INLEIDING
0.1 WAT IS ‘RELIGIE’?
Probleem : moeilijk om een definitie geven die beantwoordt aan alle ‘religies’
De etymologie van het woord :
- Religare (Lactantius) = (ver)binding aan de godheid
- Relegere (Cicero) = herlezen, met zorg nakijken
- Re-eligere (Augustinus) : opnieuw kiezen, door bekering herkiezen
Bijbel :
- NIET : ‘religie’
- WEL : ‘de vreze des Heren’, ‘godsliefde’, ‘het verbond en gehoorzaamheid aan
God’
Betekenis in andere landen :
- China : ‘tsiao’ = leer
- India : ‘dharma’ = vaststaande wereldorde (in andere landen : leer, waarheid,
recht, deugd)
- Arabië : ‘dïn’ = het verschuldigde, de goddelijke beschikking
- Oude Germanen : ‘ê’ = het gebruikelijke, de goddelijke wet of orde
Religie voor ons :
Het is meer dan alleen een poging om antwoorden te geven op de vragen van ons
bestaan. Het unieke van een religie is dat er steeds een relatie met iets of iemand is die
ons ‘transcendeert’, die de bestaande en zichtbare werkelijkheid overstijgt
Enkele beperkte definities :
- Religie is de erkenning dat er een absolute, heilige realiteit is waar ze existentieel
van afhankelijk zijn
- Religies zijn gemeenschappen van mensen die hetzelfde geloven, vaak in God of
goden, die bijeenkomen in speciale gebouwen en op een bepaalde manier leven in
de wereld
,0.2 DE ONZICHTBARE KANT VAN EEN RELIGIE
Religie heeft 2 kanten :
- De onzichtbare kant (subjectief)
- De zichtbare kant (objectief)
Over wat gaat de subjectieve kant?
Mensen accepteren dat ze afhankelijk zijn van hogere machten of 1 goddelijke macht &
de daaraan verbonden gevolgen voor het praktische leven
Wat is onderdeel van die kant?
- De zeer belangrijke al dan niet religieuze ervaringen
- Voorbeelden :
Mozes bij de brandende braamstruik
Boeddha onder de bodhi-boom
Mohammed in de grotten van Hira
Uit die ervaringen, ontstaan godsdiensten of nieuwe levensoriëntaties op
een goddelijk wezen
Etymologie van het “ervaren” :
- ‘er’ & ‘varen’
- = innerlijke gevoelens hebben voor dingen die van buiten komen
- Enerzijds : inwendig gebeuren
- Anderzijds : iets dat van buitenaf op ons afkomt
Diepte ervaring :
- = religieuze ervaring
- Een ervaring die ons bestaan diep raakt
- Niet de erkenning van god, maar wel een weg naar de erkenning van een
persoonlijke God
Religieus ≠ godsdienstig :
- Religieus : verbonden zijn met het overstijgende van de werkelijkheid
- Godsdienstig : als men “ja” zegt tegen het appèl dat leeft binnen de mysterieuze
werkelijkheid
,Diepte ervaring ≠ Godservaring :
- Diepte ervaring :
= geloofservaring
Een ervaring van mijn bestaan waarbij ik geraakt word door een niet te
omvatten, niet te noemen groter geheel dat alleen maar vermoed kan
worden
Wie ben ik? Wat maakt mij anders dan alle andere mensen die ik in mijn leven
nog tegenkom?
- Ik ben wat ik ben
- Ik ben wat ik kan
- Ik ben veel meer dan mijn uiterlijk
- Specifiek : ik ben een dochter, ik ben een zus, ik ben een vriendin, …
“Hoe meer ik mezelf weggeef, hoe meer ik mezelf wordt”, wat betekent dit?
- We zijn zoals we ons geven in een relatie
- Je geeft in elke relatie anders
Wat is dan een Godservaring?
- Een ervaring van mezelf als relatie met de overstijgende werkelijkheid
- God : 3 in 1 : de vader, de zoon & de heilige geest
We zien God als een persoon :
- Een individu met een eigen aard, karakter, goesting en eigen leef
- Een wezen afkomstig uit een relatie (moeder & vader)
, 0.3 DE ZICHTBARE KANTEN VAN RELIGIE
Over wat gaat de objectieve kant?
Alles wat te maken heeft met wat mensen geloven, de dingen die ze doen om te laten
zien dat ze afhankelijk zijn van iets groters dan henzelf
Alle religies hebben elementen die helpen om dat groters iets te begrijpen :
- Heiligen
- Heilige boeken
- Spreuken
- Symbolen
- Tempels
Waarom vinden we die objectieve kant het interessants?
- We zitten met vragen, zoals :
Wat valt er bij deze godsdienst te zien?
Moeten we als toerist rekening houden met bepaalde gewoontes?
Beïnvloedt hun leer de politiek van het land?
