PSYCHOANALYTISCH EN
ONTWIKKELINGSGERICHT WERKEN
,Inhoud
Ontwikkelingsgericht werken
Hoofdstuk 1: Basisprincipes
Hoofdstuk 2: Competentie en veerkracht – resilience
Hoofdstuk 3: Verbondenheid en gehechtheid
Hoofdstuk 4: Autonome motivatie en waakzaam opvoeden
Hoofdstuk 5: Casus verlies en rouw
Psychoanalytisch werken
Hoofdstuk 6: Subjectwording in psychoanalytisch perspectief
Hoofdstuk 8: Pathologie psychoanalytisch bekeken
Hoofdstuk 9: Psychotherapie en spel
Hoofdstuk 10: Jongeren met een mentale beperking – Psychoanalytisch perspectief
Examen
Open boek schriftelijk examen: 20/20
- Open vragen: inzicht en toepassing
- Op basis van opdracht casuswerk
o Bekijk voor het examen 4 afleveringen van de documentaire ‘Verloren kinderen’
o Examenvragen in relatie tot dit casusmateriaal
o Goed weten wie deze 3 gezinnen zijn, hierover reflecteren als professional in spe
o Casussen niet tot in detail kennen
• Wel: wat valt op, waar zit risico, waar zit kracht?
• Reflecteren vanuit lesinhouden en kritische orthopedagogische bril
- Drie gezinnen
o Amsterdam: Astrid, Peter en kinderen
o Vriezenveen: Ronald, Marjolein en kinderen
o Rotterdam: Merel, Gerson en kinderen
- Begrip ‘een probleemgezin’
o Beeld over wat het is, hoe de opvoeding er in zo een huishouden aan toe gaat
2
,Hoofdstuk 1: Basisprincipes
Doelen:
- Wat is ontwikkelingsgericht werken en ontwikkelingsgerichte theorievorming?
- Hoe verhoudt ontwikkelingsgericht werken zich tot integratieve handelingsorthopedagogiek?
- Opfrissing en verdieping van belangrijke ontwikkelingsgerichte kaders en premissen ‘along the way’
1 Ontwikkelingsgericht werken: what’s in a name?
OG bouwt op
- Ontwikkelingspsychologie
- Ontwikkelingspedagogiek
- Klinische ontwikkelingspsychologie
- Klinische orthopedagogiek
Gelijkenissen en verschillen
- Pedagogiek: beschrijven, verklaren van de ontwikkeling die fout loopt
o Nadruk op context
o Algemeenheid: ontwikkeling
o Klinische orthopedagogiek: complexe leef en opvoedingssituaties
- Ontwikkelingspsychologie: beschrijven, verklaren van de gewone ontwikkeling
o Persoon en individu
Positieve verandering brengen
3
, Doel: integratieve handelingsorthopedagogiek
- De orthopedagoog werkt met de geest en staat met de voeten in de praktijk - Broekaert
o Voedsel voor de geest
o Praktische toepassingen binnen de orthopedagogiek
o Idee: veel kennis en ook toepassing
2 Basis premises
2.1 OG werken vertrekt vanuit organismisch-dialectische mensvisie
Mensbeelden: theorie, kader, gedachtegoed die dit gaat omvatten
2.1.1 De mens als machine
Watson, Thorndike, Pavlov, Skinner
- Machine geprogrammeerd
o Brein, systeem dat je wil voorspellen
- Van buitenaf machine besturen
o Gedrag beïnvloeden
- Black box
- Doel: controle uitoefenen, maakbaarheid
o Je kan een kind maken zoals jij wilt
Behavioristische theorie
- Klassieke conditionering
o Associatieleren: stimulus respons associaties en wet van het effect
• Als gedrag een positief gevolg heeft, zal dit gedrag toenemen en als het een negatief
gevolg heeft zal dit gedrag afnemen
• Experiment kleine Albert
• Watson: ‘geef me 12 gezonde baby’s en ik kan er alles van maken wat ik wil: een arts,
advocaat, dief, etc’
• Idee: onze opvattingen over kinderen komen uit associatieleren
o Observeerbaar gedrag
- Operante conditionering
o Functie analyse: ABC schema
o Beloning en straf: gedragstherapie
o Uitoefenen van controle
o Aanleren van gewenst en ongewenst gedrag
2.1.2 De mens als levend organisme
- Verschillend van levenloze objecten: organisme waar vanalles inzit om tot ontwikkeling te komen
- Gekenmerkt door groei en ontwikkeling, assimilatieve en integratieve processen
o In de omgeving kijken wat nodig is om mens tot bloei te laten komen
o Tendens om te groeien naar een geïntegreerd functioneren
o Als de condities goed zijn, streeft men naar meer integratie in persoonlijk leven, meer evenwicht
- Doel: begrijpen
- Proactief
- Gezonde ontwikkeling van het organisme
o Steeds meer organisatie en streven naar integratie en persoonlijke zinvolheid
- Groei naar
o Meer competentie en effectiviteit
o Meer autonomie en zelf regulatie
o Meer sociale verbondenheid en integratie
- Groei en bloei
4
ONTWIKKELINGSGERICHT WERKEN
,Inhoud
Ontwikkelingsgericht werken
Hoofdstuk 1: Basisprincipes
Hoofdstuk 2: Competentie en veerkracht – resilience
Hoofdstuk 3: Verbondenheid en gehechtheid
Hoofdstuk 4: Autonome motivatie en waakzaam opvoeden
Hoofdstuk 5: Casus verlies en rouw
Psychoanalytisch werken
Hoofdstuk 6: Subjectwording in psychoanalytisch perspectief
Hoofdstuk 8: Pathologie psychoanalytisch bekeken
Hoofdstuk 9: Psychotherapie en spel
Hoofdstuk 10: Jongeren met een mentale beperking – Psychoanalytisch perspectief
Examen
Open boek schriftelijk examen: 20/20
- Open vragen: inzicht en toepassing
- Op basis van opdracht casuswerk
o Bekijk voor het examen 4 afleveringen van de documentaire ‘Verloren kinderen’
o Examenvragen in relatie tot dit casusmateriaal
o Goed weten wie deze 3 gezinnen zijn, hierover reflecteren als professional in spe
o Casussen niet tot in detail kennen
• Wel: wat valt op, waar zit risico, waar zit kracht?
