HEALTHY AGEING CONTEXT 1
GERIATRIE & KLINISCHE GERONTOLOGIE
LES 1: GERIATRISCHE PATIËNT – FRAILTY
INLEIDING
FRAILTY IN AGING
VERGRIJZING
UITDAGING
• 1 op 5 Europeanen > 65 jaar
• Verdubbeling verwacht tegen 2036
• 80 plussers 2% van bevolking – 20% van ligdagen
• 45% van totaal gezondheidszorguitgaven naar 65-plussers
• 2% van alle onderzoeksgeld naar anti-aging/gerontologie/preventie
• Bevolkingspiramide loopt naar boven
MONDIAAL
Dit is voornamelijk Westers probleem, maar dit wordt zeker ook internationaal-
mondiaal probleem
1
,GELIMITEERD IN TIJD VS LONGEVITY
Verwachtingen zijn dat rond 2035 heel veel van babyboomers overleden zijn en gaan we stagnatie zien in
vergrijzing, waarna we zelfs lichte afdaling zien in vergrijzing.
Longevity: concept waarbij we kunnen zeggen hoe oud we kunnen worden. Consensus daar is dat het
vermoedelijk rond 123 zou liggen. Bij alleroudste zie je dat risico op mortaliteit zelfs af begint te nemen of te
stagneren, wat suggestie is dat als je succesvol op bepaalde leeftijd geraakt, je nog wel verschillende jaren voor
je hebt. Het is belangrijk om die jaren nog zoveel mogelijk kwaliteit te geven.
INTRODUCTIE
GEZONDHEIDSKOST IN LAATSTE LEVENSJAAR
Het is niet omdat je ouder wordt, dat er per persoon meer wordt uitgegeven aan die persoon naar
gezondheidskosten toe. Je ziet bv. dat zelfs personen die 95 worden veel lagere gezondheidskost hebben in
laatste levensjaren, vaak heeft dat te maken met nadenken van “welke therapieën zijn nog nuttig op die leeftijd
en welke minder nuttig”. We leven met landen rondom ons waarbij gezondheidszorg ene stuk restrictiever is
VOORUITZICHT
Zowel voor mannen als vrouwen zien we toename in
levensverwachting, maar die lijkt om bepaalde moment zijn
maximum te behalen
2
,VERANDERINGEN (IN LICHAAM) BIJ OUDER WORDEN
“ALGEMENE VERANDERINGEN” IN ORGANEN
• Sterke afname in parenchym cellen (= per orgaan zijn dit cellen die functioneren van orgaan
veroorzaken/voorzien)
• Toename vetmassa tov spiermassa
• Toename in BW-vorming (vaak niet BW dat gewenst effect heeft thv spieren en gewrichten)
• Afname van arteriën en venen: structuur daarvan (we zien hierin steeds meer en meer atherosclerose
ontstaan, waardoor plasticiteit sterk afneemt)
• Afname van zenuwuiteinden
NORMALE VS PATHOLOGISCHE AGING
• Verschil tussen succesvol en minder succesvol ouder worden
• Er is grote variabiliteit in gezondheidszorgprofiel tussen succesvol en niet succesvol ouder worden
• Het is belangrijk om in vroeg stadium, voor disability (afhankelijkheid van persoon) zich instelt,
preventief in te grijpen vooraleer afhankelijkheid aanwezig is. Want we weten dat reeds afhankelijkheid
aanwezig is, het zeer moeilijk is om deze nog te herstellen
SARCOPENIE
• Typisch beeld dat we zien
• Spieren sterk afgenomen in grootte
• Afname van spierkracht en spiermassa => eerst afname in spierkracht, daarna in spiermassa
• Verdwenen spiermassa wordt voornamelijk ingenomen door vetmassa
3
, KNIJPKRACHT
• Knijpkracht neemt af met leeftijd
o Hier kunnen we zeker iets aan doen: we kunnen knijpkracht behouden door actieve
oefentherapie aan te houden, maar maximale bereikbare spierkracht neemt af met leeftijd
(voor vrouwen (rond 30 jaar) iets jonger dan voor mannen rond 32 – 33 jaar))
AFNAME LEAN BODY MASS
Afname in lean body mass en percentuele toename van lichaamsvet
Gunstig effect op ouder worden is hogere studies
(school) doen. Dit geeft en gezondheidswinst op hogere
leeftijd. We moeten hierbij rekening houden met socio-
economische status die vaak ook belangrijke rol speelt
AFNAME LEAN BODY MASS E N TOENAME VETMASSA
• BMI onbetrouwbaar
• Pro-inflammatoire status
o Toename pro-inflammatoire stoffen: o.a. IL6,TNF-α, CRP,…
o Afname anti-inflammatoire stoffen: o.a. adiponectine,…
• Afname water compartiment en toename vet compartiment
o ∆ distributievolume geneesmiddelen!
o Wateroplosbaar: afname volume => toename concentratie => afname dosis (bv. atenolol
(tenorminR))
o Vetoplosbaar: toename volume => afname concentratie => toename dosis (bv. propranolol
(inderalR), halothaan)
• Afname insuline gevoeligheid (Diabetes Mellitus type 2)
We baseren ons bij ouderen veel meer op meting van spiermassa en op metingen van waist-hip ratio.
