1. Infectieziekten
1.1 mononucleosis infectiosa (=klierkoorts)
Familie: herpes
Virus: Epstein bar virus (latent)
Incubatietijd: 30-50 dagen (blijft +/- 2-3 weken)
Infectieus: speeksel, huid, bloed…
Infectie op orofarynx afweersysteem bloed
Symptomen: - faryngitis
- tonsillitis
- lymfadenopathie (gezwollen klieren halsregio)
- petechiën palatum molle (rode/paarse puntvormige huidbloedingen)
- oral hairy leukoplakie (harige niet wegschraapbare leasie bij HIV)
Complicaties: - allergische reactie op antibiotica
- nasofaryngeaal carcinoom (kwaadaardige woekering van epitheelcellen)
Behandeling: - supportief
- aciclovir remt in vitro effect (weinig effect klinisch beloop)
1.2 varicella (=waterpokken)
Familie: herpes
Virus: varicella zoster virus (latent)
Transmissie: lucht of contact blaasjes
Incubatietijd: 10-20 dagen
Infectieus (blaasjes): 48u voor tot 7 dagen nadien
tandheelkundige behandeling uitstellen
Infectie mucosa luchtwegen lymfeklieren bloed lever en immuunsysteem huid
reactivatie = herpes zoster
Symptomen: - kleine rode platte tot licht verheven letsels mucosa mond en keel
- voortekenen: koorts, malaise, buikpijn en hoofdpijn
- huid: jeuk, platte tot licht verheven rode bolletjes
Complicaties: - secundaire bacteriële infectie door Stp. Aureus of Stp. Pyogenes
- verspreiding intern (longen,…)
- immunosuppressieve therapie profylactisch behandelen
- zwangerschap
1
,1.3 herpes zoster (=gordelroos)
Familie: herpes
Virus: varicella zoster virus (reactivatie)
Transmissie: niet
tandheelkundige behandeling uitstellen
Primaire VZV opgeslaan in ruggenmerg vermenigvuldigen neuronale axonen huid
Symptomen: - voortekenen: pijn en hypertensie
- huid: gegroepeerde blaasjes (zenuwbaan) op rode achtergrond (indrogen na 5d)
Complicaties: - secundaire bacteriële infectie
- post herpetische neuralgie (blijvende pijn na genezing)
- verspreiding via bloed/uitgebreide aantasting
- herpes zoster ophtalmicus (hersenzenuwen (N. Trigeminus)
Behandeling: - antivirale medicatie
- supportief
- preventieve secundaire bacteriële infectie
1.4 herpessimplex
Familie: herpes
Virus: herpes simplex virus (latent)
Transmissie: type 1 oraal (speeksel)
Type 2 genitaal (SOA)
tandheelkundige behandeling uitstellen
HSV-1:
Latent na primaire infectie in sensibele ganglia
Transmissie: speeksel
1/2 subklinische infectie
1/2 symptomen met latentietijd +/- 4d als ulcererende gingivostomatitisch
Reactivatie: zonlicht, koorts, stress eruptie kleine blaasjes op/rond lippen (herpes labialis)
3 dagen besmettelijk pus, na 10 dagen laesies verdwenen
Complicaties: - infectie oog
- eczema herpeticum (aantasting vinger tandarts)
- hersenaantasting
- herpetische fijt
- uitzaaiing interne organen (immuun gecompromitteerde patiënten)
HSV-2:
Transmissie: genitaal contact
kunnen orogenitaal voorkomen
via geboorte overgebracht
2
,1.5 influenza (=griep)
Virus: influenza virus (RNA)
Transmissie: aerogeen (lucht)
Incubatietijd: 1-3d
Duur: temp daalt na +/- 3d
Type A: (mensen, vogels en zoogdieren)
Kenmerken: snelle verspreiding en antigene variatie, epidemie 1x om de 1-3j
Symptomen: - malaise, koorts, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn
- Eventueel neurologische en gastro symptomen
- postvirale vermoeidheid dagen tot weken erna
Complicatie: - primaire virale pneumonie
Dyspneu, zuurstof tekort en dun sputum
- secundaire bacteriële pneumonie (hoge mortaliteit)
Behandeling: - ongecompliceerd: supportief
- ernstige infectie: antivirale middelen
Relevantie: - keelontsteking: verhoogde bloedtoevoer
- gelaat: rood en gezwollen
- afspraak verzetten
Type B:
= minder ernstig, spierpijn en gastro-intestinale klachten
Type C:
= gecombineerd met A of B, verkoudheid
3
, 2. immunologische afwijkingen
2.1 immunologie
= de leer van de afweer (evenwicht tussen individu en omgeving)
