SPINNEN DIERKUNDE 1-10
LES 1
Typische embryonale ontwikkeling
Zygote ® morula ® blastula ®gastrula
Belangrijke figuur!!
• Kiembladen= “oerweefsels”
• 2 of 3 kiembladen (lagen): Ectoderm+ endoderm (+ mesoderm)
• Bij blastula nr gastrula vormen
• Diploblastisch:
o 2 embryonale kiembladen (ect-o en endoderm)
o Primitieve dieren
o Porifera, Cnidaria, Ctenophora
• Tripoblastisch:
o Drie embryonale kiembladen (ectp-, endo- en mesoderm)
o Hogere dieren
o Blastocoel ontstaan in embryo in coeloomholte tssn eto derm en endoderm
• Ectoderm ® opperhuid, ooglens, tandglazuur, centraal zenuwstelsel,…
• mesoderm ® spieren, skelet, hart, nieren, tandbeen,…
• endoderm ® darmen, maag, longen,…
• cladistiek (fylogenetische analysemethode op basis v gemeensch. Afgeleide
kenmerken (synapomorfieën))
o Monofyletische groep= clade, systematisch
waardevol, allelevende afstammelingen v 1
gemeenschappelijke voorouder
o Parafyletische groep= weinig waardevol,
onvolledige monofyletische groep (vb
reptielen)
o Polyfyletische groep= nt
waardevol/misleidend, geen gemeensch
afgeleid kenmerk, wss gevolg van
, gelijkenissen zonder basis in gemeensch voorouder
Morfologische/anatomische boom (kunnen tekenen)
• Simpele boom vd 15 voornaamste dierlijke fyla
• Geb. op uitendige/inwendige kenm
• Gebruik vd cladische methode (met synapomorfieën) (nt op DNA, enkel
kenmerken!!)
• 4 diepe vertakkingen monofyletische groepen
o Parazoa-Eumetazoa (1 op de figuur)
§ Versch. celtypes
§ Geen weefsel
o Radiata-Bilateralia
o Acoelomata-Coelomata
o Protostomia-Deuterostomia
Acoelomate-Coelomata
(stippelijn: nt zeker of het pseudocoelomaat of coelomaat is)
,Acoelomata: gn Coelomata: lichaamsholte met vocht
lichaamsholte
Geen coeloom
Blastocoel opgevuld met Pseudocoelomata:
mesodermaal weefsel Coeloom, nt volledig afgelijnd door mesoderm
Vb: Platyhelminthes Vb: Nematoda (Ascaris)
(Planaria) (Eu)coelomata
Echt coeloom, volledig afgelijnd dr mesoderm, met vocht in
Bv: Mollusca (mossel), Annelida (aardworm), Arhropoda (insect),
Echinodermata (zeester)
• Coeloom:
o Voornaamste lichaamsholte dier met organen in
o Nt altijd aanwezig (vb: acoelomata)
o Kan op versch wijzen ontstaan (schizocoeli, enterocoeli)
o Functie: bescherming, hydroskelet, toelaten beweging organen
o Nt hetzelfde met holte id darm!!
Protostomia- Deuterostomia
• Volgorde ontwikkeling mond en anus
Klieving:
spirale vs radiale
Gedetermineerde vs ongedetermineerde
Coeloomvorming:
Schizocoelie vs enterocoelie
Bestemming blastoporusL welke dus eerst
w gevormd)
Mond vs anus
Mense= Deuterostomia
, Moleculaire boom (juister)
• Simpele boom vd voornaamste 15 dierelijke fyla
• Geb. op ribosomaal RNA
• Worm vorm meerdere keren onafh ontstaan
• Verschil met anatomische/morfologische boom: 4de trap: Lophotrochozoa-Ecdysozoa
• Sponzen: meest ancestrale levende dieren (nt zeker)
• Bevestgd grote patronen anat/morf boom
• Meer moleculaire merkers nodig om fijne vertakkingen op te lossen
• 2 protostome clades ( 4de trap, verschil met anat/morfo boom)
o Lophotrochozoa
§ Trochophora-larve
o Ecdysozoa
§ Exoskelet (cuticula)
§ ecdysis
• tegenstrijdigheid:
o Klassieke boom zou Anneliden samen met
insecten stoppen want beide groepen zijn
gesegmenteerd
o Moleculaire boom zou insecten bij
Nematoda stoppen
Lijkt juist te zijn want er is morfologische
info n
LES 1
Typische embryonale ontwikkeling
Zygote ® morula ® blastula ®gastrula
Belangrijke figuur!!
