INLEIDING
WAT IS PATHOLOGIE?
“... de studie van het “lijden” (Grieks: pathos = lijden; logos =studie)
“De wetenschap die de afwijkingen in functie en vorm bestudeert”
“De studie van de structurele, biochemische en functionele veranderingen in
cellen, weefsels en organen die onderliggend zijn aan ziekte”
“... de studie van ziekte vanuit alle invalshoeken”
“Brug tussen basiswetenschappen en klinische geneeskunde”
DE VETERINAIRE PATHOLOOG
Identificeren van abnormaliteiten & karakteriseren van gekende en nieuwe
ziekten
Zeer diverse interesse en expertise
diersoorten, orgaanstelsels, infectieuze agentia, subdisciplines, diagnostische
tools
Eerste belangrijke schakel in het opsporen van ziekten in hun vroegste stadium
DOEL
introductie van veterinaire pathologie
Bijbrengen van passie voor pathologie
Aanleren en gebruik van terminologie
Verschil tussen normaal en abnormaal
Begrip van ontstaan van ziekteprocessen
Belang inzien van interdisciplinariteit
Belang inzien van levenslang leren
DEFINITIES
Etiologie ▪ Oorsprong (+ onderliggende
oorzaken en wijzigende factoren)
▪ Genetisch en verworven (bijv
infectieus, nutritioneel, chemisch,
fysisch)
▪ Multifactorieel (vaak) → zeer
breed
▪ Noxe: agens dat schade aan de
cellen en weefsels kan
veroorzaken
➢ Noxe= alles wat schade
veroorzaakt
Pathogenese ▪ Opeenvolging van cellulaire,
biochemische en moleculaire
fenomenen
▪ Vanaf inwerking noxe doorheen
het volledige ziekteverloop
, ▪ Manier waarop normale toestand
omgevormd wordt tot de
abnormale toestand
Prognose ▪ Voorspelling over het verdere
verloop van een ziekte
Letsel ▪ Abnormaliteit van het weefsel
▪ Rechtstreekse effecten van de
inwerking van een noxe op het
weefsel
▪ Reactie van de gastheer op de
noxe
▪ Veroorzaakt door noxe of door
gastheer
➢ Gastheer: bv. ontsteking of
auto-immuunziekte
Klinische tekenen ▪ Tgv functionele abnormaliteiten
door veranderingen in cellen en
organen
Algemene pathologie ▪ Gemeenschappelijke reacties van
cellen en weefsels op
pathologische stimuli
Systemische of orgaanpathologie ▪ Reacties en abnormaliteiten van
de verschillende gespecialiseerde
organen
▪ = studie van orgaanspecifieke
aandoeningen
Anatomische patholoog ▪ Bestudeert weefsel- en
orgaanstalen
▪ Focus op morfologische
veranderingen (macroscopisch en
histologisch)
Klinische patholoog ▪ Focus op microscopische en
biochemische evaluaties van
lichaamsvloeistoffen (bloed, urine,
ascitesvocht, pleura vocht,
cerebrospinaalvocht)
▪ Bestudeert individuele cellen
Fysiopatholoog ▪ Functie- en regulatiestoornissen
bij ziekten
Pathologische anatomie ▪ Structuur van zieke cellen en
weefse
Degeneratie ▪ Stoornis in stofwisseling van cel,
minder efficiënte functionaliteit
▪ -ose bv nefrose
Ontsteking ▪ -itis bv. nefritis
,Dystrofie ▪ Ziekte, veroorzaakt door
stofwisselingsstoornis
▪ Zonder gekende oorzaak
-ose of -opahtie ▪ Degeneratieve of
verouderingsprocessen zonder
ontsteking
▪ bv nefrose, nefropathie
-itis ▪ Ontsteking
▪ bv nefritis, hepatitis
-omegalie ▪ Vergroting
▪ bv hepatomegalie
-iectasie ▪ Distensie van een tubulaire
structuur
▪ bv bronchiectasie, lymfangiectasie
-penie ▪ Tekort
▪ bv thrombocytopenie
-plasie ▪ Groei of cellulaire
vermenigvuldiging
▪ bv hyperplasie (=toename van het
aantal cellen)
HET DIAGNOSTISCHE PROCES
INLEIDING
boom van de pathologie
▪ bomen= definities
▪ door diagnose ziet men het bos door de bomen
diagnose= Diagnosis entails the integration of history, signalment, clinical signs,
gross lesions, microscopic changes in tissues and cells, and any ancillary
(microbiologic, immunologic, molecular, toxicologic/ chemical) test results to
arrive at a reliable conclusion with respect to the cause of disease or death.
