DEEL 1 - H1: INTRODUCTIE
STRAFRECHT SLEUTELBEGRIPPEN VAN HET STRAFRECHT
Verschillende definities, 3 verschillende focussen Elementen die crimineel gedrag te onderscheiden van andere ASH-vormen
- elementen vh delict - Engels: harm principle
- bestraffing - Duits: schuldstrafrecht
- strafvordering - Frans/Belgisch: legaliteit
Inhoud: afhankelijk van 1. Legaliteitsbeginsel (Fr/Be): belangrijkste & meest unieke
- cultuur & waarden - Gedrag is alleen verboden als het precies in de wet is omschreven
- tijd - Straf wordt door de wet bepaald (= uitgangspunt, rechter kan straf
aanpassen aan persoon en omstandigheden)
Elementen van het strafrecht - Verbod op analoge interpretatie (>< andere rechtstakken)
1. Reactie van de staat: publieke betrokkenheid 2. Harm (Eng) vs Rechtsgüter (Du)
- Delict: relatieve ernst → maatschappelijk belang SR van zodra er schade is (geen schade = geen misdrijf)
- Procedure: iedereen kan aangifte doen, vervolging kan niet beëindigd Veel problemen
worden door so, bewijs vanuit algemeen standpunt, so kan straf niet a) Eng: schade aan mensen en eigendommen
beslissen, … - Insteek wetgever: enkel strafbaar stellen bij schade? Ook zonder
- Tenuitvoerlegging: staatsgevangenis / onder toezicht staat schade?
- Houden alle strafbare feiten het toebrengen van schade in? Cf.
2. Hoge mate van morele afkeuring; van SL voor gedrag misdrijven zonder slachtoffers?
>< andere ASH-vormen: schadevergoeding = einde moreel verwijt - Schade = subjectief begrip
- Op welk niveau? ASH of proces van criminalisering (bv.
Verzwarende omstandigheid)?
- Niet uniek (ook in BR)
➔ Moeilijk te definiëren en determineren, doel?
➔ Wel algemene eigenschappen b) Du: Rechtsgütrn (social goods)
- Betrokkenheid staat - Kern vd SL
- Publiek karakter - Taak SR: bescherming elementaire waarden, vrede, Me orde, recht tov
- Morele afkeuring onrecht igv conflict
- > materiële elementen vervullen: niet onwettig als er geen schending
is van een sociaal belang
- Kriminalpolitik: social goods worden geselecteerd door de wetgever
om door SR beschermd te worden
1
,- Heel Duits concept, vele wetenschappers niet akkoord
3. Schuld (Du/eng)
- Niet uniek (ook BR)
- Du (schuldSR): geen strafbaar feit zonder schuld; geen straf zonder
zekere mate van verwijtbaarheid → wel uniek
- Eng: risicoASH (risk liability offences) waarbij geen enkele vorm van
verwijtbaarheid vereist is (≠ moreel element)
>< EHRM
➔ Kernconcepten (≠ unanimiteit)
- Indicatie: wat is SR?
- Belangrijkste: legaliteit!!
2
, H2: WETTIGHEID
1. Geschiedenis
ENGELAND FRANKRIJK
OORSPRONG OORSPRONG
- Middeleeuwen: problemen absolute Koningen - Middeleeuwen: Koning met absolute bevoegdheden
➔ Bescherming burgers: Magna Carta → burgers kunnen zich tot rechter - Delegatie aan rechter (te veel zaken, te uitgestrekt gebied)
wenden ➔ Misstanden & niet functionele controle
- Gewoonterecht: wat iedereen zou denken dat de wet in een bepaald ➔ Bescherming tegen Koning en rechters
geval moet zijn - Beccaria → Montesquieu: scheiding der machten +
- Rechters: wet ontwikkelen & strafbare creëren d.m.v. mondelinge onafhankelijkheid RM
precedenten (enkel vernietiging door hogere rechtbank mogelijk) - Rechters: bouche de la loi (zeer strikte interpretatie ; niet aan te
- Legaliteitsbeginsel: geldt, maar wet wordt in eerste instantie door passen in individuele gevallen)
rechters gemaakt (geen geschreven wet, systeem o.b.v. RS) - Napoleon: 1 wetboek → zekere waardering voor rechters
DUS: K° delegeert aan rechters → misbruik → bescherming tegen rechters
EVOLUTIE (omgekeerde evolutie van Frankrijk) EVOLUTIE (omgekeerde evolutie van Engeland)
- Complex systeem van jurisprudentie; zelden vernietiging door hogere - Interpretatiebevoegdheid ~ redenen die wetgevers brachten tot
rb’en wetgeving = teleologische interpretatie (doel)
- Stijf systeem, moeilijk aan te passen aan nieuwe situaties en ➔ Mechanische toepassing vd wet
veranderingen in de SL - Aanpassing aan nieuwe situaties & Me veranderingen
- R’ers vinden dat ze de wet niet kunnen veranderen d.m.v. interpretatie - ! mening rechters ≠ id plaats van parlement stellen
→ parlement - Ook: evolutionaire interpretatie (= standpunt wetgever op heden
- Parlement: meer initiatieven tot creatie & wijziging wetten voorstellen)
➔ Gewoonterecht wordt vervangen door “statuten”: complex systeem - NOOIT: analoge interpretatie (>< andere rechtstakken)
van afzonderlijke statuten (geen codificatie in 1 instrument)
DUS:
- minder o.b.v. RS, meer o.b.v. wetgeving
- minder rol voor R’er, meer rol voor parlement (beslist wat SR is)
3
STRAFRECHT SLEUTELBEGRIPPEN VAN HET STRAFRECHT
Verschillende definities, 3 verschillende focussen Elementen die crimineel gedrag te onderscheiden van andere ASH-vormen
- elementen vh delict - Engels: harm principle
- bestraffing - Duits: schuldstrafrecht
- strafvordering - Frans/Belgisch: legaliteit
Inhoud: afhankelijk van 1. Legaliteitsbeginsel (Fr/Be): belangrijkste & meest unieke
- cultuur & waarden - Gedrag is alleen verboden als het precies in de wet is omschreven
- tijd - Straf wordt door de wet bepaald (= uitgangspunt, rechter kan straf
aanpassen aan persoon en omstandigheden)
Elementen van het strafrecht - Verbod op analoge interpretatie (>< andere rechtstakken)
1. Reactie van de staat: publieke betrokkenheid 2. Harm (Eng) vs Rechtsgüter (Du)
- Delict: relatieve ernst → maatschappelijk belang SR van zodra er schade is (geen schade = geen misdrijf)
- Procedure: iedereen kan aangifte doen, vervolging kan niet beëindigd Veel problemen
worden door so, bewijs vanuit algemeen standpunt, so kan straf niet a) Eng: schade aan mensen en eigendommen
beslissen, … - Insteek wetgever: enkel strafbaar stellen bij schade? Ook zonder
- Tenuitvoerlegging: staatsgevangenis / onder toezicht staat schade?
