Economie Jan Bouckaert
Budgettaire politiek
- Overheidsoptreden
o Micro-economische motieven
allocatieprobleem omwille van marktfalingen
Monopolie, externe effecten, publieke goederen
o Macro-economische motieven
stabilisatie en distributieprobleem
Macro-economische betekenis overheid
- Totale overheid
o Federale overheid
o Intermediaire overheid
gewesten en gemeenschappen
o Lagere overheid
provincies, gemeenten, OCMW
o Sociale zekerheid
ziekte, werkloosheid, pensioenen, kinderbijslag, vakantiegeld
- Overheidsontvangsten
o Belastingen (directe en indirecte)
o Sociale zekerheidsbijdragen
- Overheidsuitgaven
o Overheidsbestedingen
Overheidsconsumptie
zoals lonen en wedden van leger, politie, onderwijs
Overheidsinvesteringen
zoals wegen, overheidsgebouwen
o Overheidstransfers
inkomensoverdrachten aan gezinnen en bedrijven
- Overheidssaldo
overheidsontvangsten – overheidsuitgaven
o Primair overheidssaldo Geldkringloop voor gesloten
economie met overheid:
overheidssaldo zonder rentelasten op de overheidsschuld
o Structureel (cyclisch neutraal) overheidssaldo
neutraliseren van effecten van laag- of hoogconjunctuur
- Evenwichtsvoorwaarde
bij gesloten economie met overheid
o Algemeen prijspeil is constant: Y = YV
o Algemene evenwichtsvoorwaarde Y = C + I ea + G
o Beknopte evenwichtsvoorwaarde S + T = I ea + G
want Y ≡ C + S + T
C0 + I ¿ +G¿ −c T ¿
o Gereduceerde vorm Y e =
1−c
o Algemene formules
Y = C + Iea + G C = C0 + cYd Yd = Y – T Iea = I* G = G*
T = T0 + τY OF T = T*= T0
1
, Economie Jan Bouckaert
Discretionair beleid
= actief, bewuste verandering van belastingen en overheidsuitgaven om economie te stabiliseren
- Expansief
= deficit spending, geld in economie steken om economie op te bevorderen bv om recessies
te bestrijden
o Verhoging overheidsbestedingen (en transfers) + verlaging belastingen
o Leidt tot toename overheidstekort of afname van surplus
- Contractief
= austerity, budget overheid vergroten door geld te lenen van financiële marken bv om
oververhitting te vermijden
o Verlaging overheidsbestedingen (en transfers) + verhoging belastingen
o Leidt tot vermindering van overheidstekort of toename van surplus
- Besluit
o Overheidsbestedingen ∆G
beïnvloeden macro-economisch evenwichtsniveau direct belastingen ∆T indirect
(via beschikbaar inkomen van gezinnen en de consumptie)
Toename overheidsbestedingen
sterker effect op Y dan vermindering belastingen voor zelfde bedrag
Vermindering overheidsbestedingen
sterker effect op Y dan toename van belastingen voor zelfde bedrag
Extreem voorbeeld: multiplicator van evenwichtige begroting
o Begrotingsmultiplicatoren
= terugverdieneffecten, zijn aanleiding tot veel controversies bv. soberheidsbeleid vs
deficit spending tijdens recente financiële crisis
- Forfaitaire inkomensbelastingen T = T*= T0
¿ ¿ ¿
C + I +G −c T
via gereduceerde vorm Y e = 0
1−c
o Grafische voorstelling via algemene evenwichtsvoorwaarde
(1)
o Grafische voorstelling via beknopte evenwichtsvoorwaarde
(2)
o Zie dia 10 – 16
2
Budgettaire politiek
- Overheidsoptreden
o Micro-economische motieven
allocatieprobleem omwille van marktfalingen
Monopolie, externe effecten, publieke goederen
o Macro-economische motieven
stabilisatie en distributieprobleem
Macro-economische betekenis overheid
- Totale overheid
o Federale overheid
o Intermediaire overheid
gewesten en gemeenschappen
o Lagere overheid
provincies, gemeenten, OCMW
o Sociale zekerheid
ziekte, werkloosheid, pensioenen, kinderbijslag, vakantiegeld
- Overheidsontvangsten
o Belastingen (directe en indirecte)
o Sociale zekerheidsbijdragen
- Overheidsuitgaven
o Overheidsbestedingen
Overheidsconsumptie
zoals lonen en wedden van leger, politie, onderwijs
Overheidsinvesteringen
zoals wegen, overheidsgebouwen
o Overheidstransfers
inkomensoverdrachten aan gezinnen en bedrijven
- Overheidssaldo
overheidsontvangsten – overheidsuitgaven
o Primair overheidssaldo Geldkringloop voor gesloten
economie met overheid:
overheidssaldo zonder rentelasten op de overheidsschuld
o Structureel (cyclisch neutraal) overheidssaldo
neutraliseren van effecten van laag- of hoogconjunctuur
- Evenwichtsvoorwaarde
bij gesloten economie met overheid
o Algemeen prijspeil is constant: Y = YV
o Algemene evenwichtsvoorwaarde Y = C + I ea + G
o Beknopte evenwichtsvoorwaarde S + T = I ea + G
want Y ≡ C + S + T
C0 + I ¿ +G¿ −c T ¿
o Gereduceerde vorm Y e =
1−c
o Algemene formules
Y = C + Iea + G C = C0 + cYd Yd = Y – T Iea = I* G = G*
T = T0 + τY OF T = T*= T0
1
, Economie Jan Bouckaert
Discretionair beleid
= actief, bewuste verandering van belastingen en overheidsuitgaven om economie te stabiliseren
- Expansief
= deficit spending, geld in economie steken om economie op te bevorderen bv om recessies
te bestrijden
o Verhoging overheidsbestedingen (en transfers) + verlaging belastingen
o Leidt tot toename overheidstekort of afname van surplus
- Contractief
= austerity, budget overheid vergroten door geld te lenen van financiële marken bv om
oververhitting te vermijden
o Verlaging overheidsbestedingen (en transfers) + verhoging belastingen
o Leidt tot vermindering van overheidstekort of toename van surplus
- Besluit
o Overheidsbestedingen ∆G
beïnvloeden macro-economisch evenwichtsniveau direct belastingen ∆T indirect
(via beschikbaar inkomen van gezinnen en de consumptie)
Toename overheidsbestedingen
sterker effect op Y dan vermindering belastingen voor zelfde bedrag
Vermindering overheidsbestedingen
sterker effect op Y dan toename van belastingen voor zelfde bedrag
Extreem voorbeeld: multiplicator van evenwichtige begroting
o Begrotingsmultiplicatoren
= terugverdieneffecten, zijn aanleiding tot veel controversies bv. soberheidsbeleid vs
deficit spending tijdens recente financiële crisis
- Forfaitaire inkomensbelastingen T = T*= T0
¿ ¿ ¿
C + I +G −c T
via gereduceerde vorm Y e = 0
1−c
o Grafische voorstelling via algemene evenwichtsvoorwaarde
(1)
o Grafische voorstelling via beknopte evenwichtsvoorwaarde
(2)
o Zie dia 10 – 16
2