▪ hulp bij preventie en controle van besmettelijke ziekten bij in groep
gehouden dieren
▪ opsporen van nieuwe of “emerging” ziektes
▪ huisdieren: hulp bij rouw en afsluiten
▪ bijdrage tot ziekte-monitoring
belang van:
▪ correcte diagnose
▪ gestandardiseerde terminologie
belang van one health
METHODEN
Informatie gegeven door de dierenarts en/of eigenaar:
, ▪ essentieel maar niet altijd beschikbaar
▪ “partnership” tussen clinicus en patholoog
▪ geeft richting aan toxicologisch/microbiologisch onderzoek en
staalname/bewaring
▪ nood voor fotografische documentatie? → voor forensische
diergeneeskunde
▪ welke organen/weefsels vragen speciale aandacht?
▪ blijf open-minded! → altijd alles onderzoeken
Werken met gestandaardiseerd protocol
Verschil tussen bevindingen en interpretatie
▪ Bevindingen
➢ Feiten
➢ Objectief
▪ Interpretatie
➢ Subjectief
➢ Steunen op de kennis die men heeft
TYPES ONDERZOEKEN
Natuurlijk voorkomende ziekte
▪ Grootste aandeel van cases
▪ Nood aan vertrouwdheid van patholoog met meest voorkomende ziekten
bij huisdieren
▪ MAAR ... altijd open-minded blijven
Forensisch
▪ = informatie/ data die men gaat aanleveren van juridische setting
(strafrechtelijk onderzoek)
▪ Bij vermoeden van dierenmishandeling
▪ Belang van protocol → belangrijk om alles te documenteren
▪ Fotografische documentatie vereist (identiteit, letsels)
▪ Dierenmishandeling kan wijzen op familiaal geweld
▪ Bijkomend: tijdstip overlijden, ouderdom huidletsels, verdrinkingsdood ...
▪ Staalname: voldoende lang bewaren
➢ Zoveel mogelijk stalen nemen
Dood tijdens of na anesthesie
▪ Niet altijd evident: vaak geen lesies
▪ Vaak vindt men geen oorzaak
▪ Mogelijks juridische implicatie: documenteren van identiteit en letsels
➢ Is de dierenarts aansprakelijk?
▪ Verhoogde gevoeligheid voor anesthesie ?
➢ hartletsel of cardiomyopathie= verzamelnaam voor een
degeneratieve toestand van de hartspier
hypertrofische cardiopathie (= vergroting van de
hartspiercellen): dikke wand en klein lumen → daling
WAT IS PATHOLOGIE?
“... de studie van het “lijden” (Grieks: pathos = lijden; logos =studie)
“De wetenschap die de afwijkingen in functie en vorm bestudeert”
“De studie van de structurele, biochemische en functionele veranderingen in
cellen, weefsels en organen die onderliggend zijn aan ziekte”
“... de studie van ziekte vanuit alle invalshoeken”
“Brug tussen basiswetenschappen en klinische geneeskunde”
DE VETERINAIRE PATHOLOOG
Identificeren van abnormaliteiten & karakteriseren van gekende en nieuwe
ziekten
Zeer diverse interesse en expertise
diersoorten, orgaanstelsels, infectieuze agentia, subdisciplines, diagnostische
tools
Eerste belangrijke schakel in het opsporen van ziekten in hun vroegste stadium
DOEL
introductie van veterinaire pathologie
Bijbrengen van passie voor pathologie
Aanleren en gebruik van terminologie
Verschil tussen normaal en abnormaal
Begrip van ontstaan van ziekteprocessen
Belang inzien van interdisciplinariteit
Belang inzien van levenslang leren
DEFINITIES
Etiologie ▪ Oorsprong (+ onderliggende
oorzaken en wijzigende factoren)
▪ Genetisch en verworven (bijv
infectieus, nutritioneel, chemisch,
fysisch)
▪ Multifactorieel (vaak) → zeer
breed
▪ Noxe: agens dat schade aan de
cellen en weefsels kan
veroorzaken
➢ Noxe= alles wat schade
veroorzaakt
Pathogenese ▪ Opeenvolging van cellulaire,
biochemische en moleculaire
fenomenen
▪ Vanaf inwerking noxe doorheen
het volledige ziekteverloop
, ▪ Manier waarop normale toestand
omgevormd wordt tot de
abnormale toestand
Prognose ▪ Voorspelling over het verdere
verloop van een ziekte
Letsel ▪ Abnormaliteit van het weefsel
▪ Rechtstreekse effecten van de
inwerking van een noxe op het
weefsel
▪ Reactie van de gastheer op de
noxe
▪ Veroorzaakt door noxe of door
gastheer
➢ Gastheer: bv. ontsteking of
auto-immuunziekte
Klinische tekenen ▪ Tgv functionele abnormaliteiten
