BASISKINESITHERAPIE
1. TOEGEVOEGD ONDERZOEK – THEORIE
1.1 INLEIDING
gericht onderzoek – dat volgt op basisonderzoek
doel v toegevoegd onderzoek voorlopig gestelde hypothese ontkrachten of bevestigen
in staat zijn stoornissen te detecteren
bijkomende testen spier(kracht)tests spierkracht w objectief weergegeven
schaal van Lovett → 0 – 5
0 : ontbreken v spierkracht
5 : aanwezigheid v spierkracht tegen maximale weerstand tegen zwaartekracht
spierlengtetests hier kunnen verkortingen v de spieren opgespoord w
MAW testen die de lengte v spieren opmeten
neurologische testen zowel perifeer- als centraal ZS kunnen specifiek getest w
ligamentaire/kapsulaire tests hier gaat men de integriteit en gevoeligheid na
goniometrisch onderzoek hierin w de visueel waargenomen tekorten/laxiteit omgezet
lijst is niet limitatief
hier is GEEN melding v specfieke functietests
1.2 GONIOMETRIE
INLEIDING
doel v goniometrie afwijkingen in gewrichtsmobiliteit omzetten in meetbare waarden
belangrijk voor waardevolle meting
→ betrouwbaarheid is de herhaalbaarheid vd meting onder identieke omstandigheden
MAW hoe consistent de meting is
intra-testbetrouwbaarheid hoe herhaalbaar zijn de metingen als ze uitgevoerd w door dezelfde persoon
inter-testbetrouwbaarheid hoe herhaalbaar zijn de metingen als ze uitgevoerd w door andere personen
→ validiteit hiermee kijken we of de test meet waarvoor ze dient om te meten
in dit geval : de werkelijke hoek tussen 2 gewrichten
→ responsiviteit mate waarin meetinstrument veranderingen kan meten
meting is nooit helemaal foutloos MAAR foutenmarge moet zo klein mogelijk zijn
DAN kan meting waardevol aangewend worden
Shari W i e l |1
,DOEL
kan gebruikt w voor huidige status / dysfunctie vast te stellen
evolutie v behandeling te documenteren voortuigang / gebrek aan vooruitgang
behandelingen aan te passen
prognose te maken
P te motiveren door vooruitgang te documenteren
invaliditeit bepalen
orthesen te maken
bij WS onderzoek evaluaties en vergelijkingen mogelijk maken
PROCEDURE
wat kan men bepalen met goniometrie? welbepaalde gewrichtspositie
de totale beschikbare ROM
wat is er belangrijk bij het meten? correcte positionering v P + stabilisatie v proximale segment
op te meten positie aannemen + referentiepunten en as aanduiden
kennis v te verwachten eindgevoel en de ‘normale’ ROM
kennis v articulerende botstukken en gewrichtsopp benoemen – aanduiden
correct hanteren en aflezen v goniometer
meting uitvoeren tot 3 waarden dicht genoeg bij elkaar liggen > gemiddelde nemen!