Elke godsdienst is een evenwichtig samenspel van 4 componenten :
- Existentieel / mystiek element
Het voelen van het heilige, vaak door verhalen en ervaringen van anderen,
maar het draait ook om je eigen religieuze momenten
- Dogmatisch element
De regels en interpretaties rondom goddelijke zaken en hoe die passen bij
mensen en de wereld
- Cultisch element
Rituelen waarbij mensen symbolen gebruiken om hun relatie met het
goddelijke te laten zien
- Ethisch element
De ethische kant, die vraagt hoe je geloof zich vertaalt naar het dagelijks
leven. Het legt normen op over hoe mensen met elkaar en de wereld om
moeten gaan
Deze elementen moet telkens individueel & sociaal worden beleefd
0.1 WAT IS ‘RELIGIE’?
Probleem : moeilijk om een definitie geven die beantwoordt aan alle ‘religies’
De etymologie van het woord :
- Religare (Lactantius) = (ver)binding aan de godheid
- Relegere (Cicero) = herlezen, met zorg nakijken
- Re-eligere (Augustinus) : opnieuw kiezen, door bekering herkiezen
Bijbel :
- NIET : ‘religie’
- WEL : ‘de vreze des Heren’, ‘godsliefde’, ‘het verbond en gehoorzaamheid aan
God’
Betekenis in andere landen :
- China : ‘tsiao’ = leer
- India : ‘dharma’ = vaststaande wereldorde (in andere landen : leer, waarheid,
recht, deugd)
- Arabië : ‘dïn’ = het verschuldigde, de goddelijke beschikking
- Oude Germanen : ‘ê’ = het gebruikelijke, de goddelijke wet of orde
Religie voor ons :
Het is meer dan alleen een poging om antwoorden te geven op de vragen van ons
bestaan. Het unieke van een religie is dat er steeds een relatie met iets of iemand is die
ons ‘transcendeert’, die de bestaande en zichtbare werkelijkheid overstijgt
Enkele beperkte definities :
- Religie is de erkenning dat er een absolute, heilige realiteit is waar ze existentieel
van afhankelijk zijn
- Religies zijn gemeenschappen van mensen die hetzelfde geloven, vaak in God of
goden, die bijeenkomen in speciale gebouwen en op een bepaalde manier leven in
de wereld
,0.2 DE ONZICHTBARE KANT VAN EEN RELIGIE
Religie heeft 2 kanten :
- De onzichtbare kant (subjectief)
- De zichtbare kant (objectief)
Over wat gaat de subjectieve kant?
Mensen accepteren dat ze afhankelijk zijn van hogere machten of 1 goddelijke macht &
de daaraan verbonden gevolgen voor het praktische leven
Wat is onderdeel van die kant?
- De zeer belangrijke al dan niet religieuze ervaringen
- Voorbeelden :
Mozes bij de brandende braamstruik
Boeddha onder de bodhi-boom
Mohammed in de grotten van Hira
Uit die ervaringen, ontstaan godsdiensten of nieuwe levensoriëntaties op
een goddelijk wezen
Etymologie van het “ervaren” :
- ‘er’ & ‘varen’
- = innerlijke gevoelens hebben voor dingen die van buiten komen
- Enerzijds : inwendig gebeuren
- Anderzijds : iets dat van buitenaf op ons afkomt
Diepte ervaring :
- = religieuze ervaring
- Een ervaring die ons bestaan diep raakt
- Niet de erkenning van god, maar wel een weg naar de erkenning van een
persoonlijke God
Religieus ≠ godsdienstig :
- Religieus : verbonden zijn met het overstijgende van de werkelijkheid
- Godsdienstig : als men “ja” zegt tegen het appèl dat leeft binnen de mysterieuze
werkelijkheid
,Diepte ervaring ≠ Godservaring :
- Diepte ervaring :
= geloofservaring
Een ervaring van mijn bestaan waarbij ik geraakt word door een niet te
omvatten, niet te noemen groter geheel dat alleen maar vermoed kan
worden
Wie ben ik? Wat maakt mij anders dan alle andere mensen die ik in mijn leven
nog tegenkom?
- Ik ben wat ik ben
- Ik ben wat ik kan
- Ik ben veel meer dan mijn uiterlijk
- Specifiek : ik ben een dochter, ik ben een zus, ik ben een vriendin, …
“Hoe meer ik mezelf weggeef, hoe meer ik mezelf wordt”, wat betekent dit?
- We zijn zoals we ons geven in een relatie
- Je geeft in elke relatie anders
Wat is dan een Godservaring?
- Een ervaring van mezelf als relatie met de overstijgende werkelijkheid
- God : 3 in 1 : de vader, de zoon & de heilige geest
We zien God als een persoon :
- Een individu met een eigen aard, karakter, goesting en eigen leef
- Een wezen afkomstig uit een relatie (moeder & vader)
, 0.3 DE ZICHTBARE KANTEN VAN RELIGIE
Over wat gaat de objectieve kant?
Alles wat te maken heeft met wat mensen geloven, de dingen die ze doen om te laten
zien dat ze afhankelijk zijn van iets groters dan henzelf
Alle religies hebben elementen die helpen om dat groters iets te begrijpen :
- Heiligen
- Heilige boeken
- Spreuken
- Symbolen
- Tempels
Waarom vinden we die objectieve kant het interessants?
- We zitten met vragen, zoals :
Wat valt er bij deze godsdienst te zien?
Moeten we als toerist rekening houden met bepaalde gewoontes?
Beïnvloedt hun leer de politiek van het land?
Elke godsdienst is een evenwichtig samenspel van 4 componenten :
- Existentieel / mystiek element
Het voelen van het heilige, vaak door verhalen en ervaringen van anderen,
maar het draait ook om je eigen religieuze momenten
- Dogmatisch element
De regels en interpretaties rondom goddelijke zaken en hoe die passen bij
mensen en de wereld
- Cultisch element
Rituelen waarbij mensen symbolen gebruiken om hun relatie met het
goddelijke te laten zien
- Ethisch element
De ethische kant, die vraagt hoe je geloof zich vertaalt naar het dagelijks
leven. Het legt normen op over hoe mensen met elkaar en de wereld om
moeten gaan
Deze elementen moet telkens individueel & sociaal worden beleefd
