Table of Contents
1. HOOFDSTUK 1: HRM.................................................................................................................................. 3
1.1 DEFINITIE EN DOELEN VAN HRM.........................................................................................................................3
1.1.1 waardeketen van porter.........................................................................................................................3
1.1.2 kern en focus van de HRM......................................................................................................................4
1.1.3 spanningsvelden tussen sociale en economische belangen...................................................................4
1.1.4 spanningsveld tussen organisatiedoelen en individuele doelen............................................................5
1.2 FINALE DEFINITIE HRM......................................................................................................................................6
1.3 ROLLEN VAN DE HRM PROFESSIONAL EXAMEN.......................................................................................................7
1.3.1 ROL 1: de HRM professional integreert de mens in de organisatie.......................................................9
1.3.2 ROL 2 De HRM professional is een sociaal-juridisch en administratief expert.......................................9
1.3.3 De HRM prefessional is een veranderingsmanager...............................................................................9
1.3.4 De HRM professional is een strategische partner................................................................................10
1.4 VAN PERSONLEELSBEHEER TOT HRM..................................................................................................................10
1.4.1 het paternalisme’ de onmondige mens’ 1850-1900............................................................................10
1.4.2 Scientific Management ‘de rationeel economische mens 1900-1940.................................................12
1.4.3 Human Relations ‘de sociale mens 1930-1960....................................................................................13
1.4.4 Revisionisme ‘de naar ontplooing zoekende mens 1950-1970............................................................14
1.4.5 De complexe mens in interactie met zijn omgeving 1960-heden........................................................15
1.4.6 HRM als synthese van het hedendaagse denken over personeelsbeleid.............................................17
HOOFDSTUK 3 : RECRUTERING, SELECTIE EN ONBOARDING..........................................................................19
3.1 INLEIDING..................................................................................................................................................... 19
3.2 EEN TURBULENTE ARBEIDSMARKT.......................................................................................................................20
3.2.1 the war for talent : begin 2000............................................................................................................20
3.2.2 employer branding...............................................................................................................................20
3.3 BEGRIPPEN WERVING (REKRUTERING) EN SELECTIE.................................................................................................22
3.4 FASE 1 : HET ONTSTAAN VAN EEN VACATURE.......................................................................................................23
3.4.1 Behoefte van de organisatie.................................................................................................................23
3.4.2 functiebeschrijving...............................................................................................................................25
3.4.3 Functie analyse : het competentieprofiel (CP)......................................................................................27
3.5 FASE 2 : WERVING REKRUTERING.......................................................................................................................28
3.5.1 Het lokaliseren van de doelgroep: interne vs. externe werving...........................................................28
3.5.2 het opstellen van een rekruteringsboodschap 3 functies....................................................................29
3.5.3 Keuze van het recruteringskanaal:.......................................................................................................29
3.6 FASE 3: SELECTIE............................................................................................................................................32
3.6.1 Definitie :..............................................................................................................................................32
3.6.2 De selectieprocedure............................................................................................................................32
3.6.3 Actoren in de selectieprocedure 4 betrokkenen ..................................................................................33
3.6.4 Verplichtingen en grenzen aan werving en selectie in België..............................................................33
3.6.5 STAP 1 : SELECTIEPROCES VOORSELECTIE...........................................................................................34
3.6.6 Het selectiegesprek / interview............................................................................................................35
3.6.7 Gedragsgericht / criterium gericht interviewen...................................................................................36
3.6.8 Testen...................................................................................................................................................37
3.6.9 Assesments center als selectiemethode...............................................................................................38
3.6.10 Tweede gesprek..................................................................................................................................38
3.6.11 Eindbeslissing.....................................................................................................................................38
3.6.12 Voorstel - Contractbespreking en/of ondertekening..........................................................................38
3.7 FASE 4 : ONBOARDING................................................................................................................................39
