Bijzondere overeenkomsten
DEEL 1: koop
H1: essentiële bestanddelen
1. Begrip – soorten
Koop is een wederkerig contract waarbij de ene partij (de verkoper) zich verbindt de eigendom van
een goed aan de andere partij (de koper) over te dragen tegen een prijs in geld
− Onvolledige definitie: art. 1582 oud BW
negotium: de rechtshandeling
− Instrumentum: het geschrift
Soorten: RG
⁻ Koop bij gewicht, getal, maat (art. 1585 oud BW)
⁻ Koop ad gustum (art. 1587 oud BW) à Wordt geproefd vb. olijfolie, wijn of die wel drinkbaar
is, pas dan komt de koop tt stand
⁻ Koop op proef (art. 1588 oud BW)
⁻ Koop met handgeld (art. 1590 oud BW)
Ontstaan dr gebruiken/ evoluties in de ondernemingswereld & de ontw. vh consumentenrecht.
⁻ (Verkoop v zieke dieren)
⁻ (Koop ve woning/ appartement op plan)
⁻ Consumentenkoop (art. 1649bis oud BW)
⁻ Digitale consumentenkoop (art. 1701/2-1702/19 oud BW) !!! à Als het vwp vd koop gn
tastbaar roerend goed is, maar vb een programma, of licentie op programma te kunnen
gebruiken
⁻ Verkoop op afbetaling
⁻ Verkoop op afstand (art. I.8, 15° WER)
⁻ (huurkoop)
⁻ (Leasing)
⁻ (VK met zeevervoer)
⁻ (reizende VK art. VI.74 WER)
⁻ (openbare VK v gebruikte goederen art. VI. 75-VI. 79 WER)
Koop met een int’l aspect
- Weens Koopverdrag of CISG
- Gemeenschappelijk Europees kooprecht of CESL
2. essentiële bestanddelen
⁻ Eigendomsoverdracht
⁻ Tegen een prijs in geld (niet een dienst in natura)
1
,2.1 Eigendomsoverdracht
Principes
Eigendomsoverdracht is inherent aan de koop
Specifieke gevallen:
- De overeenkomst waarbij tegen een prijs een zakelijk genotsrecht wordt toegekend, zoals
vruchtgebruik, EDBH, erfpacht, opstal à GEEN koop
- De VK v andermans zaak is nietig art. 1599 oud BW
Verwezenlijking vd eigendomsoverdracht
Eigendomsoverdracht: bij wilsovereenstemming (solo consensu) over zaak en prijs (art. 1583 oud BW)
Translatief karakter: eigendom gaat over
+ art. 3.14 §2 tweede lid BW
Afwijkingen
Partijen mogen de eigendomsoverdracht uitstellen
Dr de aard vh verkochte goed of de overeenkomst
- Koop v soortzaken: vervangbare zaken vb. koop v zoveel ton graan ve specifieke kwaliteit
- Alternatieve koop: eigendomsoverdracht nok de uitvoering vd keuze
- Koop v toekomstige goederen: er is slechts koop wnr het goed bestaat vb. de oogst vh
volgende jaar
Belang tijdstip eigendomsoverdracht
Principe: met eigendom gaat risico over art. 5.80 BW
- Vergaat het goed dr toeval NA de eigendomsoverdracht, dan moet K de prijs betalen, doch
ontvangt hij niets: het goed is verloren.
- Vergaat het goed VOOR de eigendomsoverdracht, dan vergaat ze vr risico vd VK: geen prijs
meer verschuldigd & overschotten moeten terugbetaald worden.
Afwijking
- Conventioneel
- Verhouding tss onderneming & consument: Art. VI. 44 WER: risico-overgang bij levering aan
consument
- Aanmaning verplaatst het risico
o Vernieling na aanmaning tt levering: risico is voor de VK
o Vernieling na aanmaning tt betaling vd prijs igv eigendomsvoorbehoud: risico vr VK
Faillissement
- Verkoper:
o Eigendomsoverdracht à koper is eigenaar vb. K heeft een televisie gekocht, maar die
werd nog nt geleverd: K heeft recht op die televisie
o Geen eigendomsoverdracht? Koper is SE vh faillissement
- Koper: beding eigendomsvoorbehoud art. 69 pandwet Moet schriftelijk worden opgesteld,
uiterlijk op het ogenblik vd levering
= zakelijk zekerheidsrecht dat tegenwerpelijk is aan derden igv samenloop dr het vervuld zijn
vd vw v art. 69 Pandwet.