zowel passief als actief meten
nauwkeurig noteren v gegevens
interpretatie via vergelijking met gezonde zijde
REGISTRATIEMETHODE
ingesloten hoek-methode
registreert de ingesloten hoek = werkelijke hoek hoek tussen de botsegmenten die het gewricht vormen
VB : elleboogflexie v 0°-50° = 130° flexie
WANT 180°-50°
AAOS methode – American Association Of Orthopaedic Surgeons
registreert de afgelegde hoek = complementaire hoek v ingesloten hoek
bewegingen in gewricht gemeten vanuit anatomische positie – startpositie – 0°
hyperextensie = onnatuurlijke beweging
Shari W i e l |2
, SFTR-methode / neutrale 0-positie methode
bewegingsuitslagen w in vaste volgorde genoteerd
weg v mediaan naar mediaan toe
Saggitale vlak flexie/extensie extensie flexie
hyperextensie palmaire flexie
dorsiflexie plantaire flexie
Frontaal vlak abductie/adductie abductie adductie
elevatie depressie
radiale deviatie ulnaire deviatie
lateroflexie links lateroflexie rechts
valgusstand varusstand
Transverslaak vlak horizontale flexie / horizontale extensie horizontale extensie (abd sch) horizontale flexie (add sch)
abductie heup bij 90° flexie adductie heup bij 90° flexie
Rotaties exorotatie endorotatie
supinatie pronatie
eversie inversie
rotatie naar links rotatie naar rechts
notatie v bewegingsuitslagen
X : a° - b° - c° X vlak waarin men meet (S/F/T/R)
a° beweging gemeten v mediaanvlak WEG / van lichaam WEG
b° actuele uitgangshouding – bij normale bewegingsuitslagen = 0°
c° beweging gemeten naar mediaanvlak TOE / naar het lichaam TOE
NUMERIEKE TABEL / PICTOGRAM
hierbij w vermeldt naam – leeftijd – geslacht P
naam onderzoeker
datum waarop meting w uitgevoerd
geteste zijde , gewricht en beweging VB : linker elleboog flexie
actieve of passieve beweging
ROM
EVT pijn of andere optredende klachten
verdere opmerkingen
INTERPRETATIE
waarom is dit belangrijk? om te bepalen of er al dan niet v bewegingstekort gesproken kan w
DUS men gaat de gevonden waarde vergelijken met de gezonde zijde
!!! heup- en schoudergewrichten is het doorgaans beter om een visuele schatting te maken
OMDAT overliggende weke delen de meting hinderen
LINEAIRE METING
= ‘afstands’metingen
meetinstrument meetlat
meetlint
wanneer w dit gebruikt? vooral als een beweging het simultaan bewegen v verschillende gewrichten omvat
VB : flexie v thoracolumbale wervelkolom
Shari W i e l |3
, HYPO- EN HYPERMOBILITEIT
HYPOMOBILITEIT
= verminderde beweeglijkheid
bewegingen in gewricht kunnen beperkt zijn door contracturen
immobilisatie
ankylose
artrodese
contractuur tijdelijke of blijvende bew.beperking in een gewricht, in één of meerdere richtingen
is veroorzaakt door verschrompeling v weke delen
→ spierverkorting
→ adhesievorming in bindweefselv gewrichtskapsel
indien weefsel in langere periode niet of onvoldoende bewogen w – zullen er bindweefsel vergroeiingen tssn de verschillende lagen ontstaan
immobilisatie bew.beperking na immobilisatie is gevolg v
→ verklevingen
→ cross-link vorming tssn bestaande collageenvezels en nieuw gesynthetiseerde fibrillen
stabiliteit v de vergroeiingen is afhankelijk v duur v immobilisatie (hoe langer, hoe sterker de bindingen, hoe langer de revalidatie en herstelperiode)
langdurige immobilisatie kan zorgen vr morfoloisch aanpassingen in het bindweefsel
het weefsel zal verkort zijn door vorming v nieuwe collageenvezels
kapselverkorting die w waargenomen na immobilisatie – w gekentmerkt dr specifieke bew.beperkingen
> voor elk gewricht anders – maar heel specifiek per gewricht = kapsulair patroon
ankylose wanneer een beweeglijk gewricht – onbeweeglijk w
GEEN behandeling!!!
