FILMGESCHIEDENIS
Inhoud
Les 1: inleiding – defenities & benaderingen – filmstudies & genres..........................................4
Problematiek van de ‘canon’................................................................................................... 4
Illusies over film...................................................................................................................... 4
Benaderingen en definities van film........................................................................................ 4
Wat maakt film bijzonder?....................................................................................................... 5
Filmstudies als wetenschap..................................................................................................... 5
Genres..................................................................................................................................... 6
Ontwikkeling van genres......................................................................................................... 6
3 toepassingen: western, horror, musical............................................................................... 7
Les 2: documentaire, experimentele film, animatiefilm...........................................................10
Documentaire........................................................................................................................ 10
Experimentele film................................................................................................................ 12
Animatiefilm.......................................................................................................................... 13
Les 3: precinema, projectie, narratie en montage....................................................................16
Optische principes................................................................................................................. 16
Precinema............................................................................................................................. 16
Projectie................................................................................................................................ 16
Narratie en montage............................................................................................................. 17
Les 4: ontwikkelingen van geluid, kleur en speciale effecten...................................................21
Ontwikkeling geluidsfilm....................................................................................................... 21
Vroege experimenten met geluid....................................................................................... 21
Standaardisering en vroegere geluidsfilm..........................................................................21
Gevolgen van de komst van geluid.................................................................................... 22
Ontwikkeling kleurenfilm....................................................................................................... 23
Vroege kleurenfilm............................................................................................................. 23
Standaardisering van kleur................................................................................................ 23
De langzame conversie naar kleurenfilm...........................................................................24
Kleur: meer dan techniek................................................................................................... 24
Speciale effecten................................................................................................................... 24
Mechanische speciale effecten.......................................................................................... 24
Optische speciale effecten................................................................................................. 24
Belangrijkste soorten speciale effecten.............................................................................25
Les 5: de levenscyclus van de film, industrialisering en het studiotijdperk..............................26
Drie levensfases van een film............................................................................................... 26
Film als industrie: historische wortels................................................................................... 28
Europa als bakermat............................................................................................................. 29
Industrialisering..................................................................................................................... 30
, Ontwikkeling Hollywood........................................................................................................ 30
Sterrendom........................................................................................................................... 30
Hollywood: de ‘gouden periode’............................................................................................ 31
Hollywood in de jaren ‘20...................................................................................................... 31
De ‘production code’............................................................................................................. 31
Relaties tussen Europa en Hollywood.................................................................................... 32
Enkele invloedrijke regisseurs studiotijdperk........................................................................32
Vrouwen in Hollywood........................................................................................................... 33
Einde van het studiosysteem................................................................................................ 34
Les 6: de filmtekst, paratekst en intertekstualiteit...................................................................35
Film als taal........................................................................................................................... 35
4 bouwstenen van de kerntekst............................................................................................ 35
Verhaal............................................................................................................................... 35
Mise-en-scène.................................................................................................................... 36
Camerabehandeling........................................................................................................... 37
Buitenbeelds geluid............................................................................................................ 37
Paratekst............................................................................................................................... 38
Intertekstualiteit.................................................................................................................... 38
Belangrijke vormen van intertekstualiteit binnen film.......................................................38
De filmtekst: besluit.............................................................................................................. 39
Les 7 & 8: filmbewegingen....................................................................................................... 41
Wat zijn bewegingen?........................................................................................................... 41
Avant-garde in Frankrijk........................................................................................................ 42
Eerste avant-garde: impressionisme.................................................................................. 42
Tweede avant-garde: surrealisme en cinéma pur..............................................................43
Duits expressionisme............................................................................................................ 43
Nieuwe Zakelijkheid (Neue Sachlichkeit)...............................................................................44
Italiaans neorealisme............................................................................................................ 44
Nouvelle vague..................................................................................................................... 46
Third Cinema...................................................................................................................... 48
