ECONOMIE
INTRODUCTIE
Economie is actueler dan ooit
voorbeelden:
• corona
-> veel economische activiteiten werden gesloten (toename werkloosheid)
• inflatie
-> eind 2021 boven 10% inflatie, momenteel op 4%, ideaal is 2%
• 9/11
-> ‘evenement’
• oorlog tussen Oekraïne en Rusland
-> stijging gas- en olieprijzen
• de eurocrisis
-> crisis van het muntsysteem in Europa
• de energiecrisis
-> stijging gas- en olieprijzen
Optimisme is een morele plicht
er zijn problemen in de economie die opgelost moeten worden, maar er zijn echter wel veel
dingen over de jaren heen positief veranderd
door de toename van de economie is de wereldwijde armoede enorm hard gedaald
Evolutie levensverwachting in België
de levensverwachting is bijna verdubbeld de afgelopen 150 jaar en het neemt elke dag meer
toe
dit komt door:
• betere voeding
• betere woon- en leefomstandigheden
• betere geneeskunde/gezondheidszorg
1
,Einde van de wereld?
het gedrag van de mens moet aangepast worden aan de evolutie in de wereld
Klimaatadaptie
de mens moet zich aanpassen aan het klimaat (verandering klimaat)
het klimaat verandert en dat proces gaat de komende jaren door
➔ het heeft effect op de gezondheid van mensen
Vrede in Europa?
Europese eenwording
➔ de steeds verdergaande samenwerking tussen de Europese staten
de wens tot Europese eenwording of Europese integratie ontstond aan het einde van de
Tweede Wereldoorlog
Maatschappelijk verantwoorde economie
de 3 P’s:
people
➔ waarde aan mensen, dieren en het milieu waarin ze verantwoording nemen voor
alles wat met duurzaamheid te maken heeft
bv. zorgen voor een goed onderkomen voor dieren op een boerderij
planet
➔ de mens is verantwoordelijk voor het zorgen dat de planeet blijft bestaan
(ecologisch)
bv. het uitstoten van minder CO2
profit
➔ het maken van winst (gezonde balans is noodzakelijk, waarbij het economisch
handelen in lijn staat met duurzaamheid
bv. het investeren in de infrastructuur
2
, 0. INLEIDING
0.1. HET DOEL VAN DE ECONOMISCHE WETENSCHAP
het nut van economische analyse
➔ het gevolg van de spanning die ontstaat tussen enerzijds de individuele en collectieve
behoeften van een samenleving en anderzijds de schaarse beschikbare middelen
0.1.1. BEHOEFTE
behoefte = het aanvoelen van een tekort en het streven om dit tekort te bevredigen
(subjectief karakter) -> geen morele waarde
• primaire of levensnoodzakelijke behoefte (voeding, kleding en huisvesting)
• immateriële behoefte (onderwijs, ontspanning, geneeskunde verzorging)
-> naarmate een maatschappij zich ontwikkelt
• collectieve of gemeenschappelijke behoefte (onderwijs, wegen, bejaardenzorg,
recreatiezones)
-> gelijkaardig voor een groot deel aantal personen en worden door de gemeenschap
als geheel bevredigd
• individuele behoeften (voeding, kleding, huisvesting, ontspanning)
-> worden bevredigd dankzij de inspanningen van personen of van hun gezin
0.1.2. SCHAARSE MIDDELEN
schaarse (economische) goederen = een middel waarvan de verlangde hoeveelheid de
beschikbare hoeveelheid zou overtreffen indien het gratis ter beschikking stond
➔ in beperkte mate beschikbaar (beperktheid van ons inkomen)
3
, economisch principe
➔ met je beschikbare middelen een maximale behoeftebevrediging bereiken
0.1.3. NUTTIGHEID EN KEUZEPROBLEEM
goederen en diensten zijn nuttig omdat ze behoeften bevredigen
economisch principe
➔ een mens die rationeel handelt, moet volgens de graad van bevrediging of nuttigheid
een waardeschaal of voorkeurschema opstellen afhankelijk van zijn subjectief nut
→ de mens tracht met zijn beschikbare middelen zo te kiezen, dat hij volgens zijn
schatting een maximale behoeftebevrediging bereikt
economie = de studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften met behulp
van schaarse middelen
WELVAART EN WELZIJN
welvaart = de mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften
kunnen voorzien (materieel)
bv. voeding
welzijn = bevrediging van verlangens (vriendschap, liefde, gezondheid) die geen beslag
leggen op schaarse middelen (je gevoel van welbevinden)
welvaart en welzijn hoeven niet samen te vallen:
als je drie keer per jaar op reis kunt gaan, dan beschik je over een hoge mate van welvaart,
maar als je veel liever thuis in je tuin je favoriete boek leest, hebben we het over welzijn
➔ de mens streeft welzijn na, maar te veel welzijn maakt niet perse gelukkig
en je hebt een minimum aan welvaart nodig (voeding)
4
INTRODUCTIE
Economie is actueler dan ooit
voorbeelden:
• corona
-> veel economische activiteiten werden gesloten (toename werkloosheid)
• inflatie
-> eind 2021 boven 10% inflatie, momenteel op 4%, ideaal is 2%
• 9/11
-> ‘evenement’
• oorlog tussen Oekraïne en Rusland
-> stijging gas- en olieprijzen
• de eurocrisis
-> crisis van het muntsysteem in Europa
• de energiecrisis
-> stijging gas- en olieprijzen
Optimisme is een morele plicht
er zijn problemen in de economie die opgelost moeten worden, maar er zijn echter wel veel
dingen over de jaren heen positief veranderd
door de toename van de economie is de wereldwijde armoede enorm hard gedaald
Evolutie levensverwachting in België
de levensverwachting is bijna verdubbeld de afgelopen 150 jaar en het neemt elke dag meer
toe
dit komt door:
• betere voeding
• betere woon- en leefomstandigheden
• betere geneeskunde/gezondheidszorg
1
,Einde van de wereld?