4
1.1 mononucleosis infectiosa (=klierkoorts)
Familie: herpes
Virus: Epstein bar virus (latent)
Incubatietijd: 30-50 dagen (blijft +/- 2-3 weken)
Infectieus: speeksel, huid, bloed…
Infectie op orofarynx afweersysteem bloed
Symptomen: - faryngitis
- tonsillitis
- lymfadenopathie (gezwollen klieren halsregio)
- petechiën palatum molle (rode/paarse puntvormige huidbloedingen)
- oral hairy leukoplakie (harige niet wegschraapbare leasie bij HIV)
Complicaties: - allergische reactie op antibiotica
- nasofaryngeaal carcinoom (kwaadaardige woekering van epitheelcellen)
Behandeling: - supportief
- aciclovir remt in vitro effect (weinig effect klinisch beloop)
1.2 varicella (=waterpokken)
Familie: herpes
Virus: varicella zoster virus (latent)
Transmissie: lucht of contact blaasjes
Incubatietijd: 10-20 dagen
Infectieus (blaasjes): 48u voor tot 7 dagen nadien
tandheelkundige behandeling uitstellen
Infectie mucosa luchtwegen lymfeklieren bloed lever en immuunsysteem huid
reactivatie = herpes zoster
Symptomen: - kleine rode platte tot licht verheven letsels mucosa mond en keel
- voortekenen: koorts, malaise, buikpijn en hoofdpijn
- huid: jeuk, platte tot licht verheven rode bolletjes
Complicaties: - secundaire bacteriële infectie door Stp. Aureus of Stp. Pyogenes
- verspreiding intern (longen,…)
- immunosuppressieve therapie profylactisch behandelen
- zwangerschap
1
,1.3 herpes zoster (=gordelroos)
Familie: herpes
Virus: varicella zoster virus (reactivatie)
Transmissie: niet
tandheelkundige behandeling uitstellen
Primaire VZV opgeslaan in ruggenmerg vermenigvuldigen neuronale axonen huid
Symptomen: - voortekenen: pijn en hypertensie
- huid: gegroepeerde blaasjes (zenuwbaan) op rode achtergrond (indrogen na 5d)
Complicaties: - secundaire bacteriële infectie
- post herpetische neuralgie (blijvende pijn na genezing)
- verspreiding via bloed/uitgebreide aantasting
- herpes zoster ophtalmicus (hersenzenuwen (N. Trigeminus)
Behandeling: - antivirale medicatie
- supportief
- preventieve secundaire bacteriële infectie
1.4 herpessimplex
Familie: herpes
Virus: herpes simplex virus (latent)
Transmissie: type 1 oraal (speeksel)
Type 2 genitaal (SOA)
tandheelkundige behandeling uitstellen
HSV-1:
Latent na primaire infectie in sensibele ganglia
Transmissie: speeksel
1/2 subklinische infectie
1/2 symptomen met latentietijd +/- 4d als ulcererende gingivostomatitisch
Reactivatie: zonlicht, koorts, stress eruptie kleine blaasjes op/rond lippen (herpes labialis)
3 dagen besmettelijk pus, na 10 dagen laesies verdwenen
Complicaties: - infectie oog
- eczema herpeticum (aantasting vinger tandarts)
- hersenaantasting
- herpetische fijt
- uitzaaiing interne organen (immuun gecompromitteerde patiënten)
HSV-2:
Transmissie: genitaal contact
kunnen orogenitaal voorkomen
via geboorte overgebracht
2
,1.5 influenza (=griep)
Virus: influenza virus (RNA)
Transmissie: aerogeen (lucht)
Incubatietijd: 1-3d
Duur: temp daalt na +/- 3d
Type A: (mensen, vogels en zoogdieren)
Kenmerken: snelle verspreiding en antigene variatie, epidemie 1x om de 1-3j
Symptomen: - malaise, koorts, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn
- Eventueel neurologische en gastro symptomen
- postvirale vermoeidheid dagen tot weken erna
Complicatie: - primaire virale pneumonie
Dyspneu, zuurstof tekort en dun sputum
- secundaire bacteriële pneumonie (hoge mortaliteit)
Behandeling: - ongecompliceerd: supportief
- ernstige infectie: antivirale middelen
Relevantie: - keelontsteking: verhoogde bloedtoevoer
- gelaat: rood en gezwollen
- afspraak verzetten
Type B:
= minder ernstig, spierpijn en gastro-intestinale klachten
Type C:
= gecombineerd met A of B, verkoudheid
3
, 2. immunologische afwijkingen
2.1 immunologie
= de leer van de afweer (evenwicht tussen individu en omgeving)
4