Strafrecht : oefeningen na elke les
LES 1
1) Het begrip ‘misdrijf’ is een overkoepelende term die staat voor overtreding, wanbedrijf en
misdaad
2) De algemene principes van het strafrecht zijn verankerd in Boek I van het Strafwetboek.
3) De geestelijke vaders van het Strafwetboek zijn Haus en Nypels. Zij hebben zich laten
inspireren door de klassieke leer
4) Op 1 december 2019 om 23.30 werd Jan R. (° 10 mei 1970) overvallen door Peter B. in het
premetrostation Astrid te Antwerpen. Jan incasseerde enkele rake klappen en werd bestolen van zijn
smartphone. Jan heeft echter nooit klacht willen indienen, omdat hij er geen enkel letsel aan heeft
overgehouden en zijn smartphone sowieso aan vervanging toe was.
Peter roept in dat hij niet vervolgd kan worden voor de feiten gepleegd op 1 december 2019, omdat
het slachtoffer geen klacht heeft ingediend. Zal zijn verweer kans op slagen hebben?
Zijn verweer heeft geen kans op slagen. Het strafrecht raakt de openbare orde. Het
vervolgingsmonopolie ligt bij het Openbaar Ministerie, tenzij het zou gaan om een klachtmisdrijf. In
casu is diefstal met geweld bij nacht (art. 471 Sw.) geen klachtmisdrijf.
5) Op 1 december 2019 om 23.30 werd Jan R. (° 10 mei 1970) overvallen door Peter B. in het
premetrostation Astrid te Antwerpen. Jan incasseerde enkele rake klappen en werd bestolen van zijn
smartphone. Jan heeft echter nooit klacht willen indienen, omdat hij er geen enkel letsel aan heeft
overgehouden en zijn smartphone sowieso aan vervanging toe was. Peter wordt vervolgd voor de
tenlastelegging van diefstal met geweld gepleegd bij nacht (art. 471 Sw.)
Moet er voor de interpretatie van de delictsomschrijving van de tenlastegelegde feiten gepleegd op 1
december 2019 worden gesteund op het principe van de conceptuele autonomie van het strafrecht?
Er moet worden gesteund op de conceptuele autonomie van het strafrecht. De strafwetgever mag zijn
eigen begrippenkader invullen. Dit is in casu gebeurd zowel voor de verzwarende omstandigheid van
nacht (art. 478 Sw.) als van geweld (art. 483 Sw.) bij de tenlastelegging diefstal.
6) Kunnen er verzachtende omstandigheden worden aangenomen voor een wanbedrijf opgenomen
in een Vlaams decreet?
Er kunnen verzachtende omstandigheden worden aangenomen waardoor men onder het wettelijk
minimum van de wettelijke straf kan dalen, tenzij het decreet de werking van het artikel 85 Sw.
uitdrukkelijk zou uitsluiten. De uitzonderingsregeling vervat in het scharnierartikel 100 Sw. m.b.t. artikel
85 Sw. is niet van toepassing op decreten.
Mélanie De Wilde
,LES 2
Oefening zwaarste straf – welke delictsomschrijving levert de zwaarste straf op?
• 1) Vgl. art. 505 Sw. met art. 491 Sw.
Art. 505 Sw. levert de zwaarste straf op. Beide correctionele straffen. Beide zelfde maximum
hoofdstraf (5 jaar gevangenisstraf). Subsidiair kijken naar max. bijkomende straf. Geldboete van
100.000 € (art.505 Sw.) is zwaarder dan geldboete van 500€ (art.491 Sw.)
• 2) Vgl. art. 496 Sw. met art. 464 Sw.
Art. 496 Sw. levert de zwaarste straf op. Beide correctionele straffen. Beide zelfde maximum
hoofdstraf (5 jaar gevangenisstraf). Subsidiair kijken naar max. bijkomende straf. Geldboete van
3.000 € (art. 496,1 Sw.) is zwaarder dan geldboete van 500€ (art. 464 Sw.)
• 3) Vgl. art. 463 Sw. met art. 467 Sw.
Art. 467 Sw. levert de zwaarste straf op. De straf is een criminele straf (5 tot 10 jaar opsluiting). De
straf van artikel 463 Sw. is een correctionele straf. Criminele straffen worden juridisch geacht
zwaarder te zijn dan correctionele straffen
• 4) Vgl. art. 561,1° Sw. met art. 534bis Sw.
Art. 534bis Sw. levert de zwaarste straf op. De straf is een correctionele straf. De straf van artikel
561, 1° Sw. is een politiestraf. Correctionele straffen worden juridisch geacht zwaarder te zijn dan
politiestraffen.
