Samenvatting H1 t/m H7 Basisboek logistiek
1
,Inhoud
Hoofdstuk 1 - Marktgestuurde logistiek ................................................................................................. 3
Hoofdstuk 2 – Logistiek e-commerce ...................................................................................................... 6
Hoofdstuk 3 – Logistiek en inkoop......................................................................................................... 10
Hoofdstuk 4 – Logistiek en voorraad ..................................................................................................... 14
Hoofdstuk 5 – Logistiek en productie .................................................................................................... 17
Hoofdstuk 6 – Logistiek en distributie ................................................................................................... 23
Hoofdstuk 7 – Logistiek en hergebruik .................................................................................................. 26
2
,Hoofdstuk 1 - Marktgestuurde logistiek
1 Van markt naar logistiek
Het begin van iedere onderneming en/of ieder ondernemingsplan start met de vraag welk product of
welke dienst jij wilt gaan verkopen. Daartoe zul je uitgebreid marktonderzoek moeten (laten) doen,
zowel op de traditionele markt als in een e-businessomgeving.
We noemen eerst een aantal commerciële vragen:
▪ Ga je je richten op consumenten of ook op bedrijfsmatige klanten?
▪ Welke behoeften aan producten en/of diensten leven er bij die afnemers?
Na een eerste schets over de aard en omvang van de door jou te bedienen markt komt de vraag hoe
je de verkoop wilt gaan organiseren.
▪ Welke levertijd/servicegraad verwachten jouw klanten?
▪ Ga je zelf de distributie ter hand nemen of schakel je wederverkopers/handelaren in?
▪ Sluit je je aan bij een verkoopplatform of wil je alles in eigen regie houden?
Met de nodige opgedane kennis over de markt en de verkoopkanalen zul je vervolgens vele logistieke
beslissingen moeten nemen. Een belangrijke vraag daarbij is de keuze tussen zelf doen en
uitbesteden. Je kunt zelf inkopen, zelf produceren en zelf distribueren. Je kunt de inkoop, productie,
distributie of delen daarvan ook uitbesteden. Laten we eens een aantal vragen formuleren:
▪ Waar ga je de door jou ontworpen producten laten maken?
▪ Wie koopt waar de grondstoffen in?
▪ Waar leg je de voorraden van grondstoffen en verpakkingsmaterialen?
▪ Welke hoeveelheden moet je inkopen/produceren/op voorraad leggen om aan de door de
klant gewenste servicegraad te kunnen voldoen?
▪ Hoe organiseer je het transport (in-bound) naar jouw bedrijf? Eigen vervoer of uitbesteden?
▪ Neem je geretourneerde goederen zo weer op in jouw voorraad, laat je ze vernietigen of
verkoop je ze als partij aan (buitenlandse) handelaren?
2 De logistiek van een onderneming
Logistiek omvat de organisatie, de planning, de besturing van de feitelijke goederenstroom vanaf de
ontwikkeling van een product en inkoop van grondstoffen, via productie en distributie van het
eindproduct naar de eindafnemer, inclusief de retourstromen.
Behalve de goederenstroom zijn ook de informatiestroom en de geldstroom van belang. Tussen de
verschillende schakels in de keten vindt uitwisseling van informatie plaats. Je kunt hierbij denken aan
informatie over de vraag naar een product, de nog beschikbare voorraad of de lopende bestellingen.
De afnemer betaalt voor de aankoop van een goed of dienst. Die opbrengst komt via het
verkoopkanaal bij de producent terecht. De producent betaalt met de opbrengsten weer zijn
leveranciers.
Een belangrijk doel van de logistiek is de goederenstroom zodanig te organiseren dat de kosten zo
laag mogelijk zijn en dat de klant zo tevreden mogelijk is over het product dat hij koopt.
3
, Bedrijfslogistiek
De bedrijfslogistiek omvat vier deelgebieden:
1. Inkooplogistiek
2. Productielogistiek
3. Distributielogistiek
4. circulaire of retourlogistiek
Bij inkooplogistiek kun je denken aan alle activiteiten die te maken hebben met het aanschaffen van
de materialen die nodig zijn om jouw product te fabriceren.
De productielogistiek richt zich op de inrichting en organisatie van het productieproces. Je kunt
hierbij onderscheid maken tussen de productiebeheersing en het material management. Bij
productiebeheersing gaat het om de noodzakelijke capaciteit aan mensen, gereedschappen en
machines. Ook de efficiënte inrichting van een fabriek heeft te maken met productiebeheersing. Bij
het material management gaat het om de tijdige aanvoer van de juiste hoeveelheden grondstoffen,
onderdelen en halffabricaten naar de verschillende machines.
