Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
INHOUDSTAFEL
Inhoud
historische grondslagen............................................................................................................... 3
individu en samenleving........................................................................................................... 4
symbolen als ‘sensitizing concepts’.......................................................................................... 4
kenmerken kwalitatief onderzoek............................................................................................. 5
verschillende werkelijkheidsniveaus......................................................................................... 6
vroeger / nu.............................................................................................................................. 6
epistemologische grondslagen.................................................................................................... 6
concreet - samenvattend van dit stuk......................................................................................... 7
Verschillende dimensies van ethiek kennen en toepassen!.......................................................11
stap 2: selecteren van de te analyseren data.........................................................................12
stap 3 & 4: definiëren van de categorieën en codeerproces uitzetten....................................12
stap 5: implementeren van het codeerproces........................................................................13
stap 6: analyseren van de bevindingen / rapportage..............................................................13
methodologisch perspectief op mens, wereld en taal met discoursanalyse...............................14
mens als betekenisgever........................................................................................................ 14
wereld als sociaal geconstrueerd............................................................................................14
taal is constructief.................................................................................................................. 14
taal is geconstrueerd.............................................................................................................. 15
begripsomschrijving............................................................................................................... 15
stromingen binnen discoursanalyse.......................................................................................15
onderzoekscyclus met discoursanalyse.....................................................................................16
voorbeeld discoursanalyse........................................................................................................ 17
opgelet...................................................................................................................................... 18
wat is biografisch onderzoek..................................................................................................... 19
Reden voor BO....................................................................................................................... 19
kenmerken................................................................................................................................ 20
samenvattend........................................................................................................................ 21
data verzameling kwalitatieve interviews..................................................................................21
data analyse.............................................................................................................................. 21
toelichting onderzoek van havard (spreker)..............................................................................22
context................................................................................................................................... 22
project.................................................................................................................................... 23
Different types of action research hier zijn er enkele................................................................23
Key issues in action research..................................................................................................... 24
1
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
Collective identity work............................................................................................................. 24
begripsomschrijving photovoice................................................................................................26
achtergrond............................................................................................................................... 27
community engagement............................................................................................................ 27
voorbeeld van verloop bij een onderzoek..................................................................................27
mate van participatie............................................................................................................. 28
beperkingen en valkuilen....................................................................................................... 28
waarom photovoice................................................................................................................... 28
Voorbeeld: Onze nieuwe toekomst............................................................................................ 28
photovoice onderzoek rond verslaving voorbeeld......................................................................29
begripsomschrijving.................................................................................................................. 29
unieke kenmerken van focusgroepen.....................................................................................30
toepassingen van focusgroepen.............................................................................................30
ontstaan.................................................................................................................................... 30
hoe?........................................................................................................................................... 30
ethische overwegingen........................................................................................................... 32
data-analyse.............................................................................................................................. 33
enkele aandachtspunten........................................................................................................ 33
voorbeelden.............................................................................................................................. 33
2
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
HISTORISCHE EN
EPISTEMOLOGISCHE
GRONDSLAGEN
- Kwalitatief onderzoek
o Methodologie is niet hetzelfde als ‘methoden’ methodologie =
algemene benadering in een onderzoeksproject (mixed-method,
kwalitatief, kwantitatief)
o Onderzoeksmethoden = ‘technieken’ die gehanteerd en gecombineerd
w om onderzoek te doen en diepgaand inzicht te verwerven in de
betekenis van complexe sociale realiteiten (strategieën v
dataverzameling en data-analyse
o Mixed method = kwantitatief en kwalitatief onderzoek gemixt
o Als iets misloopt leg het hier ook uit, wees transparant. Je hebt hier tijd
aan gespendeerd
- 5 kenmerken van kwalitatief onderzoek
HISTORISCHE GRONDSLAGEN
Psychologie = gedragswetenschappen sociale wetenschappen is de
overkoppelende paraplu
- Symbolisch interactionisme
o Theoretische stroming in sociale wetenschappen (geïnspireerd door
antropologische stroming)
o Doel: ‘we begrijpen niet wat er achter die sociale problemen zitten, we
slaan de bal mis met oplossingen’ we moeten begrijpen (vb. wrm doen
die jongeren zo? Wrm criminaliteit?) ‘onbegrijpelijke’ sociale
problemen begrijpen
o Jane Addams dompelde zich onder. Ze kwam aan als gwne persoon en
vroeg naar het perspectief van de vrouwen die er leefde.