- Houden alle strafbare feiten het toebrengen van schade in? Cf.
2. Hoge mate van morele afkeuring; van SL voor gedrag misdrijven zonder slachtoffers?
>< andere ASH-vormen: schadevergoeding = einde moreel verwijt - Schade = subjectief begrip
- Op welk niveau? ASH of proces van criminalisering (bv.
Verzwarende omstandigheid)?
- Niet uniek (ook in BR)
➔ Moeilijk te definiëren en determineren, doel?
➔ Wel algemene eigenschappen b) Du: Rechtsgütrn (social goods)
- Betrokkenheid staat - Kern vd SL
- Publiek karakter - Taak SR: bescherming elementaire waarden, vrede, Me orde, recht tov
- Morele afkeuring onrecht igv conflict
- > materiële elementen vervullen: niet onwettig als er geen schending
is van een sociaal belang
- Kriminalpolitik: social goods worden geselecteerd door de wetgever
om door SR beschermd te worden
1
,- Heel Duits concept, vele wetenschappers niet akkoord
3. Schuld (Du/eng)
- Niet uniek (ook BR)
- Du (schuldSR): geen strafbaar feit zonder schuld; geen straf zonder
zekere mate van verwijtbaarheid → wel uniek
- Eng: risicoASH (risk liability offences) waarbij geen enkele vorm van
verwijtbaarheid vereist is (≠ moreel element)
>< EHRM
➔ Kernconcepten (≠ unanimiteit)
- Indicatie: wat is SR?
- Belangrijkste: legaliteit!!
2
, H2: WETTIGHEID
1. Geschiedenis
ENGELAND FRANKRIJK
OORSPRONG OORSPRONG
- Middeleeuwen: problemen absolute Koningen - Middeleeuwen: Koning met absolute bevoegdheden
➔ Bescherming burgers: Magna Carta → burgers kunnen zich tot rechter - Delegatie aan rechter (te veel zaken, te uitgestrekt gebied)
wenden ➔ Misstanden & niet functionele controle
- Gewoonterecht: wat iedereen zou denken dat de wet in een bepaald ➔ Bescherming tegen Koning en rechters
geval moet zijn - Beccaria → Montesquieu: scheiding der machten +
- Rechters: wet ontwikkelen & strafbare creëren d.m.v. mondelinge onafhankelijkheid RM
precedenten (enkel vernietiging door hogere rechtbank mogelijk) - Rechters: bouche de la loi (zeer strikte interpretatie ; niet aan te
- Legaliteitsbeginsel: geldt, maar wet wordt in eerste instantie door passen in individuele gevallen)
rechters gemaakt (geen geschreven wet, systeem o.b.v. RS) - Napoleon: 1 wetboek → zekere waardering voor rechters
DUS: K° delegeert aan rechters → misbruik → bescherming tegen rechters
EVOLUTIE (omgekeerde evolutie van Frankrijk) EVOLUTIE (omgekeerde evolutie van Engeland)
- Complex systeem van jurisprudentie; zelden vernietiging door hogere - Interpretatiebevoegdheid ~ redenen die wetgevers brachten tot
rb’en wetgeving = teleologische interpretatie (doel)
- Stijf systeem, moeilijk aan te passen aan nieuwe situaties en ➔ Mechanische toepassing vd wet
veranderingen in de SL - Aanpassing aan nieuwe situaties & Me veranderingen
- R’ers vinden dat ze de wet niet kunnen veranderen d.m.v. interpretatie - ! mening rechters ≠ id plaats van parlement stellen
→ parlement - Ook: evolutionaire interpretatie (= standpunt wetgever op heden
- Parlement: meer initiatieven tot creatie & wijziging wetten voorstellen)
➔ Gewoonterecht wordt vervangen door “statuten”: complex systeem - NOOIT: analoge interpretatie (>< andere rechtstakken)
van afzonderlijke statuten (geen codificatie in 1 instrument)
DUS:
- minder o.b.v. RS, meer o.b.v. wetgeving
- minder rol voor R’er, meer rol voor parlement (beslist wat SR is)
3