• Kiembladen= “oerweefsels”
• 2 of 3 kiembladen (lagen): Ectoderm+ endoderm (+ mesoderm)
• Bij blastula nr gastrula vormen
• Diploblastisch:
o 2 embryonale kiembladen (ect-o en endoderm)
o Primitieve dieren
o Porifera, Cnidaria, Ctenophora
• Tripoblastisch:
o Drie embryonale kiembladen (ectp-, endo- en mesoderm)
o Hogere dieren
o Blastocoel ontstaan in embryo in coeloomholte tssn eto derm en endoderm
• Ectoderm ® opperhuid, ooglens, tandglazuur, centraal zenuwstelsel,…
• mesoderm ® spieren, skelet, hart, nieren, tandbeen,…
• endoderm ® darmen, maag, longen,…
• cladistiek (fylogenetische analysemethode op basis v gemeensch. Afgeleide
kenmerken (synapomorfieën))
o Monofyletische groep= clade, systematisch
waardevol, allelevende afstammelingen v 1
gemeenschappelijke voorouder
o Parafyletische groep= weinig waardevol,
onvolledige monofyletische groep (vb
reptielen)
o Polyfyletische groep= nt
waardevol/misleidend, geen gemeensch
afgeleid kenmerk, wss gevolg van
, gelijkenissen zonder basis in gemeensch voorouder
Morfologische/anatomische boom (kunnen tekenen)
• Simpele boom vd 15 voornaamste dierlijke fyla
• Geb. op uitendige/inwendige kenm
• Gebruik vd cladische methode (met synapomorfieën) (nt op DNA, enkel
kenmerken!!)
• 4 diepe vertakkingen monofyletische groepen
o Parazoa-Eumetazoa (1 op de figuur)
§ Versch. celtypes
§ Geen weefsel
o Radiata-Bilateralia
o Acoelomata-Coelomata
o Protostomia-Deuterostomia
Acoelomate-Coelomata
(stippelijn: nt zeker of het pseudocoelomaat of coelomaat is)
,Acoelomata: gn Coelomata: lichaamsholte met vocht
lichaamsholte
Geen coeloom
Blastocoel opgevuld met Pseudocoelomata:
mesodermaal weefsel Coeloom, nt volledig afgelijnd door mesoderm
Vb: Platyhelminthes Vb: Nematoda (Ascaris)
(Planaria) (Eu)coelomata
Echt coeloom, volledig afgelijnd dr mesoderm, met vocht in
Bv: Mollusca (mossel), Annelida (aardworm), Arhropoda (insect),
Echinodermata (zeester)
• Coeloom:
o Voornaamste lichaamsholte dier met organen in
o Nt altijd aanwezig (vb: acoelomata)
o Kan op versch wijzen ontstaan (schizocoeli, enterocoeli)
o Functie: bescherming, hydroskelet, toelaten beweging organen
o Nt hetzelfde met holte id darm!!
Protostomia- Deuterostomia
• Volgorde ontwikkeling mond en anus
Klieving:
spirale vs radiale
Gedetermineerde vs ongedetermineerde
Coeloomvorming:
Schizocoelie vs enterocoelie
Bestemming blastoporusL welke dus eerst
w gevormd)
Mond vs anus
Mense= Deuterostomia
, Moleculaire boom (juister)
• Simpele boom vd voornaamste 15 dierelijke fyla
• Geb. op ribosomaal RNA
• Worm vorm meerdere keren onafh ontstaan
• Verschil met anatomische/morfologische boom: 4de trap: Lophotrochozoa-Ecdysozoa
• Sponzen: meest ancestrale levende dieren (nt zeker)
• Bevestgd grote patronen anat/morf boom
• Meer moleculaire merkers nodig om fijne vertakkingen op te lossen
• 2 protostome clades ( 4de trap, verschil met anat/morfo boom)
o Lophotrochozoa
§ Trochophora-larve
o Ecdysozoa
§ Exoskelet (cuticula)
§ ecdysis
• tegenstrijdigheid:
o Klassieke boom zou Anneliden samen met
insecten stoppen want beide groepen zijn
gesegmenteerd
o Moleculaire boom zou insecten bij
Nematoda stoppen
Lijkt juist te zijn want er is morfologische
info n