Verrijkingsverbod vr de K
2
,Tegenwerpelijkheid vd eigendomsoverdracht aan derden
- roerende goederen: titularis zakelijk recht is hij die bezit te goeder trouw, ongestoord en
ondubbelzinnig (art. 3.28, § 1 BW)
- onroerende goederen: overschrijving op kantoor rechtszekerheid AAPD (hypotheekregister)
(art. 3.30 BW) à enkel authentieke akten
iemand die zijn titel sneller laat overschrijven? Kans kwijt, tenzij u bewijst dat die K te kwader
trouw is à aanvechten
Verkoop v andermans goed
= nietig art. 1599 oud BW
à vrijwillige/ gedwongen verkoop v RG/OG
- Ex tunc (terugwerking in de tijd)
o Cass. 6 december 2007
o Voorbehoud voor verbintenissen aangegaan door koper (nutsvoorzieningen)
- Relatieve nietigheid: Beschermt enkel privébelangen + derden kunnen de overeenkomst nt
laten vernietigen
- ENKEL in te roepen door de koper, zelfs al is hij te kwader trouw
Maar indien hij te kwader trouw is, verliest hij het recht op schadevergoeding
à Restitutieverplichting + Schadevergoeding
o Enkel voor koper te goeder trouw: op het ogenblik vh contract wist hij nt dat VK geen
eigenaar was.
o Zelfs al is verkoper te goeder trouw: hel treft toch schuld omdat hij de overeenkomst
gesloten heeft
Niet tegenwerpbaar aan werkelijke eigenaar art. 5.103 BW: kan het verkochte goed revindiceren
Wel geldig zijn:
- Sterkmaking (art. 5.106 BW): ‘ik beloof u dat de eigenaar u het goed zal verkopen’
- De belofte andermans goed te leveren
- Verkoop v vervangbare zaken, soortzaken, die verkoper nog zelf moet kopen
- Verkoop v andermans goed, in naam vd eigenaar, doch zonder lastgeving.
- Onverdeeld goed onder voorbehoud uitslag verdeling µ
2.2 prijs
Begrip
Prestatie in geld
Verschil met ruil: een vervreemding tegen iets anders dan geld art? 1702-1707 oud BW
≠ vervreemding/ overdracht tt onderhoud of steun
≠ onbenoemde overeenkomst: een verbintenis waarvan de waarde nt kan worden bepaald op
grond vd objectieve gegevens vd overeenkomst.
Samengestelde contracten:
- De vervreemding ve goed tegen een ander en een prestatie in geld is gedeeltelijk ruil,
gedeeltelijk koop; de gedeeltelijke prestatie in geld kan ook een opleg zijn waardoor partijen
bij de ruil de gelijkwaardigheid vd verbintenissen nastreven.
3
, - De vervreemding ve goed tegen een ander & levering v diensten is gedeeltelijk ruil,
gedeeltelijk onbenoemde overeenkomst
Absorptietheorie: de rechter oordeelt welk bestanddeel overweegt, zodat dit het andere
opslorpt.
Gemengde contracten? Regels vd 2/3 overeenkomsten tegelijk toepassen, vr zover nt tegenstrijdig à
cumul theorie
Discussie over slechte uitvoering v prestaties à welke regels? Termijnen? Belang v andere
rechtstakken vb. fiscaliteit à belangrijk om goed af te lijnen!