• 5) Straf onder elektronisch toezicht van 1 jaar met werkstraf van 300 uur
Beide correctionele straffen. SET wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan werkstraf
• 6) Gevangenisstraf van 1 maand met straf onder elektronisch toezicht van 6 maanden
Beide correctionele straffen. Gevangenisstraf wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan SET
• 7) Gevangenisstraf van 8 dagen met geldboete van 10.000 €
Beide correctionele straffen. Gevangenisstraf wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan geldboete
Oefening: heeft België rechtsmacht?
- Fransman doodt Belg in Antwerpen
Ja, op basis van territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.). Locus delicti ligt in België
- Belg doodt Fransman in Antwerpen
Ja, op basis van territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.). Locus delicti ligt in België
- Fransman doodt Belg in Parijs
Mélanie De Wilde
, Locus delicti ligt in Frankrijk. Territorialiteitsprincipe is dus niet van toepassing. Doodslag = art. 393
Sw. : 20 tot 30 jaar opsluiting. Extraterritorialiteitsprincipe is van toepassing(art. 4 Sw.) krachtens art.
10 § 1, 5° V.T. Sv. (passief nationaliteitsprincipe). Wel bijkomende voorwaarde van dubbele
incriminatie (voldaan: levensdelicten zijn strafbaar zowel in België als in Frankrijk). Voorwaarde van
straf van meer dan vijf jaar vrijheidsberoving is ook in orde. Voorwaarde krachtens art. 10 § 1, 5° V.T.
Sv. is ook dat de verdachte na het misdrijf in België wordt gevonden; anders kan vervolging enkel op
vordering van de federale procureur of de procureur des Konings
- Belg doodt Fransman in Parijs
Locus delicti ligt in Frankrijk. Territorialiteitsprincipe is dus niet van toepassing. Doodslag = art. 393
Sw. : 20 tot 30 jaar opsluiting. Extraterritorialiteitsprincipe is van toepassing (art. 4 Sw.) krachtens art.
7 § 1 V.T. Sv. (actief nationaliteitsprincipe). Wel bijkomende voorwaarde van dubbele incriminatie
(art. 7§1 V.T. Sv.). Deze voorwaarde is in orde. Krachtens art. 12 V.T. Sv. moet voor het misdrijf
doodslag de verdachte niet worden gevonden in België.
- Italiaan doodt Fransman in cruiseschip aangemeerd aan de Scheldekaaien
Locus delicti ligt in België (Belgische territoriale wateren). Het territorialiteitsprincipe is dus van
toepassing (art. 3 Sw.). De bijzondere regeling die geldt voor koopvaardijschepen en
schippersvaartuigen is niet van toepassing. Een cruiseschip is immers niet gelijk te stellen met een
koopvaardijschip of een schippersvaartuig. Mogelijks kan ook een andere staat rechtsmacht hebben
(op basis van het criterium van de vlaggenstaat). Op basis van de procedurele regel “ne bis in idem”
zullen de feiten evenwel niet tweemaal kunnen worden vervolgd en bestraft. Dit neemt niet weg dat
in theorie verschillende landen rechtsmacht kunnen hebben.
- Kroaat steelt de portefeuille van Pool aan boord van vissersboot die zich bevindt ter hoogte
van de kust van Oostende
Op basis van het territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.) heeft België in principe rechtsmacht. Aangezien
het een vissersvaartuig is, gelden er evenwel specifieke regels, ten minste wanneer het een vreemd
vissersvaartuig zou zijn (anders is art. 3 Sw. sowieso van toepassing). Indien het een vreemd
vissersvaartuig betreft, zal België enkel rechtsmacht hebben wanneer het misdrijf gevolgen heeft op
Belgisch grondgebied, de openbare orde op Belgisch grondgebied of in de Belgische territoriale
wateren werd verstoord of wanneer door de kapitein of de consul de hulp van de plaatselijke
autoriteiten is ingeroepen. De uitzondering van drugsgerelateerde criminaliteit is in casu niet van
toepassing.
- Fransman doodt Spanjaard aan boord van vliegtuig van American Airlines op weg van
Chicago naar Zaventem
België heeft rechtsmacht op basis van het territorialiteitsprincipe. Vreemde luchtvaartuigen worden
met vreemd grondgebied gelijkgesteld behalve wanneer het toestel na het misdrijf in België landt.
- Zwitser doodt Rus in Antwerpen met wapen geleverd door Nederlander in Parijs
Locus delicti (plaats van doodslag/moord) is België. Op basis van het territorialiteitsprincipe is België
bevoegd om de Zwitser te vervolgen voor doodslag/moord. De Nederlander moet als deelnemer
Mélanie De Wilde
LES 1
1) Het begrip ‘misdrijf’ is een overkoepelende term die staat voor overtreding, wanbedrijf en
misdaad
2) De algemene principes van het strafrecht zijn verankerd in Boek I van het Strafwetboek.