Bij distributielogistiek gaat het om drie onderwerpen, namelijk de (locatie en inrichting van)
magazijnen, het beheren van de voorraden (gereed product) en het (externe) transport. Evenals bij
de inkoop kun je ook bij de distributie een onderscheid maken tussen de Commerciële distributie en
de logistieke distributie. De commerciële distributie heeft te maken met de verkoopkanalen. De
logistieke distributie richt zich op de feitelijke goederenstroom van eindproducten.
Bedrijfsklanten en consumenten kunnen verschillende redenen hebben om een ontvangen product
terug te sturen. Het product is misschien niet wat de klant ervan verwacht had. Mogelijk blijkt het
product niet goed te werken en/of defect te zijn, of heeft de klant niet het juiste product ontvangen.
Dit is een vorm van retourlogistiek. Daarnaast heb je misschien te maken met statiegeld op
bijvoorbeeld pallets. Ook het organiseren van de retourstromen vraagt om een logistieke aanpak.
Logistiek concept
Om de logistieke processen in een onderneming te beschrijven wordt vaak het integraal logistiek
concept gebruikt. Met dit concept kun je de vier basiselementen van de logistiek in een onderneming
analyseren.
Allereerst gaat het daarbij om de grondvorm van de logistiek. Hierbij worden alle logistieke
processen in kaart gebracht: van de levering van de grondstoffen via de productie en de verkoop aan
de consument tot en met de nazorg. Daarbij worden ook de voorraadpunten in de keten in
beschouwing genomen.
Na de grondvorm wordt gekeken naar de besturing van de processen. De centrale vraag hierbij is:
wie geeft de impuls tot een transactie in de keten? Tevens is het hierbij van belang om te bepalen
waar in de keten voorraad dient te worden aangehouden om op tijd te kunnen voldoen aan de
klantenwensen.
Het derde element betreft de inrichting van het informatiesysteem waarmee de logistieke processen
worden aangestuurd.
Het vierde element is de logistieke organisatie. Op welke wijze zijn de verantwoordelijkheden met
betrekking tot de logistiek geregeld? Wie is verantwoordelijk voor welk gedeelte van de grondvorm:
het proces, de besturing en de informatie? Veel bedrijven hebben tegenwoordig een logistiek
manager die verantwoordelijk is voor alle logistieke processen of delen daarvan.
4
1
,Inhoud
Hoofdstuk 1 - Marktgestuurde logistiek ................................................................................................. 3
Hoofdstuk 2 – Logistiek e-commerce ...................................................................................................... 6
Hoofdstuk 3 – Logistiek en inkoop......................................................................................................... 10
Hoofdstuk 4 – Logistiek en voorraad ..................................................................................................... 14
Hoofdstuk 5 – Logistiek en productie .................................................................................................... 17
Hoofdstuk 6 – Logistiek en distributie ................................................................................................... 23
Hoofdstuk 7 – Logistiek en hergebruik .................................................................................................. 26
2
,Hoofdstuk 1 - Marktgestuurde logistiek
1 Van markt naar logistiek
Het begin van iedere onderneming en/of ieder ondernemingsplan start met de vraag welk product of
welke dienst jij wilt gaan verkopen. Daartoe zul je uitgebreid marktonderzoek moeten (laten) doen,
zowel op de traditionele markt als in een e-businessomgeving.
We noemen eerst een aantal commerciële vragen:
▪ Ga je je richten op consumenten of ook op bedrijfsmatige klanten?
▪ Welke behoeften aan producten en/of diensten leven er bij die afnemers?
Na een eerste schets over de aard en omvang van de door jou te bedienen markt komt de vraag hoe
je de verkoop wilt gaan organiseren.
▪ Welke levertijd/servicegraad verwachten jouw klanten?
▪ Ga je zelf de distributie ter hand nemen of schakel je wederverkopers/handelaren in?
▪ Sluit je je aan bij een verkoopplatform of wil je alles in eigen regie houden?
Met de nodige opgedane kennis over de markt en de verkoopkanalen zul je vervolgens vele logistieke
beslissingen moeten nemen. Een belangrijke vraag daarbij is de keuze tussen zelf doen en
uitbesteden. Je kunt zelf inkopen, zelf produceren en zelf distribueren. Je kunt de inkoop, productie,
distributie of delen daarvan ook uitbesteden. Laten we eens een aantal vragen formuleren:
▪ Waar ga je de door jou ontworpen producten laten maken?
▪ Wie koopt waar de grondstoffen in?
▪ Waar leg je de voorraden van grondstoffen en verpakkingsmaterialen?