Kenmerken
- Prijs moet bepaald of bepaalbaar zijn
o Bepaald: wat in het contract staan
o Bepaalbaar adhv objectieve gegevens die nt vd wil v partijen afhangen, die je terug
vindt in het contract vb. op basis v normale marktwaarde ve deskundige
Geen bepaalde prijs? Geen geldige koopovereenkomst
- Prijs moet ernstig zijn
vb. auto verkopen aan €1 à nt
- Prijs d.m.v. verwijzing (marktprijs, dagprijs, voorwaarden andere klant, vreemde munt,
indexcijfer, objectieve factren)
- Art. VI,3 WER: verplichte prijsaanduiding
- Koop op lijfrente (art. 1974 oud BW): kanscontract
een goed wordt verkocht, maar de prijs staat nt vast. De prijs kan bestaan in een
maandelijkse rente die dr K aan VK/ iemand anders wordt betaald zolang die persoon leeft
Je weet nt op voorhand wat de totale koopprijs zal zijn
= uitzondering op verplichte prijsaanduiding, maar mag want is kanscontract
Om geldig te zijn: vereist dat er een reële kans is: moet in 2 richtingen kunnen werken vb. nt
wnr VK terminaal ziek is en die medisch gezien max. nog 6m te leven heeft
Indien partijen overeenkomend at de lijfrente zal eindigen wnr de betrokkene een bepaalde
leeftijd heeft bereikt à vergeldend contract
Wie de prijs bepaalt
a) Dr partijen
Gebruikelijk vr een OG dat VK een vraagprijs vooropstelt
Het adverteren ve OG tegen een te lage prijs = een fout, aangezien een voorzichtige eigenaar
eerst advies inwint over de verkoopwaarde. à de eigenaar kan buitencontractueel
aansprakelijk zijn indien er vr een geïnteresseerde K schade ontstaat die in causaal verband
staat met deze fout.
b) Dr derden: art. 1592 oud BW
- koopovereenkomst is pas gesloten na uitvoering van de overeenkomst omtrent de
bepaling van de prijs door de derde
- lastgeving: de partijen geven opdracht aan een expert om die prijs te bepalen in hun
plaats à in hun plaats de rechtshandeling volledig te maken dr overeen te komen over
de prijs
4
DEEL 1: koop
H1: essentiële bestanddelen
1. Begrip – soorten
Koop is een wederkerig contract waarbij de ene partij (de verkoper) zich verbindt de eigendom van
een goed aan de andere partij (de koper) over te dragen tegen een prijs in geld
− Onvolledige definitie: art. 1582 oud BW
negotium: de rechtshandeling
− Instrumentum: het geschrift
Soorten: RG
⁻ Koop bij gewicht, getal, maat (art. 1585 oud BW)
⁻ Koop ad gustum (art. 1587 oud BW) à Wordt geproefd vb. olijfolie, wijn of die wel drinkbaar
is, pas dan komt de koop tt stand
⁻ Koop op proef (art. 1588 oud BW)
⁻ Koop met handgeld (art. 1590 oud BW)
Ontstaan dr gebruiken/ evoluties in de ondernemingswereld & de ontw. vh consumentenrecht.
