Uitbundige samenvatting H19-24- Economie (C04O5A)

H19: GELD EN HET BANKWEZEN
0 BASISCONCEPTEN UIT H20

0.1 DE SLOTWAARDE EN DE ACTUELE WAARDE (20.2)

 Slotwaarde van hoofdsom die gedurende bepaalde periode belegd wordt tegen intrestvoet i, bv. €100 belegd tegen 5%





o Algemeen



 Slotwaarde na twee jaar





o Niet gewoon 2x 5% want elk jaar wordt de waarde groter en dan neem je daar 5% van
o Algemeen






 Algemeen: de slotwaarde van een hoofdsom A, die gedurende n jaar beleg wordt tegen een intrestvoet i, is gelijk aan

o

o Slotwaarde is groter naarmate de einddatum van belegging zich verder in de toekomst bevindt (n)
o Slotwaarde stijgt als gebruikte intrestvoet stijgt (i)


 Als je linkerzijde v/d tabel leest,
zie je voor bepaalde periodes
de slotwaarde berekend voor
€100 met 3%, 5% en 8%
 Op lange termijn is verschil
enorm groot
 Als je geld leent, is hetzelfde
proces bv. voor €100 dan is die
interest hoeveel je terug moet
betalen

Tabel 20.1: de slotwaarde en actuele waarde

1

,  Actuele waarde of beginwaarde An is bedrag dat we nu moeten beleggen aan intrestvoet i om na n jaar een bepaald
bedrag te krijgen. Bv. €100 binnen 5 jaar, en intrestvoet is 5%





 Om omgekeerd te rekenen
 Bv. je wil na 5j €100 op je rekening hebben staan
 Dus beginwaarde (BW) berekenen om later 100 te verkrijgen

 Actualiseren of verdisconteren van een bedrag
o Actuele waarde kleiner naarmate beschikbaarheid geldsom verder in de toekomst ligt (n)
o Actuele waarde daalt bij stijging van gebruikte intrestvoet (i)

0.2 DE OBLIGATIEMARKT EN DE AANDELENMARKT (20.3)

 Obligaties zijn schuldcertificaten, terugbetaalbaar op een bepaald tijdstip, en met periodieke intrestvergoeding
o Primaire of emissiemarkt: waar obligaties worden uitgegeven
 OH die nieuwe staatsobligaties heeft gecreëerd en ging verkopen
 Nominale waarde: ‘papiertje’ waar waarde op gedrukt staat en zal niet veranderen bv. €100
 Recht op jaarlijkse interestopbrengst: bv. obligatie op 2j geeft je 2x recht op een interestopbrengst bv.
5% per jaar = couponinterestvoet
 Dus 2x recht op €5 = C
o Secundaire markt: verhandeling van obligaties
 Bij bepaalde banken effectenrekening openen - portefeuille mee aanhouden waar je obligaties in kan
steken

o Hoofdsom = nominale waarde van de obligatie (B)

o Jaarlijkse intrestopbrengst (tenzij zero-coupon-obligatie)
= coupon (C)
= nominale waarde (B) x couponintrestvoet (𝑖𝐵)
 Looptijd
 Risicopremie
 Evolutie van interestvoet op staatsobligaties
 2007-2021
 Na crisis omhoog
o Rood: Griekenland heeft OH-begroting gekregen
want kregen uitgaven niet onder controle en
inkomsten helemaal gekelderd, hadden enorme
tekorten en moesten heel veel schulden aangaan
om het te financiëren en geld aantrekken door
staatsobligaties
 Hele hoge risicopremie
 Als ze dat niet deden, was er geen enkele
investeerder geweest
o Duitsland met heel lage risicopremie omdat het
heel veilig is



2

,Figure 1: evolutie van de intrestvoet op overheidsobligaties van enkele Europese landen tussen 2007 en 2021 (in%)




 Nauw verband tussen geldende marktintrest en prijs obligaties op secundaire markt
o Bv. B = €100, couponintrestvoet in van 5%, dus C = €5, en looptijd van een jaar
o Alle belegging brengen meer op als marktrente is gestegen
o Obligatie kopen? Vergelijken
 Pas als rendement op obligatie minstens de marktrente is
 Als rendement lager is dan marktrente, andere financiële activa die interessanter zijn om in te
beleggen
o Anders dan B = hoofdsom

o Stel obligatie €90 kost, is rendement 5,55%. Is dat voldoende?
 Als je 90 betaalt, voor 1j en daarna krijg je die coupon en krijg je €5
 Rendement = 5/90 = 5,56%
 Marktinterestvoet = 6%
 Dus er is andere financiële activa/risicoloze investeringen die 6% zouden kunnen opbrengen
 Dus niet interessant, niemand gaat dit kopen
 MAAR vraag zal dalen, dus prijs van obligatie gaat zakken, tot wanneer de investering van die prijs
resulteert in rendement van 6%

o Hangt af van rendement elders, bv. marktintrestvoet i van 6%
 Arbitrageconditie: obligatie pas aantrekkelijk als prijs (P) van obligatie zo ver gedaald is dat coupon
van €5 leidt tot rendement van 6%




o



 Arbitrageredenering veralgemeend
o Voor langere looptijden, bv. 5 jaar





o Voor obligaties die oneindig lang doorlopen (perpetuïteiten):
3

, 

 Aandelen
o deelbewijzen in kapitaal van onderneming: aandeelhouder is mede-eigenaar
o geven recht op deelname in de winst (dividend)
o dividend is variabel, de koersen volatieler → meer risico

 Prijs aandeel: actualiseren van toekomstige dividenden
o Veel speculatief gedrag
 Koersstijging ‘ah, dat bedrijf zal het wel goed doen’
 Als zo elke groep elkaar gaat volgen van kopers en kopers, is dat op niets meer gebaseerd
 Hogere koersen = niet perse dat het bedrijf het goed doet
o Waardebepaling onzeker
o Discontovoet = marktintrestvoet i + risicopremie σ




o Met 𝐷𝑗𝑒 als verwachte dividend




1 WAAROM GEBRUIKEN WE GELD?

1.1 GELD ALS WAARDEMETER

… of rekeneenheid

 Goederen vergelijkbaar maken
 Van cruciaal belang bij micro-economie

1.2 GELD ALS ALGEMEEN AANVAARD RUILMIDDEL

 Efficiënter dan bij directe ruil
o 4 goederen A, B, C en D → 6 markten
(A ↔B, A ↔C, A ↔D, B ↔C, B ↔D, C ↔D)
o 10 goederen → 45 markten
o 100 goederen → 4950 markten
o Hoe meer goederen, hoe meer markten

 Introductie geld
o 1 goed als ruilmiddel
o Evenveel markten als goederen
o Ruil van 2 goederen opsplitsen in 2 transacties
Goed A wordt gewisseld tegen geld, geld wordt gewisseld tegen B
Bv. appelen verkopen voor geld, geld wordt gewisseld tegen brood

4