Deel 5: Vier methoden (geel = gelijkenissen)
Validation Realiteitsoriëntatie Warme zorg Reminiscentie
= het herkennen en bevestigen = herinneringen bij mensen met dementie = zorg die niet gericht is op herstel of = herinneringen van vroeger
van de vragen en gevoelens van weer ophalen door juiste en realistische info genezing maar waar de beleving centraal oproepen a.d.h.v. de
de psychogeriatrische ouderen, te geven over bv. tijd en plaats staat en waarbij men probeert angsten zintuigen
iemand in zijn waarde bevestigen en
onzekerheden te laten verdwijnen.
Warme zorg focust zich op nabijheid,
huiselijkheid, familie, herkenbaarheid en
vrijheid.
Ontstaansgrond Ontstaan: Ontstaan: Ontstaan: Ontstaan:
+ theorie • Naomi Feil (Nederland, 1989) • Gestoorde KTG • Voor het eerst uitgewerkt door Anton • The life-review van Butler
• Amerika (1962 – 1983) ➔ problemen oriëntatie • Pieckhofje (Haarlem) (1987) • Tweede helft ’80: meer
➔ mensen trainen (begin ’60) Beschreven door Hans Houweling systematisch en
Theorie: empirisch onderzoek
• Humanistische benadering Theorie: Theorie: Theorie:
➔Rogers • Folsom (eind ’50) • Hechtingstheorie Bowlby • The life-review van Butler
• Psychodynamische theorie • Reactie op de theorie m.b.t. (Bij dementie brokkelt het geheugen af (’63) = het universeel
➔ Erikson hospitaliserende werking instituties (in deze en op den duur leidt dit tot optreden van een innerlijke
• Reactie tegen ROT theorie wordt gesteld dat het leven in een handelingsonbekwaamheid: de ervaring of mentaal proces
(=realiteitsoriëntatie) instelling, altijd aan regels gebonden, ertoe vaardigheden die aangeleerd zijn van reflecteren op het eigen
leidt dat gedurende de groei naar volwassenheid leven (in het bijzonder de
• Validation therapie combineert bewoners hun identiteit verliezen, gaan verloren afhankelijkheid, die heropleving van
een theorie over het verschijnsel steeds minder initiatief tonen + vergelijkbaar is met de situatie van een onopgeloste
dementie met praktische onverschillig worden). jong kind) conflicten)
aanwijzingen voor de omgang • Gedragstherapeutische principes ➔ • ROT en validation
met de mensen cognitieve gedragstherapie
• Normalisatie (het leven in de voorziening
moet zoveel mogelijk lijken op het normale
leven erbuiten).
, VALIDATION REALITEITSORIËNTATIE WARME ZORG REMINISCENTIE
Doelgroep Ouderen met dementie (om het Ouderen met dementie in het 1ste Ouderen met dementie (om het • Somatische zieke ouderen in
even in welk stadium ze zitten)stadium (= beginnende dementie met even in welk stadium ze zitten) WZC
verwardheid) • Ouderen met dementie in WZC
Doelen en • Onverwerkte emoties helpen • Het dementieproces vertragen door • Beleving ouderen • Het ophalen van herinneringen
verwerken. verwarde personen te stimuleren + te (belevingsgerichte zorg) ➔ stelt ouderen in staat om de
verwachte
• Zorgvrager niet terughalen activeren om het verloren contact met de niet gericht op herstel balans van het leven op te
resultaten naar onze werkelijkheid. werkelijkheid terug te vinden. • Sfeer scheppen waarin maken.
• Meegaan met de • Geven van oriënterende info (natuurlijk ouderen met • Bewaren eigen ID
belevingswereld van de en onopvallend). Oriëntatieproblemen zich • Ophalen van (positieve)
ouderen met als doel hen • Positief zelfbeeld ➔ Zelfstandigheid, veilig voelen ➔ angsten en herinneringen
helpen gelukkig te zijn met zelfvertrouwen en welbevinden onzekerheden
het leven dat zij leiden. • Minder angst. verdwijnen/verminderen
• Minder sociale achteruitgang.
• Appel doen op de intacte functies.
• Verwardheid oudere wordt afgeremd.
• Meer bieden van ondersteuning aan de
ouderen ➔ meer grip op zijn omgeving.
