................................................................................................ 8
4) Scheidingstechnieken ...................................................................................................... 8
5) Zuivere stoffen............................................................................................................... 10
6) Eigenschappen van de elementen................................................................................. 11
Dieper inzicht in de structuur van atomen = atoommodellen (PPT 2).................................................. 13
Structuur van atomen, moleculen en stoffen ................................................................................... 13
Het deeltjesmodel ......................................................................................................................... 13
Atoommodellen............................................................................................................................. 14
Het Daltonmodel ....................................................................................................................... 14
Het Thomsonmodel ................................................................................................................... 14
Het Rutherfordmodel ................................................................................................................ 14
Radioactieve straling ..................................................................................................................... 14
Bouw van een atoomkern ............................................................................................................. 14
Isotopen......................................................................................................................................... 15
Gemiddelde relatieve atoommassa .............................................................................................. 15
, De nuclidenkaart ........................................................................................................................... 15
Intermezzo – standaardmodel ...................................................................................................... 16
Radioactiviteit................................................................................................................................ 16
-verval ..................................................................................................................................... 16
β-verval ...................................................................................................................................... 16
γ-straling .................................................................................................................................... 17
Halfwaardetijd ............................................................................................................................... 17
14
C-datering ................................................................................................................................... 17
Vervalreeksen ................................................................................................................................ 17
Verklaring vuurwerk en het atoommodel van Bohr...................................................................... 18
Atoommodel van Bohr .................................................................................................................. 18
Atoommodel van Sommerfield ..................................................................................................... 19
Magnetische niveaus ................................................................................................................. 19
Spin ............................................................................................................................................ 19
Samenvattend ....................................................................................................................... 20
Elektronenconfiguratie .................................................................................................................. 20
1) Regel van de minimale energie ......................................................................................... 20
2) Regel van Hund .................................................................................................................. 21
3) Regel van Pauli................................................................................................................... 21
4) Voorstellingswijze:............................................................................................................. 21
5) Stabiliteitsregels ................................................................................................................ 21
Toepassingen: het PSE ................................................................................................................... 22
Elektronenegativiteit ..................................................................................................................... 23
Atomen en hun oxidatiegetallen ................................................................................................... 23
Elektronen als ladingswolk ............................................................................................................ 24
Orbitalen........................................................................................................................................ 24
Dieper inzicht in de structuur van moleculen en stoffen = bindingsmodellen (PPT 3) ......................... 25
Bindingsmodellen .............................................................................................................................. 25
Karakteristieken van een chemische binding ................................................................................ 25
Bindingslengte ........................................................................................................................... 25
Bindingsenergie ......................................................................................................................... 25
Chemische binding .................................................................................................................... 26
Atoombinding ................................................................................................................................ 26
Atoombindingen van het donor-acceptortype ......................................................................... 26
Donor-acceptormodel ........................................................................................................... 26
Donor ..................................................................................................................................... 26
Lewisformules van covalente ongebonden deeltjes ................................................................. 26
, Lewisstructuur ....................................................................................................................... 26
Stapsgewijs opstellen ............................................................................................................ 26
2) Bereken totaal aantal elektronen.................................................................................. 27
3) Verbind de atomen eerst met een enkele binding ....................................................... 27
4) Vul vrije elektronenparen aan totdat het totale aantal elektronen verdeeld is ........... 27
5) Kijk formele ladingen na ................................................................................................ 27
6) Pas de notatie eventueel aan ........................................................................................ 27
Molecuulorbitalen ..................................................................................................................... 27
σ-binding ............................................................................................................................... 27
π-binding ............................................................................................................................... 28
Ruimtelijke structuur van moleculen ................................................................................................ 28
Tekortkomingen van de Lewisstructuur: ....................................................................................... 28
Factoren die ruimtelijke structuur beïnvloeden ........................................................................... 28
Bindingslengte ........................................................................................................................... 28
Atoomstraal ........................................................................................................................... 29
Ionstraal ................................................................................................................................. 29
Bindingshoeken ......................................................................................................................... 29
Sterisch getal ......................................................................................................................... 29
Afwijkende bindingshoeken .................................................................................................. 30
Krachten tussen en binnen moleculen .............................................................................................. 30
Intermoleculaire krachten ............................................................................................................. 31
Dispersiekrachten ...................................................................................................................... 31
Dipoolkrachten .......................................................................................................................... 32
Waterstofbrugkrachten ............................................................................................................. 32
Ion-dipoolkrachten .................................................................................................................... 33
Toepassingen – aggregatietoestand ................................................................................................. 33
Ionverbinding ................................................................................................................................ 33
Metaalbinding ............................................................................................................................... 34
Atoombinding ................................................................................................................................ 34
....................................................................................................................................................... 34
Stofklassen herkennen (PPT 4) – hoort deels bij CH1-1b ...................................................................... 35
Moleculen als zuivere stof................................................................................................................. 35
Oxiden ........................................................................................................................................... 35
Metaaloxiden............................................................................................................................. 35
Niet-metaaloxiden ..................................................................................................................... 35
Oxidatiegetallen ........................................................................................................................ 35
Eigenschappen oxiden ............................................................................................................... 36
, Zuren ............................................................................................................................................. 37
Definitie ..................................................................................................................................... 37
Indeling ...................................................................................................................................... 37
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 37
Eigenschappen........................................................................................................................... 37
Basen ............................................................................................................................................. 38
Definities.................................................................................................................................... 38
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 38
indeling ...................................................................................................................................... 38
Eigenschappen........................................................................................................................... 38
Zouten ........................................................................................................................................... 39
Formule en indeling................................................................................................................... 39
Formule + naamgeving .............................................................................................................. 39
Eigenschappen........................................................................................................................... 39