Pedagogie: tekst Malschaert en Traas Pedagogiek als wetenschap
Tekst:Pedagogie als wetenschap
4.1 Inleiding
De tekst gaat over het specifieke pedagogische denken
De pedagogische stromingen hebben overeenkomsten met de psychologische stromingen.
Het onderscheid tussen de twee zit in de geschiedenis:
o Pedagogie: lang verbonden geweest met levensbeschouwelijke stromingen en als
dit dan toch niet het geval was, was er een sterk verband met filosofische/politieke
bewegingen
Pedagogiek was ook lange tijd het domein van uitgesproken practici (vaak onderwijzers)
ze overdachten hun werk en publiceerde hierover
Ze vragen aandacht voor de wereld van het kind en proberen die te beschrijven
In tegenstelling tot de psychologie: deze heeft zich al veel vroeger afgezet tegen filosofie en
levensbeschouwing
o 19de eeuw grondlegers van psychologie streefde zoveel mogelijk naar een
waardevrije, empirische benadering van menselijk gedrag na de humanistische en
(later) kritische psychologie kwam er een link met normen en waarde.
Na WOII ontstaat een ‘geseculariseerde’ pedagogie probeert aan objectieve,
wetenschappelijke criteria te voldoen
Snel daarna had je ook een maatschappelijke/ politieke oriëntatie bv: kritische
emancipatorische pedagogie (stroming dus)
o Belangrijk aspect hier: discussie over het ‘object’ van de pedagogie en de
toegankelijkheid hiervan voor ‘het echte’ wetenschappelijk onderzoek en theorie
o Een groter discussie in de pedagogie dan in de psychologie
o Het gaat meer dan alleen over menselijke gedrag, maar ook de beïnvloeding
daarvan. Dan omkom je niet aan de waarden en normen
De volgorde van de stromingen wijkt af van de psychologische benadering
Eerst de geesteswetenschappelijke
Dan de empirische analytische
Daarna de kritisch- emancipatorische/ politieke stromingen
En als laatste de ecologische stroming
o Geestenwetenschappelijke legt de nadruk op uniciteit van het kind en de
individualiteit van het kind
o Bij de empirische analytische ligt de nadruk op empirische, kwantitatief onderzoek
met statistische onderbouwing
o In de kritische- emancipatorische gaat het om het maatschappelijk karakter van de
opvoeding en om de rol van de opvoeding in maatschappelijk onderdrukking, dan
wel emancipatorisch
o De ecologische stroming heeft de afgelopen jaren meer invloed gekregen en is
verfrissend beïnvloed door het postmodernisme en sociaal constructivisme
( zoals de filosofische stroming)
o is van groot belang voor het pedagogische denken van onze tijd
o Pedagogie is de wetenschap die gaat over het handelen, de grens tussen
praktijk en theorie is redelijk vaag vooral bij de geestenwetenschappelijke
en de kritisch- emancipatorische liggen theorie en praktijk heel dicht bij elkaar
, Pedagogie: tekst Malschaert en Traas Pedagogiek als wetenschap
o In tegenstelling tot de empirisch- analytische: deze probeert een zeer duidelijk
onderscheid te maken
In deze tekst worden theorie en praktijk met elkaar geconfronteerd in deze tijd is die
verhouding zeker niet zonder spanning
De belangrijkste eigenschappen zijn gezond verstand, praktijk- en levenservaring, mensen
kennis en een flinke portie bluf
Wie de praktijk vergeet draait rond in een intellectueel luchtkasteel
Stroming 1: Personalistische of geestenwetenschappelijke pedagogie
Inleiding en plaats bepaling
Verschillende denkers hebben één van de belangrijkste: Wilhem Dilthey (Duitse filosoof)
o Hij maakte onderscheid tussen natuur- en geestenwetenschappen
o Beide wetenschappen worden op een andere manier onderzocht
Jaren 20
o Ontwikkeling van grote belangstelling voor de wetenschappelijke bestudering van
sociale vraagstukken
o Door de komst van de nazi’s werd de ontwikkeling verstoord
Ph. Kohnstamm legde de basis voor de geestenwetenschappelijke pedagogie
Het was echter Langeveld die de stroming heeft ontwikkeld en heeft uitgebouwd tot een
‘geseculariseerde’ personalistische pedagogie
De nadruk ligt op uniekheid van het kind en het centraal stellen van opvoedingspraktijken en
de pedagogische relatie tussen opvoeder en kind
In deze stroming verzet zich tegen de natuur wetenschappen
Kern van de theorie en belangrijkste begrippen
Het uitgangspunt is de opvoedingspraktijk
o Het handelen in de dagelijkse werkelijkheid van de opvoeding
o Men vertrek vaak vanuit een praktisch probleem
o Het gaat niet om een ‘kookboek voor opvoeders’ maar om te bergrijpen wat er
precies gebeurt
Men wil doordringen in de wereld van het kind en de opvoeder vandaar uit een dieper
inzicht geven op het opvoedingsproces.