3) De geestelijke vaders van het Strafwetboek zijn Haus en Nypels. Zij hebben zich laten
inspireren door de klassieke leer
4) Op 1 december 2019 om 23.30 werd Jan R. (° 10 mei 1970) overvallen door Peter B. in het
premetrostation Astrid te Antwerpen. Jan incasseerde enkele rake klappen en werd bestolen van zijn
smartphone. Jan heeft echter nooit klacht willen indienen, omdat hij er geen enkel letsel aan heeft
overgehouden en zijn smartphone sowieso aan vervanging toe was.
Peter roept in dat hij niet vervolgd kan worden voor de feiten gepleegd op 1 december 2019, omdat
het slachtoffer geen klacht heeft ingediend. Zal zijn verweer kans op slagen hebben?
Zijn verweer heeft geen kans op slagen. Het strafrecht raakt de openbare orde. Het
vervolgingsmonopolie ligt bij het Openbaar Ministerie, tenzij het zou gaan om een klachtmisdrijf. In
casu is diefstal met geweld bij nacht (art. 471 Sw.) geen klachtmisdrijf.
5) Op 1 december 2019 om 23.30 werd Jan R. (° 10 mei 1970) overvallen door Peter B. in het
premetrostation Astrid te Antwerpen. Jan incasseerde enkele rake klappen en werd bestolen van zijn
smartphone. Jan heeft echter nooit klacht willen indienen, omdat hij er geen enkel letsel aan heeft
overgehouden en zijn smartphone sowieso aan vervanging toe was. Peter wordt vervolgd voor de
tenlastelegging van diefstal met geweld gepleegd bij nacht (art. 471 Sw.)
Moet er voor de interpretatie van de delictsomschrijving van de tenlastegelegde feiten gepleegd op 1
december 2019 worden gesteund op het principe van de conceptuele autonomie van het strafrecht?
Er moet worden gesteund op de conceptuele autonomie van het strafrecht. De strafwetgever mag zijn
eigen begrippenkader invullen. Dit is in casu gebeurd zowel voor de verzwarende omstandigheid van
nacht (art. 478 Sw.) als van geweld (art. 483 Sw.) bij de tenlastelegging diefstal.
6) Kunnen er verzachtende omstandigheden worden aangenomen voor een wanbedrijf opgenomen
in een Vlaams decreet?
Er kunnen verzachtende omstandigheden worden aangenomen waardoor men onder het wettelijk
minimum van de wettelijke straf kan dalen, tenzij het decreet de werking van het artikel 85 Sw.
uitdrukkelijk zou uitsluiten. De uitzonderingsregeling vervat in het scharnierartikel 100 Sw. m.b.t. artikel
85 Sw. is niet van toepassing op decreten.
Mélanie De Wilde
,LES 2
Oefening zwaarste straf – welke delictsomschrijving levert de zwaarste straf op?
• 1) Vgl. art. 505 Sw. met art. 491 Sw.
Art. 505 Sw. levert de zwaarste straf op. Beide correctionele straffen. Beide zelfde maximum
hoofdstraf (5 jaar gevangenisstraf). Subsidiair kijken naar max. bijkomende straf. Geldboete van
100.000 € (art.505 Sw.) is zwaarder dan geldboete van 500€ (art.491 Sw.)
• 2) Vgl. art. 496 Sw. met art. 464 Sw.
Art. 496 Sw. levert de zwaarste straf op. Beide correctionele straffen. Beide zelfde maximum
hoofdstraf (5 jaar gevangenisstraf). Subsidiair kijken naar max. bijkomende straf. Geldboete van
3.000 € (art. 496,1 Sw.) is zwaarder dan geldboete van 500€ (art. 464 Sw.)
• 3) Vgl. art. 463 Sw. met art. 467 Sw.
Art. 467 Sw. levert de zwaarste straf op. De straf is een criminele straf (5 tot 10 jaar opsluiting). De
straf van artikel 463 Sw. is een correctionele straf. Criminele straffen worden juridisch geacht
zwaarder te zijn dan correctionele straffen
• 4) Vgl. art. 561,1° Sw. met art. 534bis Sw.
Art. 534bis Sw. levert de zwaarste straf op. De straf is een correctionele straf. De straf van artikel
561, 1° Sw. is een politiestraf. Correctionele straffen worden juridisch geacht zwaarder te zijn dan
politiestraffen.