3.7.1 Wetgevend kader.................................................................................................................................39
3.7. 2 Onderzoek............................................................................................................................................39
HOOFDSTUK 4 : BEOORDELEN EN EVALUATIE............................................................................................... 40
1
, 4.1 INLEIDING......................................................................................................................................................40
4.1.1 drie beoordelingsvormen:....................................................................................................................41
4.2 PERFORMANCE MANAGEMENT (PM).................................................................................................................42
4.5 DE KLASSIEKE HRM-GESPREKCYCLUS..................................................................................................................43
4.6 KWALITEITSCRITERIA VOOR BEOORDELINGSSYSTEMEN............................................................................................44
4.6.1 beoordelingsfouten bij een beoordelaar..............................................................................................45
4.7 SOORTEN BEOORDELINGSSYSTEMEN...................................................................................................................45
HOOFDSTUK 5 : BELONEN VAN MEDERWERKERS.......................................................................................... 47
5.1 INLEIDING......................................................................................................................................................47
5.2 OMSCHRIJVING...............................................................................................................................................47
5.3 DOELEN VAN EEN BELONINGSBELEID...................................................................................................................48
5.4 VOORWAARDEN VOOR EEN GOED BELONINGSBELEID..............................................................................................49
5.5 VERLONINGSGRONDEN : ELEMENTEN DIE DE LOONHOOGTE KUNNEN BEPALEN.............................................................50
5.6 BEPALEN VAN DE LOONHOOGTE.........................................................................................................................52
5.7 HET ARBEIDSVOORWAARDENPAKKET (MIX VAN BELONINGSELEMENTEN).....................................................................52
ARBEIDSOVEREENKOMST............................................................................................................................ 62
HOOFDSTUK 7 : ONTWIKKELEN VAN MEDEWERKERS...................................................................................70
7.1 INLEIDING......................................................................................................................................................70
7.1.1 leren......................................................................................................................................................70
7.1.2 leren in organisaties.............................................................................................................................70
HOOFDSTUK 7: UITSTROOM VAN MEDEWERKERS........................................................................................71
7.2 VORMEN VAN UITSTROOM................................................................................................................................71
7.2.1 Gedwongen uitstroom:.........................................................................................................................71
7.2.2 natuurlijke uitstroom............................................................................................................................75
7.2.3 vrijwillige uitstroom :...........................................................................................................................75
7.3 PERSOONEELSVERLOOP BE...............................................................................................................................75
7.4 ONTSLAGBESCHERMING...................................................................................................................................77
HOOFDSTUK 9 : ONDERHANDELEN MET VAKBONDEN..................................................................................78
9.1 INLEIDING......................................................................................................................................................78
9.2 SOCIALE VERKIEZINGEN....................................................................................................................................78
9.2.1 CPWB....................................................................................................................................................79
9.2.2 OR (= ondernemingsraad)....................................................................................................................79
9.3 SYNDICALE AFVAARDIGING................................................................................................................................79
9.4 OMGAAN MET VAKBONDEN..............................................................................................................................80
2
, 1. Hoofdstuk 1: HRM
1.1 definitie en doelen van HRM
Human = mens
Ressources = organisatiemiddelen
Management
Definitie :
HRM is de doorontwikkeling van wat vroeger personeelswerk, personeelsbeleid of
personeelsmanagement werd genoemd.
- Beheren, aansturen en begeleiden van menselijk kapitaal
- Onderdeel van algemeen management
- Gericht op effectief en efficiënt bereiken van organisatiedoelstellingen
- Verzekert voortbestaan van de organisatie
1.1.1 waardeketen van porter
Een arbeidsorganisatie is meer dan een verzameling van machines, apparatuur,
kennis, mensen en geld.
- Als deze organisatiemiddelen op een bepaalde manier samenwerken, wordt het
mogelijk iets te produceren waarvoor klanten willen betalen.
- De waardeketen geeft een overzicht van alle activiteiten die een
arbeidsorganisatie uitvoert om die producten of diensten te leveren waarvoor
klanten willen betalen.
- Onderscheid tussen primaire en
ondersteunende activiteiten.
Primaire activiteiten: activiteiten die leiden
tot producten / diensten waaraan
organisatie bestaansrecht ontleent.
Vbn: ingaande logistiek, operaties,
uitgaande logistiek, marketing,
verkoop en service, … .
Ondersteunende activiteiten: sturen/
steunen primaire proces via processen van
interne dienstverlening.
