Geneesmiddelen farmacologie
Geneesmiddel Werking/klasse Indicatie
Pilocarpine Muscarine agonist Glaucoom, droge mond, droge ogen
(syndroom v Sjörgen / na radiotherapie thv
hals)
Bethanechol Muscarine agonist Blaasatonie
Atropine Muscarine antagonist Sinus bradycardie, antidoot bij intoxicaties
(organofosfaten, paddenstoelen),
oogoperaties/onderzoek, premedicatie
anesthesie, premedicatie om CV depressief
effect anesthesie op te vangen
Scopolamine Muscarine antagonist Reisziekte, hypersecretie klieren, instabiele
(hyoscine) Doorheen BBB blaas, blaasspasmen, Parkinson,
darmkoliek, overm speekselsecretie/ GI
secretie , premedicatie anesthesie
Butylhyoscine Muscarine antagonist = buscopan
bromide IBS, darmkrampen, diverticulitis,
endoscopie & GI radiologie,
menstruatieklachten, hyperactieve blaas
Ipratropium Muscarine antagonist, Bronchospasmen COPD, astma
kortwerkend
Tiotropium Muscarine antagonist, Onderhoudstherapie COPD
langwerekdn
Tubocurarine Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen
Atracurium Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen
Cisatracurium Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen + IC
Suxamethonium Depolariserende neuromusculaire Inductie anesthesie, intubatie
blokker
Neostigmine Cholinesterase inhibitor Glaucoom, neutralisatie non-
(reversibel) depolariserende neuromusculaire
Niet door BBB blokker, myasthenia gravis, blaasatonie,
paralytische ileus (darmparalyse)
Pyridostigmine Cholinesterase inhibitor Glaucoom, neutralisatie non-
(reversibel) depolariserende neuromusculaire
Niet door BBB blokker, myasthenia gravis, blaasatonie,
paralytische ileus (darmparalyse)
,Parathion Organofosfaat, pesticide Door BBB, remt irreversible Ach esterase →
perifere + centrale depressie → dood
Pralidoxime Organofosfaatvergiftiging Antidoot bij organofosfaatvergiftiging
antidoot
Wel door BBB
Donepezil Cholinesterase inhibitor Alzheimer
(reversibel) → centraal + perifeer
Wel door BBB
Rivastigmine Cholinesterase inhibitor Alzheimer
(reversibel) → centraal + perifeer
Wel door BBB
Adrenaline Niet-selectieve endogene Anafylactische shock (epipen),
adrenerge agonist (α + β) hartstilstand, in combinatie met lokaal
anestheticum (anestheticum lokaal houden
+ preventive beïnvl Na-kanalen v hart)
Noradrenaline Niet-selectieve endogene Meestal niet → reflex bradycardie!
adrenerge agonist (α + β)
Tramazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Oxymetazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Xylometazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Fenylefrine Selectieve α1-agonist Rhinitis + allergie (+ antihistaminicum)
(niet aanbevolen: nevenwerkingen)
Clonidine Selectieve α2-agonist Hypertensie
!! orthostatische hypotensie!
!! niet abrupt stoppen (down-regulatie)
Isoprenaline Niet selectieve ß-agonist Afwachting implantatie pacemaker bij
ß1 & ß2 bradycardie
Dobutamine Niet-selectieve β-agonist Cardiogene shock
>> ß1
Terbutaline Selectieve β2-agonist (SABA) Astma, inspanningsastma, COPD, inhibitie
premature bevalling, doping (hogere conc)
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
,Salbutamol Selectieve β2-agonist (SABA) Astma, inspanningsastma, COPD, inhibitie
Tocolyticum premature bevalling (kort, iV), doping
(hogere conc)
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Salmeterol Selectieve β2-agonist (LABA) Onderhoudsbehandeling ernstig astma &
COPD (niet acuut)
+ cortico’s
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Formoterol Selectieve β2-agonist (LABA) Onderhoudsbehandeling astma & COPD
(niet acuut)
+ cortico’s
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Phentolamine Niet-selectieve α-antagonist Pre-operatief bij feochromocytoom
(hypertsensieve crisis opvangen, + stijging
hartritme opvangen met ß1 blokker)
Prazosine Selectieve α1-antagonist Raynaud’s syndroom
!! orthostatische hypotensie
Terazosine Selectieve α1-antagonist Hypertensie (add-on), goedaardige
prostaathypertrofie (BPH)
!! orthostatische hypotensie
Tamsulosine Selectieve α1-antagonist Goedaardige prostaathypertrofie (BPH)
!! orthostatische hypotensie
Alfuzosine Selectieve α1-antagonist BPH
