Samenvatting inleiding tot de sociologie h1-6 TEW/SEW

Sociologie: het speelveld, de
spelregels en de spelers
Inhoud
1. Op ontdekkingstocht door een bekend gebied..................................................................................3
1.1 Een beeld van de ttel...................................................................................................................3
1.2 Het dagelijks leven door de bril van de socioloog.........................................................................3
1.3 Een stap verder.............................................................................................................................3
1.3.1 Echtscheidingen.....................................................................................................................3
1.3.2 Zelfdoding..............................................................................................................................4
1.3.3 Arbeid....................................................................................................................................4
1.4 Een eerste defnite van sociologie...............................................................................................5
1.5 Conclusie......................................................................................................................................6
2. De samenleving is een veld van tegengestelde krachten...................................................................7
2.1 Individu vs samenleving................................................................................................................7
2.2 De samenleving : een vat vol mogelijkheden en beperkingen......................................................7
2.3 Solidariteit vs strijd.......................................................................................................................8
2.3.1 Solidariteit en cohesie...........................................................................................................8
2.3.2 Strijd en confict.....................................................................................................................9
2.4 Ongelijkheid vs gelijkheid.............................................................................................................9
3. Waarmee zijn sociologen bezig?.......................................................................................................11
3.1 Sociologie: een wetenschap als een ander.................................................................................11
3.2 Zijn sociale feiten eerbiedwaardig..............................................................................................12
3.3 Sociologie ontdekt en verruimd..................................................................................................12
3.4 Conclusie....................................................................................................................................12
4. De ene bril is de andere niet.............................................................................................................13
4.1 We dragen allemaal een bril.......................................................................................................13
4.2 Referentekader..........................................................................................................................13
4.3 Het breekpunt tussen common sense en wetenschap...............................................................13
4.4 Waar staan paradigma’s voor?...................................................................................................13
4.4.1 Consensus vs confict...........................................................................................................13
4.4.2 Actor vs structuur................................................................................................................13
4.4.3 Paradigmatsch pluralisme...................................................................................................14
4.5 De empirische cyclus..................................................................................................................14
4.6 De sociologie: een sociale fysica of een ‘verstehende’ wetenschap?.........................................14

1

, 4.7 Conclusie....................................................................................................................................15
5. Blokken uit de sociologische blokkendoos........................................................................................16
5.1 Sociaal handelen.........................................................................................................................16
5.2 Interacte en communicate........................................................................................................16
5.2.1 Interacte.............................................................................................................................16
5.2.2 Communicate......................................................................................................................17
5.2.3 Impact van sociale media op de communicate...................................................................17
5.3 Sociale relates en positess sociale rol en status........................................................................17
5.3.1 Sociale relates.....................................................................................................................17
5.3.2 Sociale posites.....................................................................................................................18
5.3.3 Sociale status.......................................................................................................................18
5.3.4 De status(in)congruentethese............................................................................................18
5.4 Sociale rol...................................................................................................................................19
5.4.1 Rolconficten........................................................................................................................19
5.4.2 Stabiliteit van rollenspellen.................................................................................................19
5.5 Rolatributen en statussymbolen................................................................................................19
6. Een netwerk is geen groep...............................................................................................................20
6.1 Sociale netwerken......................................................................................................................20
6.2 Groepen......................................................................................................................................20
6.2.1 Een typologie als uitgangspunt............................................................................................20
6.2.2 Sociale categorie..................................................................................................................21
6.2.3 Samenzijn.............................................................................................................................21
6.2.4 Primaire groepen.................................................................................................................21
6.2.5 collectviteit.........................................................................................................................21
6.2.6 De civil society of burger maatschappij...............................................................................22
6.2.7 Sociale bewegingen.............................................................................................................22
6.2.8 Massas menigte en multtude..............................................................................................22
6.3 confict........................................................................................................................................22
6.4 Referentegroepen......................................................................................................................23
6.4.1 Vergelijkende referentegroep.............................................................................................23
6.4.2 Normateve referentegroep................................................................................................23




2

,1. Op ontdekkingstocht door een bekend gebied
1.1 Een beeld van de titel
Sociologie = samenlevingskunde

- Hoe mensen samenleven in verschillende sociale verbanden (grote : scholen of kleine : gezin)
- Hoe wetmatgheden de samenleving sturen