door veranderingen in cellen en
organen
Algemene pathologie ▪ Gemeenschappelijke reacties van
cellen en weefsels op
pathologische stimuli
Systemische of orgaanpathologie ▪ Reacties en abnormaliteiten van
de verschillende gespecialiseerde
organen
▪ = studie van orgaanspecifieke
aandoeningen
Anatomische patholoog ▪ Bestudeert weefsel- en
orgaanstalen
▪ Focus op morfologische
veranderingen (macroscopisch en
histologisch)
Klinische patholoog ▪ Focus op microscopische en
biochemische evaluaties van
lichaamsvloeistoffen (bloed, urine,
ascitesvocht, pleura vocht,
cerebrospinaalvocht)
▪ Bestudeert individuele cellen
Fysiopatholoog ▪ Functie- en regulatiestoornissen
bij ziekten
Pathologische anatomie ▪ Structuur van zieke cellen en
weefse
Degeneratie ▪ Stoornis in stofwisseling van cel,
minder efficiënte functionaliteit
▪ -ose bv nefrose
Ontsteking ▪ -itis bv. nefritis
,Dystrofie ▪ Ziekte, veroorzaakt door
stofwisselingsstoornis
▪ Zonder gekende oorzaak
-ose of -opahtie ▪ Degeneratieve of
verouderingsprocessen zonder
ontsteking
▪ bv nefrose, nefropathie
-itis ▪ Ontsteking
▪ bv nefritis, hepatitis
-omegalie ▪ Vergroting
▪ bv hepatomegalie
-iectasie ▪ Distensie van een tubulaire
structuur
▪ bv bronchiectasie, lymfangiectasie
-penie ▪ Tekort
▪ bv thrombocytopenie
-plasie ▪ Groei of cellulaire
vermenigvuldiging
▪ bv hyperplasie (=toename van het
aantal cellen)
HET DIAGNOSTISCHE PROCES
INLEIDING
boom van de pathologie
▪ bomen= definities
▪ door diagnose ziet men het bos door de bomen
diagnose= Diagnosis entails the integration of history, signalment, clinical signs,
gross lesions, microscopic changes in tissues and cells, and any ancillary
(microbiologic, immunologic, molecular, toxicologic/ chemical) test results to
arrive at a reliable conclusion with respect to the cause of disease or death.
▪ hulp bij preventie en controle van besmettelijke ziekten bij in groep
gehouden dieren
▪ opsporen van nieuwe of “emerging” ziektes
▪ huisdieren: hulp bij rouw en afsluiten
▪ bijdrage tot ziekte-monitoring
belang van:
▪ correcte diagnose
▪ gestandardiseerde terminologie
belang van one health
METHODEN
Informatie gegeven door de dierenarts en/of eigenaar:
, ▪ essentieel maar niet altijd beschikbaar
▪ “partnership” tussen clinicus en patholoog
▪ geeft richting aan toxicologisch/microbiologisch onderzoek en
staalname/bewaring
▪ nood voor fotografische documentatie? → voor forensische
diergeneeskunde
▪ welke organen/weefsels vragen speciale aandacht?
▪ blijf open-minded! → altijd alles onderzoeken
Werken met gestandaardiseerd protocol
Verschil tussen bevindingen en interpretatie
▪ Bevindingen
➢ Feiten
➢ Objectief
▪ Interpretatie
➢ Subjectief
➢ Steunen op de kennis die men heeft
TYPES ONDERZOEKEN
Natuurlijk voorkomende ziekte
▪ Grootste aandeel van cases
▪ Nood aan vertrouwdheid van patholoog met meest voorkomende ziekten
bij huisdieren
▪ MAAR ... altijd open-minded blijven
Forensisch
▪ = informatie/ data die men gaat aanleveren van juridische setting
(strafrechtelijk onderzoek)
▪ Bij vermoeden van dierenmishandeling
▪ Belang van protocol → belangrijk om alles te documenteren
▪ Fotografische documentatie vereist (identiteit, letsels)
▪ Dierenmishandeling kan wijzen op familiaal geweld
▪ Bijkomend: tijdstip overlijden, ouderdom huidletsels, verdrinkingsdood ...
▪ Staalname: voldoende lang bewaren
➢ Zoveel mogelijk stalen nemen
Dood tijdens of na anesthesie
▪ Niet altijd evident: vaak geen lesies
▪ Vaak vindt men geen oorzaak
▪ Mogelijks juridische implicatie: documenteren van identiteit en letsels
➢ Is de dierenarts aansprakelijk?
▪ Verhoogde gevoeligheid voor anesthesie ?
➢ hartletsel of cardiomyopathie= verzamelnaam voor een
degeneratieve toestand van de hartspier
hypertrofische cardiopathie (= vergroting van de
hartspiercellen): dikke wand en klein lumen → daling