!! orthostatische hypotensie
Labetalol (trandate) ß-blokker (niet-sel) Zwangerschapshypertensie
Pindolol ß-blokker Hypertensie, sympathicomimetisch
effect op peil houden tijdens rust
Propranolol (inderal) ß-blokker (niet-sel) Onderdrukking sympaticus-activiteit in
stress-situaties/ angsttoestanden ,
slokdarmvarices, thyreotoxicose,
preventie migraine
Atenolol (tenormin) β-blokker (ß1) Angina pectoris, hypertensie,
ritmestoornissen, hartfalen, na myocard
infarct
, Bisoprolol β-blokker (ß1) Angina pectoris, hypertensie,
(emconcor) ritmestoornissen, hartfalen, na myocard
infarct
Nebivolol (nobiten) ß-blokker (ß1) Hartfalen
Timolol ß-blokker Glaucoom, preventive migraine
Metoprolol ß-blokker (ß1) Preventie migraine, na myocardinfarct,
(lopressor) angina pectoris, klasse 2 anti-aritmicum
Benserazide Perifere DOPA decarboxylase Inhibitie perifere omzetting L-
inhibitor DOPA → dopamine
Niet door BBB Parkinson
Methyldopa DOPA-analoog Zwangerschapshypertensie
(Aldomet)
(opgenomen in NA neuronen & omgezet nr
Me-NOR = voorkeur α2 receptoren →
minder vrijstelling NOR)
!! orthostatische hypotensive
Rilatine Indirect sympathicomimeticum ADHD
Cocaine NOR reuptake inhibitor
Moxonidine Imidazolinereceptoragonist Hypertensie
(centraal)
Urapidil Vasodilatator Hypertensie-crisis, peri-
operatieve hypertensie
Ivabradine Vertraagt het hart Angina pectoris (indien ß-
blokker geen optie), hartfalen
Ranozaline ?? Angina pectoris
Isosorbide Nitrovasodilator Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Nitroglycerine Nitrovasodilator Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Molsidomine NO donor Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Sildenafil (Viagra) Fosfodiësterase V inhibitor Erectiestoornissen, pulmonale arteriële
hypertensie
Geneesmiddel Werking/klasse Indicatie
Pilocarpine Muscarine agonist Glaucoom, droge mond, droge ogen
(syndroom v Sjörgen / na radiotherapie thv
hals)
Bethanechol Muscarine agonist Blaasatonie
Atropine Muscarine antagonist Sinus bradycardie, antidoot bij intoxicaties
(organofosfaten, paddenstoelen),
oogoperaties/onderzoek, premedicatie
anesthesie, premedicatie om CV depressief
effect anesthesie op te vangen
Scopolamine Muscarine antagonist Reisziekte, hypersecretie klieren, instabiele
(hyoscine) Doorheen BBB blaas, blaasspasmen, Parkinson,
darmkoliek, overm speekselsecretie/ GI
secretie , premedicatie anesthesie
Butylhyoscine Muscarine antagonist = buscopan
bromide IBS, darmkrampen, diverticulitis,
endoscopie & GI radiologie,
menstruatieklachten, hyperactieve blaas
Ipratropium Muscarine antagonist, Bronchospasmen COPD, astma
kortwerkend
Tiotropium Muscarine antagonist, Onderhoudstherapie COPD
langwerekdn
Tubocurarine Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen
Atracurium Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen
Cisatracurium Non-depolariserende Neuromusc relacatie gedurede hele
neuromusculaire blokker chirurgische ingreep, intensiese zorgen + IC
Suxamethonium Depolariserende neuromusculaire Inductie anesthesie, intubatie
blokker
Neostigmine Cholinesterase inhibitor Glaucoom, neutralisatie non-
(reversibel) depolariserende neuromusculaire
Niet door BBB blokker, myasthenia gravis, blaasatonie,
paralytische ileus (darmparalyse)
Pyridostigmine Cholinesterase inhibitor Glaucoom, neutralisatie non-
(reversibel) depolariserende neuromusculaire
Niet door BBB blokker, myasthenia gravis, blaasatonie,
paralytische ileus (darmparalyse)
,Parathion Organofosfaat, pesticide Door BBB, remt irreversible Ach esterase →
perifere + centrale depressie → dood
Pralidoxime Organofosfaatvergiftiging Antidoot bij organofosfaatvergiftiging
antidoot
Wel door BBB
Donepezil Cholinesterase inhibitor Alzheimer
(reversibel) → centraal + perifeer
Wel door BBB
Rivastigmine Cholinesterase inhibitor Alzheimer
(reversibel) → centraal + perifeer
Wel door BBB
Adrenaline Niet-selectieve endogene Anafylactische shock (epipen),
adrenerge agonist (α + β) hartstilstand, in combinatie met lokaal
anestheticum (anestheticum lokaal houden
+ preventive beïnvl Na-kanalen v hart)
Noradrenaline Niet-selectieve endogene Meestal niet → reflex bradycardie!