⁻ (Verkoop v zieke dieren)
⁻ (Koop ve woning/ appartement op plan)
⁻ Consumentenkoop (art. 1649bis oud BW)
⁻ Digitale consumentenkoop (art. 1701/2-1702/19 oud BW) !!! à Als het vwp vd koop gn
tastbaar roerend goed is, maar vb een programma, of licentie op programma te kunnen
gebruiken
⁻ Verkoop op afbetaling
⁻ Verkoop op afstand (art. I.8, 15° WER)
⁻ (huurkoop)
⁻ (Leasing)
⁻ (VK met zeevervoer)
⁻ (reizende VK art. VI.74 WER)
⁻ (openbare VK v gebruikte goederen art. VI. 75-VI. 79 WER)
Koop met een int’l aspect
- Weens Koopverdrag of CISG
- Gemeenschappelijk Europees kooprecht of CESL
2. essentiële bestanddelen
⁻ Eigendomsoverdracht
⁻ Tegen een prijs in geld (niet een dienst in natura)
1
,2.1 Eigendomsoverdracht
Principes
Eigendomsoverdracht is inherent aan de koop
Specifieke gevallen:
- De overeenkomst waarbij tegen een prijs een zakelijk genotsrecht wordt toegekend, zoals
vruchtgebruik, EDBH, erfpacht, opstal à GEEN koop
- De VK v andermans zaak is nietig art. 1599 oud BW
Verwezenlijking vd eigendomsoverdracht
Eigendomsoverdracht: bij wilsovereenstemming (solo consensu) over zaak en prijs (art. 1583 oud BW)
Translatief karakter: eigendom gaat over
+ art. 3.14 §2 tweede lid BW
Afwijkingen
Partijen mogen de eigendomsoverdracht uitstellen
Dr de aard vh verkochte goed of de overeenkomst
- Koop v soortzaken: vervangbare zaken vb. koop v zoveel ton graan ve specifieke kwaliteit
- Alternatieve koop: eigendomsoverdracht nok de uitvoering vd keuze
- Koop v toekomstige goederen: er is slechts koop wnr het goed bestaat vb. de oogst vh
volgende jaar
Belang tijdstip eigendomsoverdracht
Principe: met eigendom gaat risico over art. 5.80 BW
- Vergaat het goed dr toeval NA de eigendomsoverdracht, dan moet K de prijs betalen, doch
ontvangt hij niets: het goed is verloren.
- Vergaat het goed VOOR de eigendomsoverdracht, dan vergaat ze vr risico vd VK: geen prijs
meer verschuldigd & overschotten moeten terugbetaald worden.
Afwijking
- Conventioneel
- Verhouding tss onderneming & consument: Art. VI. 44 WER: risico-overgang bij levering aan
consument
- Aanmaning verplaatst het risico
o Vernieling na aanmaning tt levering: risico is voor de VK
o Vernieling na aanmaning tt betaling vd prijs igv eigendomsvoorbehoud: risico vr VK
Faillissement
- Verkoper:
o Eigendomsoverdracht à koper is eigenaar vb. K heeft een televisie gekocht, maar die
werd nog nt geleverd: K heeft recht op die televisie
o Geen eigendomsoverdracht? Koper is SE vh faillissement
- Koper: beding eigendomsvoorbehoud art. 69 pandwet Moet schriftelijk worden opgesteld,
uiterlijk op het ogenblik vd levering
= zakelijk zekerheidsrecht dat tegenwerpelijk is aan derden igv samenloop dr het vervuld zijn
vd vw v art. 69 Pandwet.
Verrijkingsverbod vr de K
2
,Tegenwerpelijkheid vd eigendomsoverdracht aan derden
- roerende goederen: titularis zakelijk recht is hij die bezit te goeder trouw, ongestoord en
ondubbelzinnig (art. 3.28, § 1 BW)
- onroerende goederen: overschrijving op kantoor rechtszekerheid AAPD (hypotheekregister)
(art. 3.30 BW) à enkel authentieke akten
iemand die zijn titel sneller laat overschrijven? Kans kwijt, tenzij u bewijst dat die K te kwader
trouw is à aanvechten
Verkoop v andermans goed
= nietig art. 1599 oud BW
à vrijwillige/ gedwongen verkoop v RG/OG
- Ex tunc (terugwerking in de tijd)
o Cass. 6 december 2007
o Voorbehoud voor verbintenissen aangegaan door koper (nutsvoorzieningen)
- Relatieve nietigheid: Beschermt enkel privébelangen + derden kunnen de overeenkomst nt
laten vernietigen
- ENKEL in te roepen door de koper, zelfs al is hij te kwader trouw
Maar indien hij te kwader trouw is, verliest hij het recht op schadevergoeding
à Restitutieverplichting + Schadevergoeding
o Enkel voor koper te goeder trouw: op het ogenblik vh contract wist hij nt dat VK geen
eigenaar was.
o Zelfs al is verkoper te goeder trouw: hel treft toch schuld omdat hij de overeenkomst
gesloten heeft
Niet tegenwerpbaar aan werkelijke eigenaar art. 5.103 BW: kan het verkochte goed revindiceren
Wel geldig zijn:
- Sterkmaking (art. 5.106 BW): ‘ik beloof u dat de eigenaar u het goed zal verkopen’
- De belofte andermans goed te leveren
- Verkoop v vervangbare zaken, soortzaken, die verkoper nog zelf moet kopen
- Verkoop v andermans goed, in naam vd eigenaar, doch zonder lastgeving.