artrodese wanneer men door fixatie v het gewricht via een operatie – weinig beweeglijkheid heeft
HYERMOBILITEIT
= vermeerderde beweeglijkheid
hypermobiliteit kan optreden als resultaat v laksheid in gewrichtskapsels
ligamenten
pezen
musculaire hypotonie
oorzaken genetisch gegeneraliseerde, pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten – ontstaan door en ziekte
geslacht vrouwen hebben soepelere ligamenten – tijdens zwangerschap neemt mobiliteit extra toe
gegeneraliseerde, niet-pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten
ras gegeneraliseerde, niet-pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten
traumatisch lokaal, pathologische hypermobileit
MAW beperkt tot één gewricht – ontstaan door ‘ziekte’/trauma
verworven lokaal/gegeneraliseerd, niet-pathologische hypermobileit
MAW beperkt tot één gewricht of in meerdere gewrichten
Shari W i e l |4
1. TOEGEVOEGD ONDERZOEK – THEORIE
1.1 INLEIDING
gericht onderzoek – dat volgt op basisonderzoek
doel v toegevoegd onderzoek voorlopig gestelde hypothese ontkrachten of bevestigen
in staat zijn stoornissen te detecteren
bijkomende testen spier(kracht)tests spierkracht w objectief weergegeven
schaal van Lovett → 0 – 5
0 : ontbreken v spierkracht
5 : aanwezigheid v spierkracht tegen maximale weerstand tegen zwaartekracht
spierlengtetests hier kunnen verkortingen v de spieren opgespoord w
MAW testen die de lengte v spieren opmeten
neurologische testen zowel perifeer- als centraal ZS kunnen specifiek getest w
ligamentaire/kapsulaire tests hier gaat men de integriteit en gevoeligheid na
goniometrisch onderzoek hierin w de visueel waargenomen tekorten/laxiteit omgezet
lijst is niet limitatief
hier is GEEN melding v specfieke functietests
1.2 GONIOMETRIE
INLEIDING
doel v goniometrie afwijkingen in gewrichtsmobiliteit omzetten in meetbare waarden
belangrijk voor waardevolle meting
→ betrouwbaarheid is de herhaalbaarheid vd meting onder identieke omstandigheden
MAW hoe consistent de meting is
intra-testbetrouwbaarheid hoe herhaalbaar zijn de metingen als ze uitgevoerd w door dezelfde persoon
inter-testbetrouwbaarheid hoe herhaalbaar zijn de metingen als ze uitgevoerd w door andere personen
→ validiteit hiermee kijken we of de test meet waarvoor ze dient om te meten
in dit geval : de werkelijke hoek tussen 2 gewrichten
→ responsiviteit mate waarin meetinstrument veranderingen kan meten
meting is nooit helemaal foutloos MAAR foutenmarge moet zo klein mogelijk zijn
DAN kan meting waardevol aangewend worden
Shari W i e l |1
,DOEL
kan gebruikt w voor huidige status / dysfunctie vast te stellen
evolutie v behandeling te documenteren voortuigang / gebrek aan vooruitgang
behandelingen aan te passen
prognose te maken
P te motiveren door vooruitgang te documenteren
invaliditeit bepalen
orthesen te maken
bij WS onderzoek evaluaties en vergelijkingen mogelijk maken
PROCEDURE
wat kan men bepalen met goniometrie? welbepaalde gewrichtspositie
de totale beschikbare ROM
wat is er belangrijk bij het meten? correcte positionering v P + stabilisatie v proximale segment
op te meten positie aannemen + referentiepunten en as aanduiden
kennis v te verwachten eindgevoel en de ‘normale’ ROM
kennis v articulerende botstukken en gewrichtsopp benoemen – aanduiden
correct hanteren en aflezen v goniometer
meting uitvoeren tot 3 waarden dicht genoeg bij elkaar liggen > gemiddelde nemen!