Praktijktheorie: • Directieve aanpak (Hulpverlener bepaalt Aandachtspunten/pijlers: • In groep: aantal ouderen komen
• Observeren lijn, Zorgvrager gaat mee) • Nabijheid = nabij contact wekelijks samen en praten.
• Luisteren • 24-uurs benadering (de oriëntatie in tijd, van ZV + weinig afstand en • Als thema: op diverse plaatsen
• Waarnemen plaats en persoon ondersteunen niet bang voor lichamelijk voorwerpen leggen over het
• Vragen stellen gedurende 24 uur per dag) contact thema (bv. school).
• Communicatietechnieken • Groepsbenadering (nadruk op • Herkenbaarheid • Door middel van activiteiten:
(spiegelen, samenvatten) + oriëntatietraining, maar ook op het (leesbaarheid v/d omgeving) niet spel staat centraal, maar
meerduidigheid/ bevorderen van sociale contacten, het = creëren van betrouwde + de herinnering rond het spelen
Concrete manier teruggeven van sleutelwoorden betrekken van de deelnemers bij de herkenbare omgeving (bv. van het spel (vb. puzzels met
van werken • Bevestigen gevoelens realiteit en het prikkelen van zintuigen) zorgen voor eigen meubels, afbeeldingen, liedjes,
(verbaal en non-verbaal) • Kleine groepjes (5à7), komen samen op zachte muziek, ...) + geen opzoeken en koken van oude
een vaste dag + tijdstip. Gedurende uniform maar gewone kledij recepten).
Fasen:
bijeenkomst krijgen ze opdrachten die • Huiselijkheid = zoveel • Voor individuen: dagelijkse
gericht zijn op waarnemen, geheugen, mogelijk op thuis laten lijken activiteiten als wassen,
• Fase 1: lichte verwardheid
aandacht en concentratie. door zo weinig mogelijk aankleden en eten kunnen
of ‘bedreigde ik’
• Leesbaarheid van de omgeving regels en verboden te aanknopingspunten zijn voor
(= inprentings- en
(aankleding van de ruimte) hebben + herkenbaar gesprekken
geheugenstoornissen + problemen
• Vast dag- en werkprogramma dagritme + verzorgen van (vb. wassen en baden: hoe
met het ordenen van
Validation Realiteitsoriëntatie Warme zorg Reminiscentie
= het herkennen en bevestigen = herinneringen bij mensen met dementie = zorg die niet gericht is op herstel of = herinneringen van vroeger
van de vragen en gevoelens van weer ophalen door juiste en realistische info genezing maar waar de beleving centraal oproepen a.d.h.v. de
de psychogeriatrische ouderen, te geven over bv. tijd en plaats staat en waarbij men probeert angsten zintuigen
iemand in zijn waarde bevestigen en
onzekerheden te laten verdwijnen.
Warme zorg focust zich op nabijheid,
huiselijkheid, familie, herkenbaarheid en
vrijheid.
Ontstaansgrond Ontstaan: Ontstaan: Ontstaan: Ontstaan:
+ theorie • Naomi Feil (Nederland, 1989) • Gestoorde KTG • Voor het eerst uitgewerkt door Anton • The life-review van Butler
• Amerika (1962 – 1983) ➔ problemen oriëntatie • Pieckhofje (Haarlem) (1987) • Tweede helft ’80: meer
➔ mensen trainen (begin ’60) Beschreven door Hans Houweling systematisch en
Theorie: empirisch onderzoek
• Humanistische benadering Theorie: Theorie: Theorie:
➔Rogers • Folsom (eind ’50) • Hechtingstheorie Bowlby • The life-review van Butler
• Psychodynamische theorie • Reactie op de theorie m.b.t. (Bij dementie brokkelt het geheugen af (’63) = het universeel
➔ Erikson hospitaliserende werking instituties (in deze en op den duur leidt dit tot optreden van een innerlijke
• Reactie tegen ROT theorie wordt gesteld dat het leven in een handelingsonbekwaamheid: de ervaring of mentaal proces
(=realiteitsoriëntatie) instelling, altijd aan regels gebonden, ertoe vaardigheden die aangeleerd zijn van reflecteren op het eigen
leidt dat gedurende de groei naar volwassenheid leven (in het bijzonder de
• Validation therapie combineert bewoners hun identiteit verliezen, gaan verloren afhankelijkheid, die heropleving van
een theorie over het verschijnsel steeds minder initiatief tonen + vergelijkbaar is met de situatie van een onopgeloste
dementie met praktische onverschillig worden). jong kind) conflicten)
aanwijzingen voor de omgang • Gedragstherapeutische principes ➔ • ROT en validation
met de mensen cognitieve gedragstherapie
• Normalisatie (het leven in de voorziening
moet zoveel mogelijk lijken op het normale
leven erbuiten).