- Onverdeeld goed onder voorbehoud uitslag verdeling µ
2.2 prijs
Begrip
Prestatie in geld
Verschil met ruil: een vervreemding tegen iets anders dan geld art? 1702-1707 oud BW
≠ vervreemding/ overdracht tt onderhoud of steun
≠ onbenoemde overeenkomst: een verbintenis waarvan de waarde nt kan worden bepaald op
grond vd objectieve gegevens vd overeenkomst.
Samengestelde contracten:
- De vervreemding ve goed tegen een ander en een prestatie in geld is gedeeltelijk ruil,
gedeeltelijk koop; de gedeeltelijke prestatie in geld kan ook een opleg zijn waardoor partijen
bij de ruil de gelijkwaardigheid vd verbintenissen nastreven.
3
, - De vervreemding ve goed tegen een ander & levering v diensten is gedeeltelijk ruil,
gedeeltelijk onbenoemde overeenkomst
Absorptietheorie: de rechter oordeelt welk bestanddeel overweegt, zodat dit het andere
opslorpt.
Gemengde contracten? Regels vd 2/3 overeenkomsten tegelijk toepassen, vr zover nt tegenstrijdig à
cumul theorie
Discussie over slechte uitvoering v prestaties à welke regels? Termijnen? Belang v andere
rechtstakken vb. fiscaliteit à belangrijk om goed af te lijnen!
Kenmerken
- Prijs moet bepaald of bepaalbaar zijn
o Bepaald: wat in het contract staan
o Bepaalbaar adhv objectieve gegevens die nt vd wil v partijen afhangen, die je terug
vindt in het contract vb. op basis v normale marktwaarde ve deskundige
Geen bepaalde prijs? Geen geldige koopovereenkomst
- Prijs moet ernstig zijn
vb. auto verkopen aan €1 à nt
- Prijs d.m.v. verwijzing (marktprijs, dagprijs, voorwaarden andere klant, vreemde munt,
indexcijfer, objectieve factren)
- Art. VI,3 WER: verplichte prijsaanduiding
- Koop op lijfrente (art. 1974 oud BW): kanscontract
een goed wordt verkocht, maar de prijs staat nt vast. De prijs kan bestaan in een
maandelijkse rente die dr K aan VK/ iemand anders wordt betaald zolang die persoon leeft
Je weet nt op voorhand wat de totale koopprijs zal zijn
= uitzondering op verplichte prijsaanduiding, maar mag want is kanscontract
Om geldig te zijn: vereist dat er een reële kans is: moet in 2 richtingen kunnen werken vb. nt
wnr VK terminaal ziek is en die medisch gezien max. nog 6m te leven heeft
Indien partijen overeenkomend at de lijfrente zal eindigen wnr de betrokkene een bepaalde
leeftijd heeft bereikt à vergeldend contract
Wie de prijs bepaalt
a) Dr partijen
Gebruikelijk vr een OG dat VK een vraagprijs vooropstelt
Het adverteren ve OG tegen een te lage prijs = een fout, aangezien een voorzichtige eigenaar
eerst advies inwint over de verkoopwaarde. à de eigenaar kan buitencontractueel
aansprakelijk zijn indien er vr een geïnteresseerde K schade ontstaat die in causaal verband
staat met deze fout.
b) Dr derden: art. 1592 oud BW
- koopovereenkomst is pas gesloten na uitvoering van de overeenkomst omtrent de
bepaling van de prijs door de derde
- lastgeving: de partijen geven opdracht aan een expert om die prijs te bepalen in hun
plaats à in hun plaats de rechtshandeling volledig te maken dr overeen te komen over
de prijs
4