zowel passief als actief meten
nauwkeurig noteren v gegevens
interpretatie via vergelijking met gezonde zijde
REGISTRATIEMETHODE
ingesloten hoek-methode
registreert de ingesloten hoek = werkelijke hoek hoek tussen de botsegmenten die het gewricht vormen
VB : elleboogflexie v 0°-50° = 130° flexie
WANT 180°-50°
AAOS methode – American Association Of Orthopaedic Surgeons
registreert de afgelegde hoek = complementaire hoek v ingesloten hoek
bewegingen in gewricht gemeten vanuit anatomische positie – startpositie – 0°
hyperextensie = onnatuurlijke beweging
Shari W i e l |2
, SFTR-methode / neutrale 0-positie methode
bewegingsuitslagen w in vaste volgorde genoteerd
weg v mediaan naar mediaan toe
Saggitale vlak flexie/extensie extensie flexie
hyperextensie palmaire flexie
dorsiflexie plantaire flexie
Frontaal vlak abductie/adductie abductie adductie
elevatie depressie
radiale deviatie ulnaire deviatie
lateroflexie links lateroflexie rechts
valgusstand varusstand
Transverslaak vlak horizontale flexie / horizontale extensie horizontale extensie (abd sch) horizontale flexie (add sch)
abductie heup bij 90° flexie adductie heup bij 90° flexie
Rotaties exorotatie endorotatie
supinatie pronatie
eversie inversie
rotatie naar links rotatie naar rechts
notatie v bewegingsuitslagen
X : a° - b° - c° X vlak waarin men meet (S/F/T/R)
a° beweging gemeten v mediaanvlak WEG / van lichaam WEG
b° actuele uitgangshouding – bij normale bewegingsuitslagen = 0°
c° beweging gemeten naar mediaanvlak TOE / naar het lichaam TOE
NUMERIEKE TABEL / PICTOGRAM
hierbij w vermeldt naam – leeftijd – geslacht P
naam onderzoeker
datum waarop meting w uitgevoerd
geteste zijde , gewricht en beweging VB : linker elleboog flexie
actieve of passieve beweging
ROM
EVT pijn of andere optredende klachten
verdere opmerkingen
INTERPRETATIE
waarom is dit belangrijk? om te bepalen of er al dan niet v bewegingstekort gesproken kan w
DUS men gaat de gevonden waarde vergelijken met de gezonde zijde
!!! heup- en schoudergewrichten is het doorgaans beter om een visuele schatting te maken
OMDAT overliggende weke delen de meting hinderen
LINEAIRE METING
= ‘afstands’metingen
meetinstrument meetlat
meetlint
wanneer w dit gebruikt? vooral als een beweging het simultaan bewegen v verschillende gewrichten omvat
VB : flexie v thoracolumbale wervelkolom
Shari W i e l |3
, HYPO- EN HYPERMOBILITEIT
HYPOMOBILITEIT
= verminderde beweeglijkheid
bewegingen in gewricht kunnen beperkt zijn door contracturen
immobilisatie
ankylose
artrodese
contractuur tijdelijke of blijvende bew.beperking in een gewricht, in één of meerdere richtingen
is veroorzaakt door verschrompeling v weke delen
→ spierverkorting
→ adhesievorming in bindweefselv gewrichtskapsel
indien weefsel in langere periode niet of onvoldoende bewogen w – zullen er bindweefsel vergroeiingen tssn de verschillende lagen ontstaan
immobilisatie bew.beperking na immobilisatie is gevolg v
→ verklevingen
→ cross-link vorming tssn bestaande collageenvezels en nieuw gesynthetiseerde fibrillen
stabiliteit v de vergroeiingen is afhankelijk v duur v immobilisatie (hoe langer, hoe sterker de bindingen, hoe langer de revalidatie en herstelperiode)
langdurige immobilisatie kan zorgen vr morfoloisch aanpassingen in het bindweefsel
het weefsel zal verkort zijn door vorming v nieuwe collageenvezels
kapselverkorting die w waargenomen na immobilisatie – w gekentmerkt dr specifieke bew.beperkingen
> voor elk gewricht anders – maar heel specifiek per gewricht = kapsulair patroon
ankylose wanneer een beweeglijk gewricht – onbeweeglijk w
GEEN behandeling!!!
artrodese wanneer men door fixatie v het gewricht via een operatie – weinig beweeglijkheid heeft
HYERMOBILITEIT
= vermeerderde beweeglijkheid
hypermobiliteit kan optreden als resultaat v laksheid in gewrichtskapsels
ligamenten
pezen
musculaire hypotonie
oorzaken genetisch gegeneraliseerde, pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten – ontstaan door en ziekte
geslacht vrouwen hebben soepelere ligamenten – tijdens zwangerschap neemt mobiliteit extra toe
gegeneraliseerde, niet-pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten
ras gegeneraliseerde, niet-pathologische hypermobileit
MAW in meerdere gewrichten
traumatisch lokaal, pathologische hypermobileit
MAW beperkt tot één gewricht – ontstaan door ‘ziekte’/trauma
verworven lokaal/gegeneraliseerd, niet-pathologische hypermobileit
MAW beperkt tot één gewricht of in meerdere gewrichten
Shari W i e l |4
