ODL Leonardo Da Vinci en tijdgenoten:
Uomo universale: universele mens = de kunstenaar-ingenieurs van de renaissance. Ze
streven ernaar om zich in zo veel mogelijk takken van de kunsten en de wetenschappen te
ontplooien.
Een gelijkenis en een verschil tussen de ingenieurs van de nieuwe tijd en de middeleeuwen:
De middeleeuwse kunstenaars en ingenieurs zijn anoniem. Die uit de nieuwe tijd
niet.
Ze vinden allebei machines uit. (Middeleeuwen = katapult, NT = bepaalde taken
vereenvoudigen)
Het werk van ingenieurs voor vorsten:
Vorsten en kerkleiders zoeken de beste ingenieurs. Ze werken ook als schilder of architect.
De kunstenaar-ingenieurs bedenken ook machines om bepaalde taken te vereenvoudigen.
3 kenmerken van het werk van Leonardo Da Vinci:
1. Hij bekijkt machines niet als een geheel maar als een samenspel van een beperkt
aantal onderdelen. Door onderdelen op allerlei manieren te combineren, kun je
volgens hem een oneindig aantal machines samenstellen.
2. Hij voorziet al zijn teksten van uitgebreide illustraties en perspectief.
3. Hij ontwerpt veel machines. Menselijke en dierlijke spierkracht en wind- en
waterkracht voorzien zijn machines van energie
De samenwerking tussen humanisten en ingenieurs:
Ingenieurs waren vaak niet machtig in het Latijn. Ze vragen aan de humanisten om
geschreven bronnen over wetenschap en techniek uit de oudheid te vertalen. Omgekeerd
helpen ze de humanisten bij het correct vertalen van technische beschrijvingen.
D2 Reformatie en Contrareformatie:
Reformatie = kerkhervorming in de 16e eeuw o.l.v. Maarten Luther en Johannes Calvijn.
Celibaat = verplichting voor rooms-katholieke geestelijken om ongehuwd te blijven.
Aflaat = kwijtschelding van straffen door bv. Goede werken, maar ook tegen betaling.
Concilie = vergadering van kerkleiders.
Calvinisten = volgelingen van Calvijn die zich van de katholieke Kerk hebben afgescheurd.
Lutheranen = volgelingen van Luther die zich van de katholieke Kerk hebben afgescheurd.
Catechismus = een overzicht van de christelijke leer in vragen en antwoorden.
Staat = land.
Hugenoten = benaming voor de Franse protestanten.
Vagevuur = de plaats waar de overledenen de straffen voor hun zonden uitboeten, voor ze
tot de hemel worden toegelaten.
Contrareformatie = Hervormingsbeweging binnen de katholieke Kerk als reactie op de
protestante reformatie (katholieke kerk hervormen en wijzigen).
, De wantoestanden in de katholieke Kerk voor de reformatie:
De meeste mensen in West-Europa waren rooms-katholiek. Ze nemen deel aan het
kerkelijke leven (doopsel, trouw, …). Er bestaat wel veel onwetendheid op het vlak van
kennis van het christelijke geloof. Er is geen duidelijke grens tussen het geloof en bijgeloof.
De gewone priesters zijn ook wel slecht opgeleid. Daarnaast verdienen ze zeer weinig. Met
de hoge geestelijkheid gaat het niet beter. Vorsten benoemen bisschoppen en ambten
worden verkocht. De hoge ambten zijn niet bezorgd om alle gelovigen, maar alleen over de
adellijke families. Bovendien is bij de paus het gezag ondermijnd door Westers Schisma. De
renaissancepausen hebben ook veel geld nodig voor hun bouwwerken (bv. Sint-Pieterskerk
in Rome). En zowel de hoge als de lage geestelijkheid komen de celibaatsverplichting niet
na.