• 5) Straf onder elektronisch toezicht van 1 jaar met werkstraf van 300 uur
Beide correctionele straffen. SET wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan werkstraf
• 6) Gevangenisstraf van 1 maand met straf onder elektronisch toezicht van 6 maanden
Beide correctionele straffen. Gevangenisstraf wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan SET
• 7) Gevangenisstraf van 8 dagen met geldboete van 10.000 €
Beide correctionele straffen. Gevangenisstraf wordt juridisch geacht zwaarder te zijn dan geldboete
Oefening: heeft België rechtsmacht?
- Fransman doodt Belg in Antwerpen
Ja, op basis van territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.). Locus delicti ligt in België
- Belg doodt Fransman in Antwerpen
Ja, op basis van territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.). Locus delicti ligt in België
- Fransman doodt Belg in Parijs
Mélanie De Wilde
, Locus delicti ligt in Frankrijk. Territorialiteitsprincipe is dus niet van toepassing. Doodslag = art. 393
Sw. : 20 tot 30 jaar opsluiting. Extraterritorialiteitsprincipe is van toepassing(art. 4 Sw.) krachtens art.
10 § 1, 5° V.T. Sv. (passief nationaliteitsprincipe). Wel bijkomende voorwaarde van dubbele
incriminatie (voldaan: levensdelicten zijn strafbaar zowel in België als in Frankrijk). Voorwaarde van
straf van meer dan vijf jaar vrijheidsberoving is ook in orde. Voorwaarde krachtens art. 10 § 1, 5° V.T.
Sv. is ook dat de verdachte na het misdrijf in België wordt gevonden; anders kan vervolging enkel op
vordering van de federale procureur of de procureur des Konings
- Belg doodt Fransman in Parijs
Locus delicti ligt in Frankrijk. Territorialiteitsprincipe is dus niet van toepassing. Doodslag = art. 393
Sw. : 20 tot 30 jaar opsluiting. Extraterritorialiteitsprincipe is van toepassing (art. 4 Sw.) krachtens art.
7 § 1 V.T. Sv. (actief nationaliteitsprincipe). Wel bijkomende voorwaarde van dubbele incriminatie
(art. 7§1 V.T. Sv.). Deze voorwaarde is in orde. Krachtens art. 12 V.T. Sv. moet voor het misdrijf
doodslag de verdachte niet worden gevonden in België.
- Italiaan doodt Fransman in cruiseschip aangemeerd aan de Scheldekaaien
Locus delicti ligt in België (Belgische territoriale wateren). Het territorialiteitsprincipe is dus van
toepassing (art. 3 Sw.). De bijzondere regeling die geldt voor koopvaardijschepen en
schippersvaartuigen is niet van toepassing. Een cruiseschip is immers niet gelijk te stellen met een
koopvaardijschip of een schippersvaartuig. Mogelijks kan ook een andere staat rechtsmacht hebben
(op basis van het criterium van de vlaggenstaat). Op basis van de procedurele regel “ne bis in idem”
zullen de feiten evenwel niet tweemaal kunnen worden vervolgd en bestraft. Dit neemt niet weg dat
in theorie verschillende landen rechtsmacht kunnen hebben.
- Kroaat steelt de portefeuille van Pool aan boord van vissersboot die zich bevindt ter hoogte
van de kust van Oostende
Op basis van het territorialiteitsprincipe (art. 3 Sw.) heeft België in principe rechtsmacht. Aangezien
het een vissersvaartuig is, gelden er evenwel specifieke regels, ten minste wanneer het een vreemd
vissersvaartuig zou zijn (anders is art. 3 Sw. sowieso van toepassing). Indien het een vreemd
vissersvaartuig betreft, zal België enkel rechtsmacht hebben wanneer het misdrijf gevolgen heeft op
Belgisch grondgebied, de openbare orde op Belgisch grondgebied of in de Belgische territoriale
wateren werd verstoord of wanneer door de kapitein of de consul de hulp van de plaatselijke
autoriteiten is ingeroepen. De uitzondering van drugsgerelateerde criminaliteit is in casu niet van
toepassing.
- Fransman doodt Spanjaard aan boord van vliegtuig van American Airlines op weg van
Chicago naar Zaventem
België heeft rechtsmacht op basis van het territorialiteitsprincipe. Vreemde luchtvaartuigen worden
met vreemd grondgebied gelijkgesteld behalve wanneer het toestel na het misdrijf in België landt.
- Zwitser doodt Rus in Antwerpen met wapen geleverd door Nederlander in Parijs
Locus delicti (plaats van doodslag/moord) is België. Op basis van het territorialiteitsprincipe is België
bevoegd om de Zwitser te vervolgen voor doodslag/moord. De Nederlander moet als deelnemer
Mélanie De Wilde