• Reflecteren vanuit lesinhouden en kritische orthopedagogische bril
- Drie gezinnen
o Amsterdam: Astrid, Peter en kinderen
o Vriezenveen: Ronald, Marjolein en kinderen
o Rotterdam: Merel, Gerson en kinderen
- Begrip ‘een probleemgezin’
o Beeld over wat het is, hoe de opvoeding er in zo een huishouden aan toe gaat
2
,Hoofdstuk 1: Basisprincipes
Doelen:
- Wat is ontwikkelingsgericht werken en ontwikkelingsgerichte theorievorming?
- Hoe verhoudt ontwikkelingsgericht werken zich tot integratieve handelingsorthopedagogiek?
- Opfrissing en verdieping van belangrijke ontwikkelingsgerichte kaders en premissen ‘along the way’
1 Ontwikkelingsgericht werken: what’s in a name?
OG bouwt op
- Ontwikkelingspsychologie
- Ontwikkelingspedagogiek
- Klinische ontwikkelingspsychologie
- Klinische orthopedagogiek
Gelijkenissen en verschillen
- Pedagogiek: beschrijven, verklaren van de ontwikkeling die fout loopt
o Nadruk op context
o Algemeenheid: ontwikkeling
o Klinische orthopedagogiek: complexe leef en opvoedingssituaties
- Ontwikkelingspsychologie: beschrijven, verklaren van de gewone ontwikkeling
o Persoon en individu
Positieve verandering brengen
3
, Doel: integratieve handelingsorthopedagogiek
- De orthopedagoog werkt met de geest en staat met de voeten in de praktijk - Broekaert
o Voedsel voor de geest
o Praktische toepassingen binnen de orthopedagogiek
o Idee: veel kennis en ook toepassing
2 Basis premises
2.1 OG werken vertrekt vanuit organismisch-dialectische mensvisie
Mensbeelden: theorie, kader, gedachtegoed die dit gaat omvatten
2.1.1 De mens als machine
Watson, Thorndike, Pavlov, Skinner
- Machine geprogrammeerd
o Brein, systeem dat je wil voorspellen
- Van buitenaf machine besturen
o Gedrag beïnvloeden
- Black box
- Doel: controle uitoefenen, maakbaarheid
o Je kan een kind maken zoals jij wilt
Behavioristische theorie
- Klassieke conditionering
o Associatieleren: stimulus respons associaties en wet van het effect
• Als gedrag een positief gevolg heeft, zal dit gedrag toenemen en als het een negatief
gevolg heeft zal dit gedrag afnemen
• Experiment kleine Albert
• Watson: ‘geef me 12 gezonde baby’s en ik kan er alles van maken wat ik wil: een arts,
advocaat, dief, etc’
• Idee: onze opvattingen over kinderen komen uit associatieleren
o Observeerbaar gedrag
- Operante conditionering
o Functie analyse: ABC schema
o Beloning en straf: gedragstherapie
o Uitoefenen van controle
o Aanleren van gewenst en ongewenst gedrag
2.1.2 De mens als levend organisme
- Verschillend van levenloze objecten: organisme waar vanalles inzit om tot ontwikkeling te komen
- Gekenmerkt door groei en ontwikkeling, assimilatieve en integratieve processen
o In de omgeving kijken wat nodig is om mens tot bloei te laten komen
o Tendens om te groeien naar een geïntegreerd functioneren
o Als de condities goed zijn, streeft men naar meer integratie in persoonlijk leven, meer evenwicht
- Doel: begrijpen
- Proactief
- Gezonde ontwikkeling van het organisme
o Steeds meer organisatie en streven naar integratie en persoonlijke zinvolheid
- Groei naar
o Meer competentie en effectiviteit
o Meer autonomie en zelf regulatie
o Meer sociale verbondenheid en integratie
- Groei en bloei
4