het gedrag van de mens moet aangepast worden aan de evolutie in de wereld
Klimaatadaptie
de mens moet zich aanpassen aan het klimaat (verandering klimaat)
het klimaat verandert en dat proces gaat de komende jaren door
➔ het heeft effect op de gezondheid van mensen
Vrede in Europa?
Europese eenwording
➔ de steeds verdergaande samenwerking tussen de Europese staten
de wens tot Europese eenwording of Europese integratie ontstond aan het einde van de
Tweede Wereldoorlog
Maatschappelijk verantwoorde economie
de 3 P’s:
people
➔ waarde aan mensen, dieren en het milieu waarin ze verantwoording nemen voor
alles wat met duurzaamheid te maken heeft
bv. zorgen voor een goed onderkomen voor dieren op een boerderij
planet
➔ de mens is verantwoordelijk voor het zorgen dat de planeet blijft bestaan
(ecologisch)
bv. het uitstoten van minder CO2
profit
➔ het maken van winst (gezonde balans is noodzakelijk, waarbij het economisch
handelen in lijn staat met duurzaamheid
bv. het investeren in de infrastructuur
2
, 0. INLEIDING
0.1. HET DOEL VAN DE ECONOMISCHE WETENSCHAP
het nut van economische analyse
➔ het gevolg van de spanning die ontstaat tussen enerzijds de individuele en collectieve
behoeften van een samenleving en anderzijds de schaarse beschikbare middelen
0.1.1. BEHOEFTE
behoefte = het aanvoelen van een tekort en het streven om dit tekort te bevredigen
(subjectief karakter) -> geen morele waarde
• primaire of levensnoodzakelijke behoefte (voeding, kleding en huisvesting)
• immateriële behoefte (onderwijs, ontspanning, geneeskunde verzorging)
-> naarmate een maatschappij zich ontwikkelt
• collectieve of gemeenschappelijke behoefte (onderwijs, wegen, bejaardenzorg,
recreatiezones)
-> gelijkaardig voor een groot deel aantal personen en worden door de gemeenschap
als geheel bevredigd
• individuele behoeften (voeding, kleding, huisvesting, ontspanning)
-> worden bevredigd dankzij de inspanningen van personen of van hun gezin
0.1.2. SCHAARSE MIDDELEN
schaarse (economische) goederen = een middel waarvan de verlangde hoeveelheid de
beschikbare hoeveelheid zou overtreffen indien het gratis ter beschikking stond
➔ in beperkte mate beschikbaar (beperktheid van ons inkomen)
3
, economisch principe
➔ met je beschikbare middelen een maximale behoeftebevrediging bereiken
0.1.3. NUTTIGHEID EN KEUZEPROBLEEM
goederen en diensten zijn nuttig omdat ze behoeften bevredigen
economisch principe
➔ een mens die rationeel handelt, moet volgens de graad van bevrediging of nuttigheid
een waardeschaal of voorkeurschema opstellen afhankelijk van zijn subjectief nut
→ de mens tracht met zijn beschikbare middelen zo te kiezen, dat hij volgens zijn
schatting een maximale behoeftebevrediging bereikt
economie = de studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften met behulp
van schaarse middelen
WELVAART EN WELZIJN
welvaart = de mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften
kunnen voorzien (materieel)
bv. voeding
welzijn = bevrediging van verlangens (vriendschap, liefde, gezondheid) die geen beslag
leggen op schaarse middelen (je gevoel van welbevinden)
welvaart en welzijn hoeven niet samen te vallen:
als je drie keer per jaar op reis kunt gaan, dan beschik je over een hoge mate van welvaart,
maar als je veel liever thuis in je tuin je favoriete boek leest, hebben we het over welzijn
➔ de mens streeft welzijn na, maar te veel welzijn maakt niet perse gelukkig
en je hebt een minimum aan welvaart nodig (voeding)
4