Feministische film.............................................................................................................. 50
Queer Cinema.................................................................................................................... 50
Dogme 95.......................................................................................................................... 51
Ecocinema.......................................................................................................................... 52
Les 9: film, macht en ongelijkheid............................................................................................ 54
Film en ideologie................................................................................................................... 54
Censuur................................................................................................................................. 55
Film als politiek wapen: 3 benaderingen............................................................................... 56
Film en kolonialisme.............................................................................................................. 58
Inheemse film........................................................................................................................ 59
Algemeen besluit...................................................................................................................... 60
,
, LES 1: INLEIDING – DEFENITIES & BENADERINGEN –
FILMSTUDIES & GENRES
PROBLEMATIEK VAN DE ‘CANON’
Canon = werken/regisseurs waarvan gezegd worden dat zij het meest invloedrijk zijn en
aan de basis van de geschiedenis liggen
ILLUSIES OVER FILM
Film is dood
Televisie, streaming, sociale media... gezien als bedreiging
Gaudreault & Marion (La fin du cinéma?): film eindigt niet, maar transformeert
Film niet als geïsoleerd medium beschouwen
Film wordt overgenomen door streaming; idee van content eerder dan verhalen of
thema’s en het wordt verdrukt door andere formats
Maar betekent niet dat film eindigt; het transformeert
Film is altijd in interactie met andere technieken en media (tv/radio)
Gaudreault en Marion: 2 auteurs die ideaalvoorbeelden zijn van ‘cinema is dood’
Film is massa-entertainment
Film is massamedium geworden dat vaak gemaakt wordt om winst te maken
Populariteit sluit creativiteit en innovatie niet uit
Maatschappelijke en sociale waarde van film
Gezegd door mensen die neerkijken op film of film aan de kant zetten (alleen maar
gebruikt om te lachen of winst te maken)
Film is het belangrijkste massamedium van de voorbije eeuw maar er komt ook veel
creativiteit bij kijken + zijn maatschappelijke en culturele dimensie aan
Film is Hollywood
Hollywood dominant tussen jaren 1910 en 1960
Maar ook aandacht geven aan andere filmvormen, regio’s en bewegingen
Hollywood is zelfs niet het meest film producerende land ter wereld; zijn andere landen
(Brazilië, India, …) maar Hollywood was wel gedurende 50 jaar dominant
BENADERINGEN EN DEFINITIES VAN FILM
Film wordt met geassocieerd met verschillende fenomenen
6 grote benaderingen
Film als spectrum: soorten film en hun specificiteit, grenzen van film en andere
kunsten, film als medium
Film als techniek: optische en technische principes, technische stappen bij het
opnemen, bewaren en vertonen van film
Film als taal: welke middelen hebben filmmakers ter beschikking om een verhaal te
vertellen?
Film als industrie: spelers en instellingen die betrokken zijn bij het maken, verdelen en
spelen van film
Film als beweging: artistieke stromingen en hoe ze samenhangen
Film als praktijk: sociale en culturele dimensies van film
Deze benaderingen en dimensies hangen dikwijls samen
Voorbeeld 1: Billy Lynn’s Long Halftime Walk Fragment 1
120 frames per seconde voor realisme, immersie en inleving (samenhang techniek en
filmtaal)
Slechts 5 bioscopen ter wereld konden de film in originele versie tonen (industrie-
aspect) en mensen in het publiek werden vaak misselijk (beleving)
Voorbeeld 2: filmformaat (techniek) als artistieke keuze (filmtaal en beweging).
Bijvoorbeeld lagere kwaliteit 16mm-pellicule voor ‘authenticiteit’
Met oudere camera’s werken of met digitale filters die zorgen dat het lijkt alsof het
met oudere camera’s is opgenomen
Inhoud
Les 1: inleiding – defenities & benaderingen – filmstudies & genres..........................................4
Problematiek van de ‘canon’................................................................................................... 4
Illusies over film...................................................................................................................... 4
Benaderingen en definities van film........................................................................................ 4
Wat maakt film bijzonder?....................................................................................................... 5
Filmstudies als wetenschap..................................................................................................... 5
Genres..................................................................................................................................... 6
Ontwikkeling van genres......................................................................................................... 6
3 toepassingen: western, horror, musical............................................................................... 7
Les 2: documentaire, experimentele film, animatiefilm...........................................................10
Documentaire........................................................................................................................ 10
Experimentele film................................................................................................................ 12
Animatiefilm.......................................................................................................................... 13
Les 3: precinema, projectie, narratie en montage....................................................................16
Optische principes................................................................................................................. 16
Precinema............................................................................................................................. 16
Projectie................................................................................................................................ 16
Narratie en montage............................................................................................................. 17
Les 4: ontwikkelingen van geluid, kleur en speciale effecten...................................................21
Ontwikkeling geluidsfilm....................................................................................................... 21
Vroege experimenten met geluid....................................................................................... 21
Standaardisering en vroegere geluidsfilm..........................................................................21
Gevolgen van de komst van geluid.................................................................................... 22
Ontwikkeling kleurenfilm....................................................................................................... 23
Vroege kleurenfilm............................................................................................................. 23
Standaardisering van kleur................................................................................................ 23
De langzame conversie naar kleurenfilm...........................................................................24
Kleur: meer dan techniek................................................................................................... 24
Speciale effecten................................................................................................................... 24
Mechanische speciale effecten.......................................................................................... 24
Optische speciale effecten................................................................................................. 24
Belangrijkste soorten speciale effecten.............................................................................25
Les 5: de levenscyclus van de film, industrialisering en het studiotijdperk..............................26
Drie levensfases van een film............................................................................................... 26