adrenerge agonist (α + β)
Tramazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Oxymetazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Xylometazoline Selectieve α1-agonist Rhinitis (decongestivum)
!! rebound rhinitis
Fenylefrine Selectieve α1-agonist Rhinitis + allergie (+ antihistaminicum)
(niet aanbevolen: nevenwerkingen)
Clonidine Selectieve α2-agonist Hypertensie
!! orthostatische hypotensie!
!! niet abrupt stoppen (down-regulatie)
Isoprenaline Niet selectieve ß-agonist Afwachting implantatie pacemaker bij
ß1 & ß2 bradycardie
Dobutamine Niet-selectieve β-agonist Cardiogene shock
>> ß1
Terbutaline Selectieve β2-agonist (SABA) Astma, inspanningsastma, COPD, inhibitie
premature bevalling, doping (hogere conc)
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
,Salbutamol Selectieve β2-agonist (SABA) Astma, inspanningsastma, COPD, inhibitie
Tocolyticum premature bevalling (kort, iV), doping
(hogere conc)
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Salmeterol Selectieve β2-agonist (LABA) Onderhoudsbehandeling ernstig astma &
COPD (niet acuut)
+ cortico’s
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Formoterol Selectieve β2-agonist (LABA) Onderhoudsbehandeling astma & COPD
(niet acuut)
+ cortico’s
!! niet bij angor
!! meeste veroorz beetje hyperglycemie →
wel bij diabetes, maar voorzichtig
Phentolamine Niet-selectieve α-antagonist Pre-operatief bij feochromocytoom
(hypertsensieve crisis opvangen, + stijging
hartritme opvangen met ß1 blokker)
Prazosine Selectieve α1-antagonist Raynaud’s syndroom
!! orthostatische hypotensie
Terazosine Selectieve α1-antagonist Hypertensie (add-on), goedaardige
prostaathypertrofie (BPH)
!! orthostatische hypotensie
Tamsulosine Selectieve α1-antagonist Goedaardige prostaathypertrofie (BPH)
!! orthostatische hypotensie
Alfuzosine Selectieve α1-antagonist BPH
!! orthostatische hypotensie
Labetalol (trandate) ß-blokker (niet-sel) Zwangerschapshypertensie
Pindolol ß-blokker Hypertensie, sympathicomimetisch
effect op peil houden tijdens rust
Propranolol (inderal) ß-blokker (niet-sel) Onderdrukking sympaticus-activiteit in
stress-situaties/ angsttoestanden ,
slokdarmvarices, thyreotoxicose,
preventie migraine
Atenolol (tenormin) β-blokker (ß1) Angina pectoris, hypertensie,
ritmestoornissen, hartfalen, na myocard
infarct
, Bisoprolol β-blokker (ß1) Angina pectoris, hypertensie,
(emconcor) ritmestoornissen, hartfalen, na myocard
infarct
Nebivolol (nobiten) ß-blokker (ß1) Hartfalen
Timolol ß-blokker Glaucoom, preventive migraine
Metoprolol ß-blokker (ß1) Preventie migraine, na myocardinfarct,
(lopressor) angina pectoris, klasse 2 anti-aritmicum
Benserazide Perifere DOPA decarboxylase Inhibitie perifere omzetting L-
inhibitor DOPA → dopamine
Niet door BBB Parkinson
Methyldopa DOPA-analoog Zwangerschapshypertensie
(Aldomet)
(opgenomen in NA neuronen & omgezet nr
Me-NOR = voorkeur α2 receptoren →
minder vrijstelling NOR)
!! orthostatische hypotensive
Rilatine Indirect sympathicomimeticum ADHD
Cocaine NOR reuptake inhibitor
Moxonidine Imidazolinereceptoragonist Hypertensie
(centraal)
Urapidil Vasodilatator Hypertensie-crisis, peri-
operatieve hypertensie
Ivabradine Vertraagt het hart Angina pectoris (indien ß-
blokker geen optie), hartfalen
Ranozaline ?? Angina pectoris
Isosorbide Nitrovasodilator Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Nitroglycerine Nitrovasodilator Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Molsidomine NO donor Angina pectoris, (linker)
hartfalen
!! orthostatische hypotensive
!! interval door tolerantie
Sildenafil (Viagra) Fosfodiësterase V inhibitor Erectiestoornissen, pulmonale arteriële
hypertensie
