Samenvatting - Parasitologie

PARASITOLOGIE

LAURA PAUWELS | FBT 3D

BIOMEDISCHE LABORATORIUMTECHNOLOGIE | 2024-2025

,H1 : INLEIDING

1.1 DEFINIËRING PARASITOLOGIE (GAAT ZE NOOIT RECHTSTREEKS
VRAGEN)


1.1.1 PARASIET
= Dierlijk of plantaardig organisme dat zich voedt ten koste van een ander
organisme (= de gastheer) en waarop het een schadelijke werking uitoefent.
Wij gaan enkel de protozoa, (ingewands)wormen en arthropoda bekijken, maar in
bredere zin zijn ook pathogene bacteriën, pathogene fungi en pathogene virussen
parasieten. De algen zijn dan weer parasieten die plantaardige organismen
kunnen aantasten.
= Een parasiet is een organisme dat voor het volbrengen van zijn natuurlijke
levenscyclus tijdelijk of permanent moet leven in of op een ander levend
organisme (gastheer), waaraan het voedsel onttrekt.


1.1.2 PARASITISME
= associatie tussen 2 ≠ organismen, een parasiet en een gastheer. De parasiet is
metabolisch afhankelijk van zijn gastheer en dit brengt met zich mee dat er een
onderlinge uitwisseling is van substanties. De afhankelijkheid van de parasiet tot
zijn gastheer is het gevolg van een verlies van genetische informatie aan de zijde
van de parasiet.

1.1.3 AFMETINGEN
- Prokaryoten: Bacteriën: 0.2-10 μm
- Eéncellige Eukaryoten:
o Gisten: 7 tot 10 μm
o Protozoa: 10 tot 100 μm
- Virussen: 40-80 nm
- Meercellige parasieten: Metazoa
o Sommige wormen: enkele meters lang

1.2 TAXONOMIE




PAGE 1

,1.3 BELANG

Parasieten → infectieziekten: vooral in de tropische landen <-> importinfectie
- Nadelige gevolgen voor de volksgezondheid en de conomische
ontwikkeling
Welke parasieten zijn dit voornamelijk : malaria, amoebendysenterie
(dysenterie : bloederige diarree) en talrijke worminfecties
Inheemse parasieten zijn beperkter, de meest voorkomende zijn : toxoplamsa,
giardia, trichomonas, enterobius (aarsmade) en pediculis (hoofdluis).
Parasieten kunnen verschillende stadia aannemen (vb. ei, larve of juveniel
stadium, volw stadium of vegetatieve vorm, cyste). Gaan uiteindelijk aanleiding
geven tot een gesloten kringloop.
Kennis van deze cyclus geeft ons inzicht op :
- De transmissie → elk stadia heeft een specifieke morfologie, lokalisatie en
pathogeen vermogen
- De diagnose
- De behandeling

1.4 PARASITOLOGISCHE BEGRIPPEN

- Reservoirgastheer: gastheer die voortdurend geparasiteerd is.
- Endemische infectie: infectie optredend in een welbepaald gebied.
- Tussengastheer: gastheer waar de ongeslachtelijke voortplanting
plaatsgrijpt.
- Eindgastheer: gastheer waar de geslachtelijke vermenigvuldiging plaats
vindt.
- Accidenteel parasitisme: parasiet die zijn normale route niet volgt en
terecht komt bij een gastheer, waar hij zelden wordt aangetroffen,
alhoewel er goede overlevingskansen zijn. Meestal komt dat doordat de
ontmoetingskansen tussen parasiet en desbetreffende gastheer gering
zijn.
- Homoxene parasiet: heeft geen tussengastheer.
- Heteroxene parasiet: heeft wel een tussengastheer.
- Monoxene parasiet: dit stadium wordt slechts in één gastheersoort
aangetroffen.
- Polyxene parasiet: dit stadium kan in ≠ gastheersoorten worden
aangetroffen.

1.5 TRANSMISSIE EN PATHOGENESE


1.5.1 TRANSMISSIE
Parasieten infecteren hun gastheer. De kans op het bereiken van een nieuwe
gastheer stijgt:
- Door productie van een talrijk nageslacht door:
o Het bezit van sterk ontwikkelde geslachtsorganen
o De zeer lange fertiele levensduur
- Met de hulp van een vector



PAGE 2

, Overdracht van de parasiet van de ene gastheer naar de andere kan op
verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de soort:
- Parasiet verlaat 1e GH
o Via faeces
o Via urine
o Via sputum
o Doorheen de huid
o Via bloed
o Door verorbering (eten)
- Overdracht naar 2e GH
o Direct contact (faeco-oraal)
o Via voeding
o Via water
o Via bodem/aarde
o Via biologische vectoren of tussengastheren
o Via sexueel contact
- 2e GH binnendringen (ingangspoort)
o Direct contact
o Via G.I.-tractus
o Doorheen de huid (eventueel via wonde)
o Via bloed


1.5.2 PATHOGENESE
= Het ontstaan, ontwikkelen en evolueren van de infectieziekte bij de gastheer.
Mechanische barrière en een adequaat functionerend immuunsysteem vormen de
basis van de afweer tegen parasieten.
Een parasiet overleeft gemakkelijk in het lichaam van de gastheer doordat het
complexe oppervlak meerdere Ag heeft, die kunnen veranderen door
genexpressie. Dit maakt het moeilijk voor het immuunsysteem om de parasiet
aan te vallen. Sommige parasieten kunnen zelfs gastheerAg absorberen
(moleculaire mimicry), waardoor ze niet als vreemd worden herkend door het
immuunsysteem.
De parasiet gaat vervolgens schadelijke effecten uitoefenen op de gastheer. Het
kan gaan om een spoliatieve, een toxische, een traumatische, een mechanische,
irritatie en inflammatoire actie of secondaire effecten.
Personen met een verminderde afweer hebben uiteraard een verhoogd risico op
opportunistische infecties :
- Pathogene parasieten: ernstigere en langdurigere problemen.
- Latent aanwezige parasieten of niet-pathogenen: kunnen hier tot ziekte
leiden
Sommige gastheren zijn immuun tegen bepaalde parasitaire infecties door
premunitie, waarbij een aantal parasieten nodig is om de afweer te behouden.
Absolute immuniteit, zoals na vaccinatie, komt nauwelijks voor bij parasieten,
aangezien er vrijwel geen effectieve vaccins tegen parasieten bestaan



PAGE 3