Dit wordt dienstbaar inzicht genoemd.
o Zorgt dat de pedagogie niet neutraal is, maar kiest voor normen en waarden
Deze stroming zet zich af van de waarde vrije benadering
Volgens Langeveld is een grondige kennis en oriëntatie van de wijsgierige antropologie een
voorwaarde om de pedagogie te kunnen beoefenen.
o Wijsgerige antropologie tak van de filosofie die zich bezighoudt met het
mensbeeld: zingeving, waarde en normen van het menselijk bestaan.
o Het Duitse woord Bildung gebruikt om subjectieve en waardegebonde van de
opvoeder en opvoedeling
bij dit woord mogen de normen en waarde niet de verhouding tussen de
opvoeder en opvoedeling eenzijdig bepalen.
De pedagogische relatie blijft centraal staan
De opvoeder (gids, vertaler en inleider in betekenissen)
Het kind (uiteindelijk! Zelfstanding, actief verantwoordelijk voor
keuzes)
De meer traditionele vertegenwoordigers (Langeveld en Duitse pedagogen) leggen hun keuze voor
de waarde vooral nadruk op de uniciteit van het kind
Tekst:Pedagogie als wetenschap
4.1 Inleiding
De tekst gaat over het specifieke pedagogische denken
De pedagogische stromingen hebben overeenkomsten met de psychologische stromingen.
Het onderscheid tussen de twee zit in de geschiedenis:
o Pedagogie: lang verbonden geweest met levensbeschouwelijke stromingen en als
dit dan toch niet het geval was, was er een sterk verband met filosofische/politieke
bewegingen
Pedagogiek was ook lange tijd het domein van uitgesproken practici (vaak onderwijzers)
ze overdachten hun werk en publiceerde hierover
Ze vragen aandacht voor de wereld van het kind en proberen die te beschrijven
In tegenstelling tot de psychologie: deze heeft zich al veel vroeger afgezet tegen filosofie en
levensbeschouwing
o 19de eeuw grondlegers van psychologie streefde zoveel mogelijk naar een
waardevrije, empirische benadering van menselijk gedrag na de humanistische en
(later) kritische psychologie kwam er een link met normen en waarde.