Vbn: infrastructuur, HRM, ICT, verwerving,…
3
, 1.1.2 kern en focus van de HRM
HRM dient zich dus te focussen op twee belangrijke opdrachten:
- Het bereiken van de organisatiedoelen zoals winst, productiviteit, kwaliteit,
imagoverbetering, … .
- Het tegemoet komen aan de individuele en groepswensen van medewerkers,
wat globaal als het ‘welzijn van de medewerkers’ in de organisatie kan
aangeduid worden.
Dus – voortdurend bezig zijn met op elkaar afstemmen van mens & organisatie
Examen:
1.1.3 spanningsvelden tussen sociale en economische belangen.
In het afstemmingsproces zijn er een aantal belangrijke
spanningsvelden waar HRM een oplossing voor moet zoeken of
evenwicht in moet vinden:
1. Spanningsveld tussen sociale en economische belangen:
HRM dient zich zowel op het voortbestaan van de organisatie als het welzijn van de
medewerkers te richten. Aangezien er een andere logica aan de grondslag ligt is dit een
moeilijke evenwichtsoefening.
Organisaties worden gedreven door economische logica ‘overleven op de markt’, terwijl het
welzijn van medewerkers is gebaseerd op sociale logica ‘het aan en tot hun recht laten
komen van mensen’.
examenvraag
Economische logica: Sociale logica
Synergie bereiken via taakverdeling & ‘het welzijn van de personeelsleden’ zal zich
coördinatie, dit op zo een zo effectieve en manifesteren in het streven naar:
efficiënt mogelijke manier
Effectief = de juiste dingen doen - Werkzekerheid
Efficiëntie = de dingen goed doen - Menswaardige
arbeidsomstandigheden
Bv. Een organisatie zal zich in eerste - Kwalitatieve job
instantie focussen op produceren van
goederen en diensten waar consumenten Werknemers kunnen beroep doen op HR
behoefte aan hebben (effectief) dienst, vakbonden, preventie adviseur
Bescherming via Europese en Belgische
+ wetgeving
daarnaast zullen ze deze goederen en
diensten zo voordelig mogelijk proberen
produceren (efficiënt)
WINSTSTREVEN van de organisatie
Winst wordt anders uitgedrukt in profit
en non profit organisatie.
4
1. HOOFDSTUK 1: HRM.................................................................................................................................. 3
1.1 DEFINITIE EN DOELEN VAN HRM.........................................................................................................................3
1.1.1 waardeketen van porter.........................................................................................................................3
1.1.2 kern en focus van de HRM......................................................................................................................4
1.1.3 spanningsvelden tussen sociale en economische belangen...................................................................4
1.1.4 spanningsveld tussen organisatiedoelen en individuele doelen............................................................5
1.2 FINALE DEFINITIE HRM......................................................................................................................................6
1.3 ROLLEN VAN DE HRM PROFESSIONAL EXAMEN.......................................................................................................7
1.3.1 ROL 1: de HRM professional integreert de mens in de organisatie.......................................................9
1.3.2 ROL 2 De HRM professional is een sociaal-juridisch en administratief expert.......................................9
1.3.3 De HRM prefessional is een veranderingsmanager...............................................................................9
1.3.4 De HRM professional is een strategische partner................................................................................10
1.4 VAN PERSONLEELSBEHEER TOT HRM..................................................................................................................10
1.4.1 het paternalisme’ de onmondige mens’ 1850-1900............................................................................10
1.4.2 Scientific Management ‘de rationeel economische mens 1900-1940.................................................12
1.4.3 Human Relations ‘de sociale mens 1930-1960....................................................................................13
1.4.4 Revisionisme ‘de naar ontplooing zoekende mens 1950-1970............................................................14
1.4.5 De complexe mens in interactie met zijn omgeving 1960-heden........................................................15
1.4.6 HRM als synthese van het hedendaagse denken over personeelsbeleid.............................................17
HOOFDSTUK 3 : RECRUTERING, SELECTIE EN ONBOARDING..........................................................................19
3.1 INLEIDING..................................................................................................................................................... 19
3.2 EEN TURBULENTE ARBEIDSMARKT.......................................................................................................................20
3.2.1 the war for talent : begin 2000............................................................................................................20
3.2.2 employer branding...............................................................................................................................20
3.3 BEGRIPPEN WERVING (REKRUTERING) EN SELECTIE.................................................................................................22
3.4 FASE 1 : HET ONTSTAAN VAN EEN VACATURE.......................................................................................................23
3.4.1 Behoefte van de organisatie.................................................................................................................23
3.4.2 functiebeschrijving...............................................................................................................................25
3.4.3 Functie analyse : het competentieprofiel (CP)......................................................................................27
3.5 FASE 2 : WERVING REKRUTERING.......................................................................................................................28
3.5.1 Het lokaliseren van de doelgroep: interne vs. externe werving...........................................................28
3.5.2 het opstellen van een rekruteringsboodschap 3 functies....................................................................29
3.5.3 Keuze van het recruteringskanaal:.......................................................................................................29
3.6 FASE 3: SELECTIE............................................................................................................................................32
3.6.1 Definitie :..............................................................................................................................................32
3.6.2 De selectieprocedure............................................................................................................................32
3.6.3 Actoren in de selectieprocedure 4 betrokkenen ..................................................................................33