o Sociale problemen moet je van binnenuit begrijpen om er zo de zaken
te leren kennen en er dan iets aan te kunnen doen
o Je kan niet neutraal en objectief blijven als je in zulke omstandigheden
werkt (vb werken met mensen uit de marginalisering)
- Vragen die vandaag relevant zijn actualisering van historische
grondslagen
3
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
- Enkele basisprincipes van symbolisch interactionisme
o Het symbolisch interactionisme: mensen geven symbolische waarden aan
zaken. Interpretatieproces zit altijd op sociale interacties die we hebben
o Niet het individu, maar het symbool wordt gezien als constituerend
element van de samenleving
vb als je met een groep iets meemaakt, daarna vertel je het
iedereen zal het op een andere manier vertellen, ander perspectief
meegemaakt, ander verhaal in het hoofd/interpretatie
Het symbool w geproduceerd in sociale interacties
Kwalitatief onderzoek in pedagogische wetenschappen en sociaal werk kijkt naar
waarom mensen iets zeggen/doen in een bepaalde context! (gedragswetenschappen
= ‘wat’ mensen doen)
Niet interveniëren in wat mensen doen (‘gedrag’) maar proberen begrijpen waarom
mensen iets zeggen en doen (‘sociale betekenis’)
INDIVIDU EN SAMENLEVING
Individu: onderzoek naar de ervaringen van het onderzoekssubject (een persoon dus)
‘giving voice’ to points of view of people marginalized in the society
Én samenleving: individu is altijd ingebed in een ruimere context (samenleving)
belangrijk om die interpretatie ook te vertellen
DUS Het symbool wordt geproduceerd in sociale interacties: subjectieve ervaringen
zijn de neerslag van een interactie- en interpretatieproces tussen mensen.
SYMBOLEN ALS ‘SENSITIZING CONCEPTS’
Bepaalde symbolen, die een bepaalde betekenis hebben verworven in onze samenleving
nooit vanuit gaan dat betekenisverlening vast staat!!!!
Een kwalitatieve onderzoeker moet altijd zich onderdompelen om te leren begrijpen wat er
speelt. + met verschillende mensen in interactie te gaan (hoe geven zij betekenis in die
situatie)
4
INHOUDSTAFEL
Inhoud
historische grondslagen............................................................................................................... 3
individu en samenleving........................................................................................................... 4
symbolen als ‘sensitizing concepts’.......................................................................................... 4
kenmerken kwalitatief onderzoek............................................................................................. 5
verschillende werkelijkheidsniveaus......................................................................................... 6
vroeger / nu.............................................................................................................................. 6
epistemologische grondslagen.................................................................................................... 6
concreet - samenvattend van dit stuk......................................................................................... 7
Verschillende dimensies van ethiek kennen en toepassen!.......................................................11
stap 2: selecteren van de te analyseren data.........................................................................12
stap 3 & 4: definiëren van de categorieën en codeerproces uitzetten....................................12
stap 5: implementeren van het codeerproces........................................................................13
stap 6: analyseren van de bevindingen / rapportage..............................................................13
methodologisch perspectief op mens, wereld en taal met discoursanalyse...............................14
mens als betekenisgever........................................................................................................ 14
wereld als sociaal geconstrueerd............................................................................................14
taal is constructief.................................................................................................................. 14
taal is geconstrueerd.............................................................................................................. 15
begripsomschrijving............................................................................................................... 15
stromingen binnen discoursanalyse.......................................................................................15
onderzoekscyclus met discoursanalyse.....................................................................................16
voorbeeld discoursanalyse........................................................................................................ 17
opgelet...................................................................................................................................... 18
wat is biografisch onderzoek..................................................................................................... 19
Reden voor BO....................................................................................................................... 19
kenmerken................................................................................................................................ 20
samenvattend........................................................................................................................ 21
data verzameling kwalitatieve interviews..................................................................................21
data analyse.............................................................................................................................. 21
toelichting onderzoek van havard (spreker)..............................................................................22
context................................................................................................................................... 22
project.................................................................................................................................... 23