2 kenmerken van de leer van Luther:
1. Luther gelooft dat je in de hemel komt door overgave aan God.
2. Er is plaats voor slechts 2 sacramenten: het avondmaal en het doopsel.
De predestinatieleer van Calvijn:
Johannes Calvijn wordt beïnvloed door Luther maar is veel radicaler. Hij predikt dat de
redding van de mens alleen van God afhangt. God bepaalt vrij wie hij wil voor de hemel of
de hel = predestinatie.
Het ontstaan van het anglicanisme:
Het echtscheidingsproces van Hendrik VIII veroorzaakt in Engeland een breuk met Rome. Hij
laat de Akte van Suprematie goedkeuren, waardoor hij het hoofd van de Engelse Kerk
wordt. Geleidelijk komen er dankzij zijn zoon lutherse en calvinistische invloeden in de
Engelse Kerk.
De houding van de vorsten in Duitsland, Frankrijk en Engeland t.o.v. de godsdienst:
Duitsland:
In het Duitse keizerrijk steunen de rijksvorsten de reformatie (lutheranisme). Om
onafhankelijker van de paus en keizer te worden. Duitse keizer Karel V verliest de
oorlog met de lutherse rijksvorsten en moet toestaan dat zij de godsdienst in hun
territorium zelf mogen kiezen. (Vrede van Augsburg)
Frankrijk:
Uit angst voor de ondermijning van zijn sterk centrale gezag blijft de Franse koning
het katholicisme trouw. Hij voert een harde repressiepolitiek tegen andersgezinden.
Het Edict van Nantes brengt vrede in de 16e eeuw: het verleent de calvinistische
hugenoten burgerrechten. Ze mogen hun godsdienst op een beperkt aantal plaatsen
uitoefenen.
Op het einde van de 17e eeuw: katholicisme is opnieuw de staatsgodsdienst.
Engeland:
In het midden van de 16e eeuw probeert Mary Tudor het katholicisme in Engeland te
herstellen. Ze gaat protestanten bestraffen en terechtstellen. Daarna herstelt
Elisabeth (haar halfzus en opvolgster) het anglicanisme.
Uomo universale: universele mens = de kunstenaar-ingenieurs van de renaissance. Ze
streven ernaar om zich in zo veel mogelijk takken van de kunsten en de wetenschappen te
ontplooien.
Een gelijkenis en een verschil tussen de ingenieurs van de nieuwe tijd en de middeleeuwen:
De middeleeuwse kunstenaars en ingenieurs zijn anoniem. Die uit de nieuwe tijd
niet.
Ze vinden allebei machines uit. (Middeleeuwen = katapult, NT = bepaalde taken
vereenvoudigen)
Het werk van ingenieurs voor vorsten:
Vorsten en kerkleiders zoeken de beste ingenieurs. Ze werken ook als schilder of architect.
De kunstenaar-ingenieurs bedenken ook machines om bepaalde taken te vereenvoudigen.
3 kenmerken van het werk van Leonardo Da Vinci:
1. Hij bekijkt machines niet als een geheel maar als een samenspel van een beperkt
aantal onderdelen. Door onderdelen op allerlei manieren te combineren, kun je
volgens hem een oneindig aantal machines samenstellen.
2. Hij voorziet al zijn teksten van uitgebreide illustraties en perspectief.
3. Hij ontwerpt veel machines. Menselijke en dierlijke spierkracht en wind- en
waterkracht voorzien zijn machines van energie
De samenwerking tussen humanisten en ingenieurs:
Ingenieurs waren vaak niet machtig in het Latijn. Ze vragen aan de humanisten om
geschreven bronnen over wetenschap en techniek uit de oudheid te vertalen. Omgekeerd
helpen ze de humanisten bij het correct vertalen van technische beschrijvingen.
D2 Reformatie en Contrareformatie:
Reformatie = kerkhervorming in de 16e eeuw o.l.v. Maarten Luther en Johannes Calvijn.
Celibaat = verplichting voor rooms-katholieke geestelijken om ongehuwd te blijven.