Titel : het speelvelds de spelregels en de spelers

- Speelveld : samenlevingsverbanden (gezins werks ..)
- Spelregels : geboden en verbodens .. verschillend naar tjd en plaats
- Spel : sociaal handelen
- Spelers : actoren (mensens organisates

1.2 Het dagelijks leven door de bril van de socioloog
Sociologische verbeelding = (‘Sociological imaginatonn’ Wright Mills) Het vermogen om afstand te
nemen en van daaruit verbanden te zien tussen het leven van individuen en de historische en
maatschappelijke context waarin ze leven’ tussen individuele klachten en sociale omstandigheden.
Sociologische verbeelding laat toe om te begrijpen dat de ruimere historische en maatschappelijke
context onmiddellijke gevolgen heef voor het eigen leven en levensloop. De drie componenten van de
sociologische verbeelding zijn (1) geschiedenis (hoe kwam een samenleving tot stand en hoe
verandert ze?)’ (2) biografe (welke mensen bevolken een bepaalde samenleving?) en (3) sociale
structuur (hoe werken de maatschappelijke insttutes’ wat zijn de dominante insttutes’ hoe houden
ze de maatschappelijke orde in stand?).

Volgens Mills = levendig bewustzijn van de ervaring en de ruimere samenlevings biografe
geschiedenis en sociale structuren zijn cruciale punten

Social (arbitrair) vs individual (contngent)

- Lifestyle : wat men lijkt > wat men is
- Verliefdheid wordt sociaal gestuurd
- Goedkopere <-> duurdere sporten

Contngent : iets dat ook anders had kunnen zijns varieert in de tjds volgens plaatss afankelijk van de
maatschappelijke context

Arbitrair : iets waarvoor goede redenen bestaan waarom we het zo doens maar kwam willekeurig tot
stand zonder fundamenten

1.3 Een stap verder
Gezond verstand = kennis die op onze alledaagse ervaringen gebaseerd is en waarmee we zin geven
aan bepaalde situates



1.3.1 Echtscheidingen
Oorzaken:

- 2-verdienersgezin : economisch onafankelijks meer sociale contacten buiten gezin
- Minder sociale druk om samen te blijven wegens kinderen
- Minder sociale controle op privéleven vanwege kerk en familie

3

, - Langere levensverwachtng
- Inkortng procedure echtscheiding
 Samenleving gericht op meer echtscheidingen

1.3.2 Zelfdoding
Grootst bij laagopgeleidens werklozens alleenstaandens alleenwonendens gescheiden mensen

Emile Durkheim

Onderzocht volgens welke maatschappelijke factoren de suicide-rato’s systematsch varieerden:

- VARIABELEN: religies burgerlijke staats woonplaats (stad of plateland)s aan- of afwezigheid
van militaire opleiding.
- Verklaring correlatee:
-> De gemeenschappelijke factor eociale integrates waarbij een teveel of een gebrek aan
sociale integrate tot meer zelfdodingsgedrag leidde. (IS-strijder)
-> Deeintegrate : individu valt zonder morele en sociale steun

1.3.3 Arbeid
Latente deprivatemodel (jahoda)

Arbeid enige insttute met deze vijf functes




4

, Job demand- job control model



Weinig taakeisens hoge beslisruimte
 makkelijk

Hoge taakeisens lage beslisruimte 
overbelast

Hoge taakeisens hoge beslisruimte 
uitdagend

Lage taakeisens lage beslisruimte 
saai




B L e e r m o g e lij k h e d e n
Laag W e rk d ru k Hoog
Hoog


Z in lo o s w e r k A c tie f w e rk
( lo w s t r a in )
R e g e lm o g e lijk h e d e n
(c o n tr o le )




S lo p e n d w e r k
P a s s ie f w e r k
( h ig h s t r a in )


Laag


A S t r e s s r is ic o 's


Levensverwachtng

• Laagopgeleiden (mensen zonder diploma) hebben een kortere levensverwachtng dan
hoogopgeleiden (mensen met een diploma hoger onderwijs) en eveneens minder jaren in goede
gezondheid.

• Verklaring: artefact (self-report)s sociale mobiliteit (gezondstjging)s sociaale conomische status
(complex model)

1.4 Een eerste defnitie van sociologie
Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeerts in hun
ontstaans voortbestaan en veranderens en tevens het sociale handelen van mensen in de interacte
met deze patronen en structuren.




5