Different types of action research hier zijn er enkele................................................................23
Key issues in action research..................................................................................................... 24
1
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
Collective identity work............................................................................................................. 24
begripsomschrijving photovoice................................................................................................26
achtergrond............................................................................................................................... 27
community engagement............................................................................................................ 27
voorbeeld van verloop bij een onderzoek..................................................................................27
mate van participatie............................................................................................................. 28
beperkingen en valkuilen....................................................................................................... 28
waarom photovoice................................................................................................................... 28
Voorbeeld: Onze nieuwe toekomst............................................................................................ 28
photovoice onderzoek rond verslaving voorbeeld......................................................................29
begripsomschrijving.................................................................................................................. 29
unieke kenmerken van focusgroepen.....................................................................................30
toepassingen van focusgroepen.............................................................................................30
ontstaan.................................................................................................................................... 30
hoe?........................................................................................................................................... 30
ethische overwegingen........................................................................................................... 32
data-analyse.............................................................................................................................. 33
enkele aandachtspunten........................................................................................................ 33
voorbeelden.............................................................................................................................. 33
2
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
HISTORISCHE EN
EPISTEMOLOGISCHE
GRONDSLAGEN
- Kwalitatief onderzoek
o Methodologie is niet hetzelfde als ‘methoden’ methodologie =
algemene benadering in een onderzoeksproject (mixed-method,
kwalitatief, kwantitatief)
o Onderzoeksmethoden = ‘technieken’ die gehanteerd en gecombineerd
w om onderzoek te doen en diepgaand inzicht te verwerven in de
betekenis van complexe sociale realiteiten (strategieën v
dataverzameling en data-analyse
o Mixed method = kwantitatief en kwalitatief onderzoek gemixt
o Als iets misloopt leg het hier ook uit, wees transparant. Je hebt hier tijd
aan gespendeerd
- 5 kenmerken van kwalitatief onderzoek
HISTORISCHE GRONDSLAGEN
Psychologie = gedragswetenschappen sociale wetenschappen is de
overkoppelende paraplu
- Symbolisch interactionisme
o Theoretische stroming in sociale wetenschappen (geïnspireerd door
antropologische stroming)
o Doel: ‘we begrijpen niet wat er achter die sociale problemen zitten, we
slaan de bal mis met oplossingen’ we moeten begrijpen (vb. wrm doen
die jongeren zo? Wrm criminaliteit?) ‘onbegrijpelijke’ sociale
problemen begrijpen
o Jane Addams dompelde zich onder. Ze kwam aan als gwne persoon en
vroeg naar het perspectief van de vrouwen die er leefde.
o Sociale problemen moet je van binnenuit begrijpen om er zo de zaken
te leren kennen en er dan iets aan te kunnen doen
o Je kan niet neutraal en objectief blijven als je in zulke omstandigheden
werkt (vb werken met mensen uit de marginalisering)
- Vragen die vandaag relevant zijn actualisering van historische
grondslagen
3
, Samenvatting Interpretatieve Onderzoeksmethoden
- Enkele basisprincipes van symbolisch interactionisme
o Het symbolisch interactionisme: mensen geven symbolische waarden aan
zaken. Interpretatieproces zit altijd op sociale interacties die we hebben
o Niet het individu, maar het symbool wordt gezien als constituerend
element van de samenleving
vb als je met een groep iets meemaakt, daarna vertel je het
iedereen zal het op een andere manier vertellen, ander perspectief
meegemaakt, ander verhaal in het hoofd/interpretatie
Het symbool w geproduceerd in sociale interacties
Kwalitatief onderzoek in pedagogische wetenschappen en sociaal werk kijkt naar
waarom mensen iets zeggen/doen in een bepaalde context! (gedragswetenschappen
= ‘wat’ mensen doen)
Niet interveniëren in wat mensen doen (‘gedrag’) maar proberen begrijpen waarom
mensen iets zeggen en doen (‘sociale betekenis’)
INDIVIDU EN SAMENLEVING
Individu: onderzoek naar de ervaringen van het onderzoekssubject (een persoon dus)
‘giving voice’ to points of view of people marginalized in the society
Én samenleving: individu is altijd ingebed in een ruimere context (samenleving)
belangrijk om die interpretatie ook te vertellen
DUS Het symbool wordt geproduceerd in sociale interacties: subjectieve ervaringen
zijn de neerslag van een interactie- en interpretatieproces tussen mensen.
SYMBOLEN ALS ‘SENSITIZING CONCEPTS’
Bepaalde symbolen, die een bepaalde betekenis hebben verworven in onze samenleving
nooit vanuit gaan dat betekenisverlening vast staat!!!!
Een kwalitatieve onderzoeker moet altijd zich onderdompelen om te leren begrijpen wat er
speelt. + met verschillende mensen in interactie te gaan (hoe geven zij betekenis in die
situatie)
4
