Samenvatting H9 - Onderzoeksmethodologie in de revalidatiewetenschappen 1 (1023764ANR)

H9: EPIDEMIOLOGIE: BASISPRINCIPES EN
BASISBEGRIPPEN
DEFENITIE

Epidemiologie: de studie van de distributie en determinanten van ziekte,
kwetsuur of disfunctie in humane populaties

Epidemiologie was oorspronkelijk de studie van “epidemieën”, vnl. gefocust op
mortaliteit en morbiditeit t.g.v. acute infectueuze (overdraagbare)
ziektes/aandoeningen

Epidemiologen trachten diegenen te identificeren met een specifieke
aandoening, wanneer en waar deze aandoening zich ontwikkeld heeft en welke
exposures (blootstellingen) hiermee gepaard gaan

 bepaalde exposure relateren aan uitkomst die in de toekomst ligt
o vb: kans op lonkanker hoger als je rookt
 determinanten: factoren die ziekte bepalen
o vb: ongezonde levensstijl voor kankerincidenten
 corona pandemie: goed om te bestuderen om iets uit te leren



BASISBEGRIPPEN: MORTALITEIT VS MORBIDITEIT

Mortaliteit = sterftecijfer OF aantal sterfgevallen in een bepaalde populatie over
een bepaalde tijdsperiode

 mortaliteit = gevolg van morbiditeit
 mortaliteit vroeger veel groter; levensverwachting lager

Morbiditeit = het hebben van een bepaalde ziekte of een symptoom van die
ziekte OF aantal ziektegevallen binnen een populatie

Co-morbiditeit = het hebben van twee of meer ziektes tegelijkertijd



EPIDEMIOLOGISCHE STUDY DESIGNS

Descriptieve studies = distributie en patronen van ziektes in een populatie

 heel beschrijvend
 vb: prevalentie van obesitas komt voor uit descriptieve studie

Analytische studies = testen van een bepaalde hypothese

 als onderzoeker start je altijd vanuit een bepaalde verwachting/hypothese

, Observationeel

 Is er een verband tussen een bepaalde ‘exposure’ en gezondheidsstatus of
het optreden/voorkomen van een ziekte?
o vb: het voorkomen van longkanker bij rokers
 longkanker komt meer voor bij rokers dan bij niet rokers
 het risico van het ene wordt vergeleken met het risico van het
andere
 Case-control/cohort studies
o cohort: ik volg een groep doorheen de tijd
o ik kan zien of bepaald kenmerk van die groep kan leiden tot een
bepaald ziekte beeld

Experimenteel (of quasi)

 Is er een effect van een bepaalde interventie op gezondheidsuitkomsten?
 RCT
 het sterkste onderzoek dat we kunnen doen → niet altijd mogelijk
(ethische redenen)



DESCRIPTIEVE EPIDEMIOLOGIE

 Persoon → wie lijdt aan de aandoening?

o mensen met bepaalde etnische achtergrond meer kans op
ontwikkeling van aandoening
 vb: egyptenaren langs nijl baden in de nijl, wij zouden doodgaan
 Plaats → waar is de frequentie van de aandoening het hoogst/laagst?
o vb: landen met veel luchtvervuiling, borstkanker in belgië veelvoorkomend
 Timing → wanneer komt een aandoening het meest/minst frequent voor?
o vb: gedurende een bepaalde levensfase → hogere kans op ziektes

DESCRIPTIEVE EPIDEMIOLOGIE: ZIEKTE FREQUENTIE

PREVALENTIE

Prevalentie (P) = proportie v/h aantal bestaande (ziekte)gevallen in de
populatie relatief t.o.v. de totale populatie op een bepaald tijdsmoment

 voorkomen van iets

 Geeft een schatting van de probabiliteit (kans) dat een individu een
bepaalde ziekte heeft op een bepaald tijdsmoment


aantal bestaande (ziekte)gevallen op bepaald tijdsmoment
 P=
totale ‘at-risk’ populatie