Aflaat = kwijtschelding van straffen door bv. Goede werken, maar ook tegen betaling.
Concilie = vergadering van kerkleiders.
Calvinisten = volgelingen van Calvijn die zich van de katholieke Kerk hebben afgescheurd.
Lutheranen = volgelingen van Luther die zich van de katholieke Kerk hebben afgescheurd.
Catechismus = een overzicht van de christelijke leer in vragen en antwoorden.
Staat = land.
Hugenoten = benaming voor de Franse protestanten.
Vagevuur = de plaats waar de overledenen de straffen voor hun zonden uitboeten, voor ze
tot de hemel worden toegelaten.
Contrareformatie = Hervormingsbeweging binnen de katholieke Kerk als reactie op de
protestante reformatie (katholieke kerk hervormen en wijzigen).
, De wantoestanden in de katholieke Kerk voor de reformatie:
De meeste mensen in West-Europa waren rooms-katholiek. Ze nemen deel aan het
kerkelijke leven (doopsel, trouw, …). Er bestaat wel veel onwetendheid op het vlak van
kennis van het christelijke geloof. Er is geen duidelijke grens tussen het geloof en bijgeloof.
De gewone priesters zijn ook wel slecht opgeleid. Daarnaast verdienen ze zeer weinig. Met
de hoge geestelijkheid gaat het niet beter. Vorsten benoemen bisschoppen en ambten
worden verkocht. De hoge ambten zijn niet bezorgd om alle gelovigen, maar alleen over de
adellijke families. Bovendien is bij de paus het gezag ondermijnd door Westers Schisma. De
renaissancepausen hebben ook veel geld nodig voor hun bouwwerken (bv. Sint-Pieterskerk
in Rome). En zowel de hoge als de lage geestelijkheid komen de celibaatsverplichting niet
na.
2 kenmerken van de leer van Luther:
1. Luther gelooft dat je in de hemel komt door overgave aan God.
2. Er is plaats voor slechts 2 sacramenten: het avondmaal en het doopsel.
De predestinatieleer van Calvijn:
Johannes Calvijn wordt beïnvloed door Luther maar is veel radicaler. Hij predikt dat de
redding van de mens alleen van God afhangt. God bepaalt vrij wie hij wil voor de hemel of
de hel = predestinatie.
Het ontstaan van het anglicanisme:
Het echtscheidingsproces van Hendrik VIII veroorzaakt in Engeland een breuk met Rome. Hij
laat de Akte van Suprematie goedkeuren, waardoor hij het hoofd van de Engelse Kerk
wordt. Geleidelijk komen er dankzij zijn zoon lutherse en calvinistische invloeden in de
Engelse Kerk.
De houding van de vorsten in Duitsland, Frankrijk en Engeland t.o.v. de godsdienst:
Duitsland:
In het Duitse keizerrijk steunen de rijksvorsten de reformatie (lutheranisme). Om
onafhankelijker van de paus en keizer te worden. Duitse keizer Karel V verliest de
oorlog met de lutherse rijksvorsten en moet toestaan dat zij de godsdienst in hun
territorium zelf mogen kiezen. (Vrede van Augsburg)
Frankrijk:
Uit angst voor de ondermijning van zijn sterk centrale gezag blijft de Franse koning
het katholicisme trouw. Hij voert een harde repressiepolitiek tegen andersgezinden.
Het Edict van Nantes brengt vrede in de 16e eeuw: het verleent de calvinistische
hugenoten burgerrechten. Ze mogen hun godsdienst op een beperkt aantal plaatsen
uitoefenen.
Op het einde van de 17e eeuw: katholicisme is opnieuw de staatsgodsdienst.
Engeland:
In het midden van de 16e eeuw probeert Mary Tudor het katholicisme in Engeland te
herstellen. Ze gaat protestanten bestraffen en terechtstellen. Daarna herstelt
Elisabeth (haar halfzus en opvolgster) het anglicanisme.