Heel veel medicatie heeft bewezen effect bij personen van 35 – 65 jaar, maar dat ouderen vaak geëxcludeerd
zijn (door andere medicatie, comorbiditeiten,…)
4
GERIATRIE & KLINISCHE GERONTOLOGIE
LES 1: GERIATRISCHE PATIËNT – FRAILTY
INLEIDING
FRAILTY IN AGING
VERGRIJZING
UITDAGING
• 1 op 5 Europeanen > 65 jaar
• Verdubbeling verwacht tegen 2036
• 80 plussers 2% van bevolking – 20% van ligdagen
• 45% van totaal gezondheidszorguitgaven naar 65-plussers
• 2% van alle onderzoeksgeld naar anti-aging/gerontologie/preventie
• Bevolkingspiramide loopt naar boven
MONDIAAL
Dit is voornamelijk Westers probleem, maar dit wordt zeker ook internationaal-
mondiaal probleem
1
,GELIMITEERD IN TIJD VS LONGEVITY
Verwachtingen zijn dat rond 2035 heel veel van babyboomers overleden zijn en gaan we stagnatie zien in
vergrijzing, waarna we zelfs lichte afdaling zien in vergrijzing.
Longevity: concept waarbij we kunnen zeggen hoe oud we kunnen worden. Consensus daar is dat het
vermoedelijk rond 123 zou liggen. Bij alleroudste zie je dat risico op mortaliteit zelfs af begint te nemen of te
stagneren, wat suggestie is dat als je succesvol op bepaalde leeftijd geraakt, je nog wel verschillende jaren voor
je hebt. Het is belangrijk om die jaren nog zoveel mogelijk kwaliteit te geven.
INTRODUCTIE
GEZONDHEIDSKOST IN LAATSTE LEVENSJAAR
Het is niet omdat je ouder wordt, dat er per persoon meer wordt uitgegeven aan die persoon naar
gezondheidskosten toe. Je ziet bv. dat zelfs personen die 95 worden veel lagere gezondheidskost hebben in
laatste levensjaren, vaak heeft dat te maken met nadenken van “welke therapieën zijn nog nuttig op die leeftijd
en welke minder nuttig”. We leven met landen rondom ons waarbij gezondheidszorg ene stuk restrictiever is
VOORUITZICHT
Zowel voor mannen als vrouwen zien we toename in
levensverwachting, maar die lijkt om bepaalde moment zijn
maximum te behalen
2
,VERANDERINGEN (IN LICHAAM) BIJ OUDER WORDEN
“ALGEMENE VERANDERINGEN” IN ORGANEN
• Sterke afname in parenchym cellen (= per orgaan zijn dit cellen die functioneren van orgaan
veroorzaken/voorzien)
• Toename vetmassa tov spiermassa
• Toename in BW-vorming (vaak niet BW dat gewenst effect heeft thv spieren en gewrichten)
• Afname van arteriën en venen: structuur daarvan (we zien hierin steeds meer en meer atherosclerose
ontstaan, waardoor plasticiteit sterk afneemt)
• Afname van zenuwuiteinden
NORMALE VS PATHOLOGISCHE AGING
• Verschil tussen succesvol en minder succesvol ouder worden
• Er is grote variabiliteit in gezondheidszorgprofiel tussen succesvol en niet succesvol ouder worden
• Het is belangrijk om in vroeg stadium, voor disability (afhankelijkheid van persoon) zich instelt,
preventief in te grijpen vooraleer afhankelijkheid aanwezig is. Want we weten dat reeds afhankelijkheid
aanwezig is, het zeer moeilijk is om deze nog te herstellen
SARCOPENIE
• Typisch beeld dat we zien
• Spieren sterk afgenomen in grootte
• Afname van spierkracht en spiermassa => eerst afname in spierkracht, daarna in spiermassa
• Verdwenen spiermassa wordt voornamelijk ingenomen door vetmassa
3
, KNIJPKRACHT
• Knijpkracht neemt af met leeftijd
o Hier kunnen we zeker iets aan doen: we kunnen knijpkracht behouden door actieve
oefentherapie aan te houden, maar maximale bereikbare spierkracht neemt af met leeftijd
(voor vrouwen (rond 30 jaar) iets jonger dan voor mannen rond 32 – 33 jaar))
AFNAME LEAN BODY MASS
Afname in lean body mass en percentuele toename van lichaamsvet
Gunstig effect op ouder worden is hogere studies
(school) doen. Dit geeft en gezondheidswinst op hogere
leeftijd. We moeten hierbij rekening houden met socio-
economische status die vaak ook belangrijke rol speelt
AFNAME LEAN BODY MASS E N TOENAME VETMASSA
• BMI onbetrouwbaar
• Pro-inflammatoire status
o Toename pro-inflammatoire stoffen: o.a. IL6,TNF-α, CRP,…
o Afname anti-inflammatoire stoffen: o.a. adiponectine,…
• Afname water compartiment en toename vet compartiment
o ∆ distributievolume geneesmiddelen!
o Wateroplosbaar: afname volume => toename concentratie => afname dosis (bv. atenolol
(tenorminR))
o Vetoplosbaar: toename volume => afname concentratie => toename dosis (bv. propranolol
(inderalR), halothaan)
• Afname insuline gevoeligheid (Diabetes Mellitus type 2)
We baseren ons bij ouderen veel meer op meting van spiermassa en op metingen van waist-hip ratio.
Heel veel medicatie heeft bewezen effect bij personen van 35 – 65 jaar, maar dat ouderen vaak geëxcludeerd
zijn (door andere medicatie, comorbiditeiten,…)
4