, VALIDATION REALITEITSORIËNTATIE WARME ZORG REMINISCENTIE
Doelgroep Ouderen met dementie (om het Ouderen met dementie in het 1ste Ouderen met dementie (om het • Somatische zieke ouderen in
even in welk stadium ze zitten)stadium (= beginnende dementie met even in welk stadium ze zitten) WZC
verwardheid) • Ouderen met dementie in WZC
Doelen en • Onverwerkte emoties helpen • Het dementieproces vertragen door • Beleving ouderen • Het ophalen van herinneringen
verwerken. verwarde personen te stimuleren + te (belevingsgerichte zorg) ➔ stelt ouderen in staat om de
verwachte
• Zorgvrager niet terughalen activeren om het verloren contact met de niet gericht op herstel balans van het leven op te
resultaten naar onze werkelijkheid. werkelijkheid terug te vinden. • Sfeer scheppen waarin maken.
• Meegaan met de • Geven van oriënterende info (natuurlijk ouderen met • Bewaren eigen ID
belevingswereld van de en onopvallend). Oriëntatieproblemen zich • Ophalen van (positieve)
ouderen met als doel hen • Positief zelfbeeld ➔ Zelfstandigheid, veilig voelen ➔ angsten en herinneringen
helpen gelukkig te zijn met zelfvertrouwen en welbevinden onzekerheden
het leven dat zij leiden. • Minder angst. verdwijnen/verminderen
• Minder sociale achteruitgang.
• Appel doen op de intacte functies.
• Verwardheid oudere wordt afgeremd.
• Meer bieden van ondersteuning aan de
ouderen ➔ meer grip op zijn omgeving.
Praktijktheorie: • Directieve aanpak (Hulpverlener bepaalt Aandachtspunten/pijlers: • In groep: aantal ouderen komen
• Observeren lijn, Zorgvrager gaat mee) • Nabijheid = nabij contact wekelijks samen en praten.
• Luisteren • 24-uurs benadering (de oriëntatie in tijd, van ZV + weinig afstand en • Als thema: op diverse plaatsen
• Waarnemen plaats en persoon ondersteunen niet bang voor lichamelijk voorwerpen leggen over het
• Vragen stellen gedurende 24 uur per dag) contact thema (bv. school).
• Communicatietechnieken • Groepsbenadering (nadruk op • Herkenbaarheid • Door middel van activiteiten:
(spiegelen, samenvatten) + oriëntatietraining, maar ook op het (leesbaarheid v/d omgeving) niet spel staat centraal, maar
meerduidigheid/ bevorderen van sociale contacten, het = creëren van betrouwde + de herinnering rond het spelen
Concrete manier teruggeven van sleutelwoorden betrekken van de deelnemers bij de herkenbare omgeving (bv. van het spel (vb. puzzels met
van werken • Bevestigen gevoelens realiteit en het prikkelen van zintuigen) zorgen voor eigen meubels, afbeeldingen, liedjes,
(verbaal en non-verbaal) • Kleine groepjes (5à7), komen samen op zachte muziek, ...) + geen opzoeken en koken van oude
een vaste dag + tijdstip. Gedurende uniform maar gewone kledij recepten).
Fasen:
bijeenkomst krijgen ze opdrachten die • Huiselijkheid = zoveel • Voor individuen: dagelijkse
gericht zijn op waarnemen, geheugen, mogelijk op thuis laten lijken activiteiten als wassen,
• Fase 1: lichte verwardheid
aandacht en concentratie. door zo weinig mogelijk aankleden en eten kunnen
of ‘bedreigde ik’
• Leesbaarheid van de omgeving regels en verboden te aanknopingspunten zijn voor
(= inprentings- en
(aankleding van de ruimte) hebben + herkenbaar gesprekken
geheugenstoornissen + problemen
• Vast dag- en werkprogramma dagritme + verzorgen van (vb. wassen en baden: hoe
met het ordenen van
