Samenvatting: methodologie prof. Chambaere

Methodologie: Prof. Chambaere
Inhoud
Basis wetenschappelijk onderzoek ............................................................................ 2
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek ........................................................... 2
De empirische cyclus: theorie ................................................................................ 3
De empirische cyclus: inductie en deductie ............................................................ 4
Inleiding tot kwalitatief onderzoek ............................................................................. 6
Wat is kwalitatief onderzoek? ................................................................................. 6
Onderzoeksvragen ................................................................................................ 7
Dataverzameling bij kwalitatief onderzoek .............................................................. 8
Data-analyse bij kwalitatief onderzoek ................................................................. 11
Kwaliteitsbewaking ............................................................................................. 12
Toegepast onderzoek .............................................................................................. 14
Herhaling: fundamenteel onderzoek .................................................................... 14
Wat is toegepast onderzoek? ............................................................................... 14
De cyclus van toegepast onderzoek...................................................................... 14
Praktijkprobleem ............................................................................................. 15
Diagnose van het probleem .............................................................................. 15
Plan en besluitvorming..................................................................................... 16
Interventie en procesevaluatie ......................................................................... 17
Product/effect evaluatie ................................................................................... 18
Methodes van toegepast onderzoek ..................................................................... 18
Evaluatieonderzoek ......................................................................................... 18
Registraties ..................................................................................................... 20
Participatief actieonderzoek ............................................................................. 21




1

,Basis wetenschappelijk onderzoek
Beschrijven van gedrag, verschijningsvormen, fenomenen, kenmerken,…
= beschrijvend of descriptief onderzoek
Verklaren van gedrag, verschijningsvormen, fenomenen, kenmerken,…
= verklarend onderzoek

Beroep doen op theorieën om inzicht te krijgen in bevindingen
= deductief onderzoek
Vanuit bevindingen zelf theorieën ontwikkelen
= inductief onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek:
• Het gebruik van strikte regels om de kwaliteit (validiteit en betrouwbaarheid)
van het onderzoek te waarborgen – vermijden van “bias (=systematische afwijking
of vertekening in gegevens, interpretaties, of beslissingen, die kan leiden tot
onjuiste of bevooroordeelde conclusies”
• Het gebruik van theoretische inzichten om onderzoeksbevindingen te
interpreteren
• Draagt bij tot ontwikkelen van kennis => moet kunnen bijdragen tot
theorievorming

Wetenschap = realiteit kennen
Waarom? - Om de (toekomstige) realiteit te kunnen voorspellen
- Om de (toekomstige) realiteit te kunnen beïnvloeden


2 types wetenschappelijk onderzoek:

Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek = de realiteit kennen

Toegepast wetenschappelijk onderzoek= de realiteit beïnvloeden



Toegepast wetenschappelijk onderzoek: Accent op het verkrijgen van kennis om
verschijnselen in de werkelijkheid te beïnvloeden en te veranderen.

 Verschillende types: evaluatie-onderzoek, actie-onderzoek en registraties



Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek
= Theoriegericht onderzoek (gericht op theorievorming)


2

, Gericht op “beschrijven, begrijpen, verklaren & voorspellen van verschijnselen”

Vb. Onderzoek met apen
Waarom bekijken we het moreel gedrag bij apen?
1. Om het gedrag van dieren beter te kennen en beter kunnen weten hoe we dieren
moeten behandelen
2. Het leert ons iets over de mens zelf. In de evolutieboom hangen wij vast aan de
aap. Idee van gelijkheid is al ontwikkeld bij de aap

It takes two to tango…
➔ Toegepast onderzoek heeft de inzichten aangeleverd door fundamenteel
onderzoek nodig om de realiteit te kunnen beïnvloeden met interventies
➔ Fundamenteel onderzoek heeft toegepast onderzoek nodig om betekenis te
krijgen


De empirische cyclus: theorie
Wetenschappelijke kennis komt tot stand via een cyclisch proces => de empirische
cyclus in het fundamenteel onderzoek

Uitgangspunt: link leggen tussen een theorie en de werkelijkheid zoals ze kan worden
waargenomen (de zgn. empirische werkelijkheid)

Theorie = een geheel van ideeën, hypothesen en verklaringen die in onderlinge
samenhang worden beschreven. Het is een toetsbaar model ter verklaring van
waarnemingen van de werkelijkheid.

Theorie:
- Logisch samenhangend geheel van uitspraken
- Over relaties tussen concepten
- Met een zekere mate van veralgemeenbaarheid (generaliseerbaarheid)
- Met een zeker niveau van geldigheid (validiteit)
- Die empirisch te testen zijn
➔ Verklaringen voor terugkerende patronen of regelmatigheden




3