▪ Welke hoeveelheden moet je inkopen/produceren/op voorraad leggen om aan de door de
klant gewenste servicegraad te kunnen voldoen?
▪ Hoe organiseer je het transport (in-bound) naar jouw bedrijf? Eigen vervoer of uitbesteden?
▪ Neem je geretourneerde goederen zo weer op in jouw voorraad, laat je ze vernietigen of
verkoop je ze als partij aan (buitenlandse) handelaren?
2 De logistiek van een onderneming
Logistiek omvat de organisatie, de planning, de besturing van de feitelijke goederenstroom vanaf de
ontwikkeling van een product en inkoop van grondstoffen, via productie en distributie van het
eindproduct naar de eindafnemer, inclusief de retourstromen.
Behalve de goederenstroom zijn ook de informatiestroom en de geldstroom van belang. Tussen de
verschillende schakels in de keten vindt uitwisseling van informatie plaats. Je kunt hierbij denken aan
informatie over de vraag naar een product, de nog beschikbare voorraad of de lopende bestellingen.
De afnemer betaalt voor de aankoop van een goed of dienst. Die opbrengst komt via het
verkoopkanaal bij de producent terecht. De producent betaalt met de opbrengsten weer zijn
leveranciers.
Een belangrijk doel van de logistiek is de goederenstroom zodanig te organiseren dat de kosten zo
laag mogelijk zijn en dat de klant zo tevreden mogelijk is over het product dat hij koopt.
3
, Bedrijfslogistiek
De bedrijfslogistiek omvat vier deelgebieden:
1. Inkooplogistiek
2. Productielogistiek
3. Distributielogistiek
4. circulaire of retourlogistiek
Bij inkooplogistiek kun je denken aan alle activiteiten die te maken hebben met het aanschaffen van
de materialen die nodig zijn om jouw product te fabriceren.
De productielogistiek richt zich op de inrichting en organisatie van het productieproces. Je kunt
hierbij onderscheid maken tussen de productiebeheersing en het material management. Bij
productiebeheersing gaat het om de noodzakelijke capaciteit aan mensen, gereedschappen en
machines. Ook de efficiënte inrichting van een fabriek heeft te maken met productiebeheersing. Bij
het material management gaat het om de tijdige aanvoer van de juiste hoeveelheden grondstoffen,
onderdelen en halffabricaten naar de verschillende machines.
Bij distributielogistiek gaat het om drie onderwerpen, namelijk de (locatie en inrichting van)
magazijnen, het beheren van de voorraden (gereed product) en het (externe) transport. Evenals bij
de inkoop kun je ook bij de distributie een onderscheid maken tussen de Commerciële distributie en
de logistieke distributie. De commerciële distributie heeft te maken met de verkoopkanalen. De
logistieke distributie richt zich op de feitelijke goederenstroom van eindproducten.
Bedrijfsklanten en consumenten kunnen verschillende redenen hebben om een ontvangen product
terug te sturen. Het product is misschien niet wat de klant ervan verwacht had. Mogelijk blijkt het
product niet goed te werken en/of defect te zijn, of heeft de klant niet het juiste product ontvangen.
Dit is een vorm van retourlogistiek. Daarnaast heb je misschien te maken met statiegeld op
bijvoorbeeld pallets. Ook het organiseren van de retourstromen vraagt om een logistieke aanpak.
Logistiek concept
Om de logistieke processen in een onderneming te beschrijven wordt vaak het integraal logistiek
concept gebruikt. Met dit concept kun je de vier basiselementen van de logistiek in een onderneming
analyseren.
Allereerst gaat het daarbij om de grondvorm van de logistiek. Hierbij worden alle logistieke
processen in kaart gebracht: van de levering van de grondstoffen via de productie en de verkoop aan
de consument tot en met de nazorg. Daarbij worden ook de voorraadpunten in de keten in
beschouwing genomen.
Na de grondvorm wordt gekeken naar de besturing van de processen. De centrale vraag hierbij is:
wie geeft de impuls tot een transactie in de keten? Tevens is het hierbij van belang om te bepalen
waar in de keten voorraad dient te worden aangehouden om op tijd te kunnen voldoen aan de
klantenwensen.
Het derde element betreft de inrichting van het informatiesysteem waarmee de logistieke processen
worden aangestuurd.
Het vierde element is de logistieke organisatie. Op welke wijze zijn de verantwoordelijkheden met
betrekking tot de logistiek geregeld? Wie is verantwoordelijk voor welk gedeelte van de grondvorm:
het proces, de besturing en de informatie? Veel bedrijven hebben tegenwoordig een logistiek
manager die verantwoordelijk is voor alle logistieke processen of delen daarvan.
4
