RECHT EN DEONTOLOGIE
Inhoudsopgave
1. INLEIDING.................................................................................................................................................. 2
1.1. Objectief recht...............................................................................................................................................3
1.1.1. Publiek recht:.........................................................................................................................................4
1.1.2. Privaat recht...........................................................................................................................................6
1.2. Subjectief recht..............................................................................................................................................8
1.2.1. Politieke rechten....................................................................................................................................8
1.2.2. Burgerlijke rechten.................................................................................................................................9
1.3. Structuur België...........................................................................................................................................12
2. BRONNENGEHEIM.................................................................................................................................... 16
3. DEONTOLOGIE.......................................................................................................................................... 17
3.1. Waarheidsgetrouw berichten......................................................................................................................18
3.2. Onafhankelijk informeren............................................................................................................................18
3.3. Fair play.......................................................................................................................................................18
3.4. Respect voor privéleven en menselijke waardigheid...................................................................................19
4. VRIJHEID VAN MENINGSUITING................................................................................................................ 19
4.1. Verbod op preventieve censuur...................................................................................................................20
4.2. Laster en eerroof.........................................................................................................................................21
4.3. Recht van antwoord....................................................................................................................................22
4.3.1. Geschreven tekst.................................................................................................................................22
4.3.2. Audiovisuele media.............................................................................................................................23
4.3.3. Recht op wederhoor............................................................................................................................23
4.4. Ontekken van Holocaust..............................................................................................................................23
4.5. Racisme en aanzetten tot haat...................................................................................................................24
5. BESCHERMING PRIVACY........................................................................................................................... 24
5.1. Privacy in woning........................................................................................................................................25
5.2. Privacy op werkvloer...................................................................................................................................25
5.3. Privacy-inmenging van overheid.................................................................................................................26
6. AUTEURSRECHT........................................................................................................................................ 29
6.1. Vermogensrechten......................................................................................................................................30
6.2. Morele rechten............................................................................................................................................31
6.3. Naburige rechten.........................................................................................................................................31
6.4. Collectieve rechten......................................................................................................................................33
7. RECHT OP AFBEELDING............................................................................................................................. 36
8. ZORGVULDIGHEIDSPLICHT........................................................................................................................ 38
1
Recht en deontologie
, 8.1. Inspanningsverbintenis................................................................................................................................38
8.2. Fake news....................................................................................................................................................39
1. INLEIDING
Rechtsregels
- Iets verplichten je mag niet rijden zonder rijbewijs
- Iets verbieden je mag niet door rood rijden
2
Recht en deontologie
, - Regel waarvan naleving kan afgedwongen worden door rechtbank, overheid, …
Rechtssubject = iedere drager van juridische verplichtingen
- Mensen
- Rechtspersoon vn/verenigingen met rechtspersoonlijkheid
• Laat toe dat mensen ondernemingsrisico’s kunnen nemen zonder eigen vermogen
te verliezen
• Freelancer maakt reportage voor opdrachtgever en die is niet tevreden kan
enkel vn aanklagen en niet persoon zelf
Dieren hebben geen grondrechten (geen recht op vrijheid, gelijke behandeling op het leven),
wel in veel landen wettelijke bescherming tegen dierenmishandeling!
Indeling van het recht
- Objectief: systeem van rechtsregels
- Subjectief: hangt vast aan persoon
- Voorbeeld:
• Het arbeidsrecht is objectief recht: Wet van 16 maart 1971 op de
arbeidsovereenkomsten
• Een werknemer heeft subjectieve rechten: bv. in geval van onterecht ontslag
1.1. Objectief recht
- Publiek recht regelt relatie tussen overheid en burger
- Privaat recht regelt relatie tussen burgers onderling
3
Recht en deontologie
, 1.1.1. Publiek recht:
Grondwettelijk recht
- Grondwet is basistekst van België
- Regelt hoe België werkt
- Bepaalt welke basisrechten elke Belg heeft
- Speciale procedure om grondwet te wijzigen
- Kan niet worden geschorst
België kent geen referendum art. 33 in Grondwet zegt dat alle machten uitgaan van de
Natie. Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald
Wel gemeentelijke/provenciale volksraadspleging
Grondwet wijzigen:
1. De verklaring tot herziening van de grondwet
2. De verkiezing voor de federale wetgevende kamers
3. De eigenlijke herziening
Wijziging alleen bij dubbele gekwalificeerde meerderheid: 2/3 van leden Kamer en
Senaat moeten aanwezig zijn + wijziging moet met 2/3 van stemmen goedgekeurd worden
Administratief recht
- Regelt hoe administratie (overheid) werkt
- Regels liggen verspreid in verschillende wetten, koninklijke besluiten, decreten, …
• Milieurecht, ambtenarij, stedenbouw, GAS-reglementen
- Doel willekeur van overheid vermijden
GAS-reglementen
- Gemeentelijke administratieve sanctie
- Kan opgelegd worden aan iedereen die op grondgebied van gemeente overlast
veroorzaakt
- °Overheid wil correctionele rb ontlasten van kleine, ‘stomme’ zaken
gemeenten verzinnen zelf regels…
Fiscaal recht
- Regelt hoe overheid inkomsten moet genereren
- Bepaalt bevoegdheden fiscus
- Regel: geen belasting zonder wet (art. 170 van grondwet) elke belasting moet in
grondwet staan
4