Na WOII ontstaat een ‘geseculariseerde’ pedagogie probeert aan objectieve,
wetenschappelijke criteria te voldoen
Snel daarna had je ook een maatschappelijke/ politieke oriëntatie bv: kritische
emancipatorische pedagogie (stroming dus)
o Belangrijk aspect hier: discussie over het ‘object’ van de pedagogie en de
toegankelijkheid hiervan voor ‘het echte’ wetenschappelijk onderzoek en theorie
o Een groter discussie in de pedagogie dan in de psychologie
o Het gaat meer dan alleen over menselijke gedrag, maar ook de beïnvloeding
daarvan. Dan omkom je niet aan de waarden en normen
De volgorde van de stromingen wijkt af van de psychologische benadering
Eerst de geesteswetenschappelijke
Dan de empirische analytische
Daarna de kritisch- emancipatorische/ politieke stromingen
En als laatste de ecologische stroming
o Geestenwetenschappelijke legt de nadruk op uniciteit van het kind en de
individualiteit van het kind
o Bij de empirische analytische ligt de nadruk op empirische, kwantitatief onderzoek
met statistische onderbouwing
o In de kritische- emancipatorische gaat het om het maatschappelijk karakter van de
opvoeding en om de rol van de opvoeding in maatschappelijk onderdrukking, dan
wel emancipatorisch
o De ecologische stroming heeft de afgelopen jaren meer invloed gekregen en is
verfrissend beïnvloed door het postmodernisme en sociaal constructivisme
( zoals de filosofische stroming)
o is van groot belang voor het pedagogische denken van onze tijd
o Pedagogie is de wetenschap die gaat over het handelen, de grens tussen
praktijk en theorie is redelijk vaag vooral bij de geestenwetenschappelijke
en de kritisch- emancipatorische liggen theorie en praktijk heel dicht bij elkaar
, Pedagogie: tekst Malschaert en Traas Pedagogiek als wetenschap
o In tegenstelling tot de empirisch- analytische: deze probeert een zeer duidelijk
onderscheid te maken
In deze tekst worden theorie en praktijk met elkaar geconfronteerd in deze tijd is die
verhouding zeker niet zonder spanning
De belangrijkste eigenschappen zijn gezond verstand, praktijk- en levenservaring, mensen
kennis en een flinke portie bluf
Wie de praktijk vergeet draait rond in een intellectueel luchtkasteel
Stroming 1: Personalistische of geestenwetenschappelijke pedagogie
Inleiding en plaats bepaling
Verschillende denkers hebben één van de belangrijkste: Wilhem Dilthey (Duitse filosoof)
o Hij maakte onderscheid tussen natuur- en geestenwetenschappen
o Beide wetenschappen worden op een andere manier onderzocht
Jaren 20
o Ontwikkeling van grote belangstelling voor de wetenschappelijke bestudering van
sociale vraagstukken
o Door de komst van de nazi’s werd de ontwikkeling verstoord
Ph. Kohnstamm legde de basis voor de geestenwetenschappelijke pedagogie
Het was echter Langeveld die de stroming heeft ontwikkeld en heeft uitgebouwd tot een
‘geseculariseerde’ personalistische pedagogie
De nadruk ligt op uniekheid van het kind en het centraal stellen van opvoedingspraktijken en
de pedagogische relatie tussen opvoeder en kind
In deze stroming verzet zich tegen de natuur wetenschappen
Kern van de theorie en belangrijkste begrippen
Het uitgangspunt is de opvoedingspraktijk
o Het handelen in de dagelijkse werkelijkheid van de opvoeding
o Men vertrek vaak vanuit een praktisch probleem
o Het gaat niet om een ‘kookboek voor opvoeders’ maar om te bergrijpen wat er
precies gebeurt
Men wil doordringen in de wereld van het kind en de opvoeder vandaar uit een dieper
inzicht geven op het opvoedingsproces.
Dit wordt dienstbaar inzicht genoemd.
o Zorgt dat de pedagogie niet neutraal is, maar kiest voor normen en waarden
Deze stroming zet zich af van de waarde vrije benadering
Volgens Langeveld is een grondige kennis en oriëntatie van de wijsgierige antropologie een
voorwaarde om de pedagogie te kunnen beoefenen.
o Wijsgerige antropologie tak van de filosofie die zich bezighoudt met het
mensbeeld: zingeving, waarde en normen van het menselijk bestaan.
o Het Duitse woord Bildung gebruikt om subjectieve en waardegebonde van de
opvoeder en opvoedeling
bij dit woord mogen de normen en waarde niet de verhouding tussen de
opvoeder en opvoedeling eenzijdig bepalen.
De pedagogische relatie blijft centraal staan
De opvoeder (gids, vertaler en inleider in betekenissen)
Het kind (uiteindelijk! Zelfstanding, actief verantwoordelijk voor
keuzes)
De meer traditionele vertegenwoordigers (Langeveld en Duitse pedagogen) leggen hun keuze voor
de waarde vooral nadruk op de uniciteit van het kind