Film als industrie: historische wortels................................................................................... 28
Europa als bakermat............................................................................................................. 29
Industrialisering..................................................................................................................... 30
, Ontwikkeling Hollywood........................................................................................................ 30
Sterrendom........................................................................................................................... 30
Hollywood: de ‘gouden periode’............................................................................................ 31
Hollywood in de jaren ‘20...................................................................................................... 31
De ‘production code’............................................................................................................. 31
Relaties tussen Europa en Hollywood.................................................................................... 32
Enkele invloedrijke regisseurs studiotijdperk........................................................................32
Vrouwen in Hollywood........................................................................................................... 33
Einde van het studiosysteem................................................................................................ 34
Les 6: de filmtekst, paratekst en intertekstualiteit...................................................................35
Film als taal........................................................................................................................... 35
4 bouwstenen van de kerntekst............................................................................................ 35
Verhaal............................................................................................................................... 35
Mise-en-scène.................................................................................................................... 36
Camerabehandeling........................................................................................................... 37
Buitenbeelds geluid............................................................................................................ 37
Paratekst............................................................................................................................... 38
Intertekstualiteit.................................................................................................................... 38
Belangrijke vormen van intertekstualiteit binnen film.......................................................38
De filmtekst: besluit.............................................................................................................. 39
Les 7 & 8: filmbewegingen....................................................................................................... 41
Wat zijn bewegingen?........................................................................................................... 41
Avant-garde in Frankrijk........................................................................................................ 42
Eerste avant-garde: impressionisme.................................................................................. 42
Tweede avant-garde: surrealisme en cinéma pur..............................................................43
Duits expressionisme............................................................................................................ 43
Nieuwe Zakelijkheid (Neue Sachlichkeit)...............................................................................44
Italiaans neorealisme............................................................................................................ 44
Nouvelle vague..................................................................................................................... 46
Third Cinema...................................................................................................................... 48
Feministische film.............................................................................................................. 50
Queer Cinema.................................................................................................................... 50
Dogme 95.......................................................................................................................... 51
Ecocinema.......................................................................................................................... 52
Les 9: film, macht en ongelijkheid............................................................................................ 54
Film en ideologie................................................................................................................... 54
Censuur................................................................................................................................. 55
Film als politiek wapen: 3 benaderingen............................................................................... 56
Film en kolonialisme.............................................................................................................. 58
Inheemse film........................................................................................................................ 59
Algemeen besluit...................................................................................................................... 60
,
, LES 1: INLEIDING – DEFENITIES & BENADERINGEN –
FILMSTUDIES & GENRES
PROBLEMATIEK VAN DE ‘CANON’
Canon = werken/regisseurs waarvan gezegd worden dat zij het meest invloedrijk zijn en
aan de basis van de geschiedenis liggen
ILLUSIES OVER FILM
Film is dood
Televisie, streaming, sociale media... gezien als bedreiging
Gaudreault & Marion (La fin du cinéma?): film eindigt niet, maar transformeert
Film niet als geïsoleerd medium beschouwen
Film wordt overgenomen door streaming; idee van content eerder dan verhalen of
thema’s en het wordt verdrukt door andere formats
Maar betekent niet dat film eindigt; het transformeert
Film is altijd in interactie met andere technieken en media (tv/radio)
Gaudreault en Marion: 2 auteurs die ideaalvoorbeelden zijn van ‘cinema is dood’
Film is massa-entertainment
Film is massamedium geworden dat vaak gemaakt wordt om winst te maken
Populariteit sluit creativiteit en innovatie niet uit
Maatschappelijke en sociale waarde van film
Gezegd door mensen die neerkijken op film of film aan de kant zetten (alleen maar
gebruikt om te lachen of winst te maken)
Film is het belangrijkste massamedium van de voorbije eeuw maar er komt ook veel
creativiteit bij kijken + zijn maatschappelijke en culturele dimensie aan
Film is Hollywood
Hollywood dominant tussen jaren 1910 en 1960
Maar ook aandacht geven aan andere filmvormen, regio’s en bewegingen
Hollywood is zelfs niet het meest film producerende land ter wereld; zijn andere landen
(Brazilië, India, …) maar Hollywood was wel gedurende 50 jaar dominant
BENADERINGEN EN DEFINITIES VAN FILM
Film wordt met geassocieerd met verschillende fenomenen
6 grote benaderingen
Film als spectrum: soorten film en hun specificiteit, grenzen van film en andere
kunsten, film als medium
Film als techniek: optische en technische principes, technische stappen bij het
opnemen, bewaren en vertonen van film
Film als taal: welke middelen hebben filmmakers ter beschikking om een verhaal te
vertellen?
Film als industrie: spelers en instellingen die betrokken zijn bij het maken, verdelen en
spelen van film
Film als beweging: artistieke stromingen en hoe ze samenhangen
Film als praktijk: sociale en culturele dimensies van film
Deze benaderingen en dimensies hangen dikwijls samen
Voorbeeld 1: Billy Lynn’s Long Halftime Walk Fragment 1
120 frames per seconde voor realisme, immersie en inleving (samenhang techniek en
filmtaal)
Slechts 5 bioscopen ter wereld konden de film in originele versie tonen (industrie-
aspect) en mensen in het publiek werden vaak misselijk (beleving)
Voorbeeld 2: filmformaat (techniek) als artistieke keuze (filmtaal en beweging).
Bijvoorbeeld lagere kwaliteit 16mm-pellicule voor ‘authenticiteit’
Met oudere camera’s werken of met digitale filters die zorgen dat het lijkt alsof het
met oudere camera’s is opgenomen