3.6.4 Verplichtingen en grenzen aan werving en selectie in België..............................................................33
3.6.5 STAP 1 : SELECTIEPROCES VOORSELECTIE...........................................................................................34
3.6.6 Het selectiegesprek / interview............................................................................................................35
3.6.7 Gedragsgericht / criterium gericht interviewen...................................................................................36
3.6.8 Testen...................................................................................................................................................37
3.6.9 Assesments center als selectiemethode...............................................................................................38
3.6.10 Tweede gesprek..................................................................................................................................38
3.6.11 Eindbeslissing.....................................................................................................................................38
3.6.12 Voorstel - Contractbespreking en/of ondertekening..........................................................................38
3.7 FASE 4 : ONBOARDING................................................................................................................................39
3.7.1 Wetgevend kader.................................................................................................................................39
3.7. 2 Onderzoek............................................................................................................................................39
HOOFDSTUK 4 : BEOORDELEN EN EVALUATIE............................................................................................... 40
1
, 4.1 INLEIDING......................................................................................................................................................40
4.1.1 drie beoordelingsvormen:....................................................................................................................41
4.2 PERFORMANCE MANAGEMENT (PM).................................................................................................................42
4.5 DE KLASSIEKE HRM-GESPREKCYCLUS..................................................................................................................43
4.6 KWALITEITSCRITERIA VOOR BEOORDELINGSSYSTEMEN............................................................................................44
4.6.1 beoordelingsfouten bij een beoordelaar..............................................................................................45
4.7 SOORTEN BEOORDELINGSSYSTEMEN...................................................................................................................45
HOOFDSTUK 5 : BELONEN VAN MEDERWERKERS.......................................................................................... 47
5.1 INLEIDING......................................................................................................................................................47
5.2 OMSCHRIJVING...............................................................................................................................................47
5.3 DOELEN VAN EEN BELONINGSBELEID...................................................................................................................48
5.4 VOORWAARDEN VOOR EEN GOED BELONINGSBELEID..............................................................................................49
5.5 VERLONINGSGRONDEN : ELEMENTEN DIE DE LOONHOOGTE KUNNEN BEPALEN.............................................................50
5.6 BEPALEN VAN DE LOONHOOGTE.........................................................................................................................52
5.7 HET ARBEIDSVOORWAARDENPAKKET (MIX VAN BELONINGSELEMENTEN).....................................................................52
ARBEIDSOVEREENKOMST............................................................................................................................ 62
HOOFDSTUK 7 : ONTWIKKELEN VAN MEDEWERKERS...................................................................................70
7.1 INLEIDING......................................................................................................................................................70
7.1.1 leren......................................................................................................................................................70
7.1.2 leren in organisaties.............................................................................................................................70
HOOFDSTUK 7: UITSTROOM VAN MEDEWERKERS........................................................................................71
7.2 VORMEN VAN UITSTROOM................................................................................................................................71
7.2.1 Gedwongen uitstroom:.........................................................................................................................71
7.2.2 natuurlijke uitstroom............................................................................................................................75
7.2.3 vrijwillige uitstroom :...........................................................................................................................75
7.3 PERSOONEELSVERLOOP BE...............................................................................................................................75
7.4 ONTSLAGBESCHERMING...................................................................................................................................77
HOOFDSTUK 9 : ONDERHANDELEN MET VAKBONDEN..................................................................................78
9.1 INLEIDING......................................................................................................................................................78
9.2 SOCIALE VERKIEZINGEN....................................................................................................................................78
9.2.1 CPWB....................................................................................................................................................79
9.2.2 OR (= ondernemingsraad)....................................................................................................................79
9.3 SYNDICALE AFVAARDIGING................................................................................................................................79
9.4 OMGAAN MET VAKBONDEN..............................................................................................................................80
2
, 1. Hoofdstuk 1: HRM
1.1 definitie en doelen van HRM
Human = mens
Ressources = organisatiemiddelen
Management
Definitie :
HRM is de doorontwikkeling van wat vroeger personeelswerk, personeelsbeleid of
personeelsmanagement werd genoemd.