Recht en deontologie
Inhoudsopgave
1. INLEIDING.................................................................................................................................................. 2
1.1. Objectief recht...............................................................................................................................................3
1.1.1. Publiek recht:.........................................................................................................................................4
1.1.2. Privaat recht...........................................................................................................................................6
1.2. Subjectief recht..............................................................................................................................................8
1.2.1. Politieke rechten....................................................................................................................................8
1.2.2. Burgerlijke rechten.................................................................................................................................9
1.3. Structuur België...........................................................................................................................................12
2. BRONNENGEHEIM.................................................................................................................................... 16
3. DEONTOLOGIE.......................................................................................................................................... 17
3.1. Waarheidsgetrouw berichten......................................................................................................................18
3.2. Onafhankelijk informeren............................................................................................................................18
3.3. Fair play.......................................................................................................................................................18
3.4. Respect voor privéleven en menselijke waardigheid...................................................................................19
4. VRIJHEID VAN MENINGSUITING................................................................................................................ 19
4.1. Verbod op preventieve censuur...................................................................................................................20
4.2. Laster en eerroof.........................................................................................................................................21
4.3. Recht van antwoord....................................................................................................................................22
4.3.1. Geschreven tekst.................................................................................................................................22
4.3.2. Audiovisuele media.............................................................................................................................23
4.3.3. Recht op wederhoor............................................................................................................................23
4.4. Ontekken van Holocaust..............................................................................................................................23
4.5. Racisme en aanzetten tot haat...................................................................................................................24
5. BESCHERMING PRIVACY........................................................................................................................... 24
5.1. Privacy in woning........................................................................................................................................25
5.2. Privacy op werkvloer...................................................................................................................................25
5.3. Privacy-inmenging van overheid.................................................................................................................26
6. AUTEURSRECHT........................................................................................................................................ 29
6.1. Vermogensrechten......................................................................................................................................30
6.2. Morele rechten............................................................................................................................................31
6.3. Naburige rechten.........................................................................................................................................31
6.4. Collectieve rechten......................................................................................................................................33
7. RECHT OP AFBEELDING............................................................................................................................. 36
8. ZORGVULDIGHEIDSPLICHT........................................................................................................................ 38
1
Recht en deontologie
, 8.1. Inspanningsverbintenis................................................................................................................................38
8.2. Fake news....................................................................................................................................................39
1. INLEIDING
Rechtsregels
- Iets verplichten je mag niet rijden zonder rijbewijs
- Iets verbieden je mag niet door rood rijden
2
Recht en deontologie
, - Regel waarvan naleving kan afgedwongen worden door rechtbank, overheid, …
Rechtssubject = iedere drager van juridische verplichtingen
- Mensen
- Rechtspersoon vn/verenigingen met rechtspersoonlijkheid
• Laat toe dat mensen ondernemingsrisico’s kunnen nemen zonder eigen vermogen
te verliezen
• Freelancer maakt reportage voor opdrachtgever en die is niet tevreden kan
enkel vn aanklagen en niet persoon zelf
Dieren hebben geen grondrechten (geen recht op vrijheid, gelijke behandeling op het leven),
wel in veel landen wettelijke bescherming tegen dierenmishandeling!
Indeling van het recht
- Objectief: systeem van rechtsregels
- Subjectief: hangt vast aan persoon
- Voorbeeld:
• Het arbeidsrecht is objectief recht: Wet van 16 maart 1971 op de
arbeidsovereenkomsten
• Een werknemer heeft subjectieve rechten: bv. in geval van onterecht ontslag
1.1. Objectief recht
- Publiek recht regelt relatie tussen overheid en burger
- Privaat recht regelt relatie tussen burgers onderling
3
Recht en deontologie
, 1.1.1. Publiek recht:
Grondwettelijk recht
- Grondwet is basistekst van België
- Regelt hoe België werkt
- Bepaalt welke basisrechten elke Belg heeft
- Speciale procedure om grondwet te wijzigen
- Kan niet worden geschorst
België kent geen referendum art. 33 in Grondwet zegt dat alle machten uitgaan van de
Natie. Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald
Wel gemeentelijke/provenciale volksraadspleging
Grondwet wijzigen:
1. De verklaring tot herziening van de grondwet
2. De verkiezing voor de federale wetgevende kamers
3. De eigenlijke herziening
Wijziging alleen bij dubbele gekwalificeerde meerderheid: 2/3 van leden Kamer en
Senaat moeten aanwezig zijn + wijziging moet met 2/3 van stemmen goedgekeurd worden
Administratief recht
- Regelt hoe administratie (overheid) werkt
- Regels liggen verspreid in verschillende wetten, koninklijke besluiten, decreten, …
• Milieurecht, ambtenarij, stedenbouw, GAS-reglementen
- Doel willekeur van overheid vermijden
GAS-reglementen
- Gemeentelijke administratieve sanctie
- Kan opgelegd worden aan iedereen die op grondgebied van gemeente overlast
veroorzaakt
- °Overheid wil correctionele rb ontlasten van kleine, ‘stomme’ zaken
gemeenten verzinnen zelf regels…
Fiscaal recht
- Regelt hoe overheid inkomsten moet genereren
- Bepaalt bevoegdheden fiscus
- Regel: geen belasting zonder wet (art. 170 van grondwet) elke belasting moet in
grondwet staan
4
Recht en deontologie