- Beheren, aansturen en begeleiden van menselijk kapitaal
- Onderdeel van algemeen management
- Gericht op effectief en efficiënt bereiken van organisatiedoelstellingen
- Verzekert voortbestaan van de organisatie
1.1.1 waardeketen van porter
Een arbeidsorganisatie is meer dan een verzameling van machines, apparatuur,
kennis, mensen en geld.
- Als deze organisatiemiddelen op een bepaalde manier samenwerken, wordt het
mogelijk iets te produceren waarvoor klanten willen betalen.
- De waardeketen geeft een overzicht van alle activiteiten die een
arbeidsorganisatie uitvoert om die producten of diensten te leveren waarvoor
klanten willen betalen.
- Onderscheid tussen primaire en
ondersteunende activiteiten.
Primaire activiteiten: activiteiten die leiden
tot producten / diensten waaraan
organisatie bestaansrecht ontleent.
Vbn: ingaande logistiek, operaties,
uitgaande logistiek, marketing,
verkoop en service, … .
Ondersteunende activiteiten: sturen/
steunen primaire proces via processen van
interne dienstverlening.
Vbn: infrastructuur, HRM, ICT, verwerving,…
3
, 1.1.2 kern en focus van de HRM
HRM dient zich dus te focussen op twee belangrijke opdrachten:
- Het bereiken van de organisatiedoelen zoals winst, productiviteit, kwaliteit,
imagoverbetering, … .
- Het tegemoet komen aan de individuele en groepswensen van medewerkers,
wat globaal als het ‘welzijn van de medewerkers’ in de organisatie kan
aangeduid worden.
Dus – voortdurend bezig zijn met op elkaar afstemmen van mens & organisatie
Examen:
1.1.3 spanningsvelden tussen sociale en economische belangen.
In het afstemmingsproces zijn er een aantal belangrijke
spanningsvelden waar HRM een oplossing voor moet zoeken of
evenwicht in moet vinden:
1. Spanningsveld tussen sociale en economische belangen:
HRM dient zich zowel op het voortbestaan van de organisatie als het welzijn van de
medewerkers te richten. Aangezien er een andere logica aan de grondslag ligt is dit een
moeilijke evenwichtsoefening.
Organisaties worden gedreven door economische logica ‘overleven op de markt’, terwijl het
welzijn van medewerkers is gebaseerd op sociale logica ‘het aan en tot hun recht laten
komen van mensen’.
examenvraag
Economische logica: Sociale logica
Synergie bereiken via taakverdeling & ‘het welzijn van de personeelsleden’ zal zich
coördinatie, dit op zo een zo effectieve en manifesteren in het streven naar:
efficiënt mogelijke manier
Effectief = de juiste dingen doen - Werkzekerheid
Efficiëntie = de dingen goed doen - Menswaardige
arbeidsomstandigheden
Bv. Een organisatie zal zich in eerste - Kwalitatieve job
instantie focussen op produceren van
goederen en diensten waar consumenten Werknemers kunnen beroep doen op HR
behoefte aan hebben (effectief) dienst, vakbonden, preventie adviseur
Bescherming via Europese en Belgische
+ wetgeving
daarnaast zullen ze deze goederen en
diensten zo voordelig mogelijk proberen
produceren (efficiënt)
WINSTSTREVEN van de organisatie
Winst wordt anders uitgedrukt in profit
en non profit organisatie.
4
