1. HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1.1 Onderzoek in dagelijks leven, praktijk en
wetenschap……………………………………………..……p4
1.2 Hoe verhoudt praktijkonderzoek zich tot fundamenteel en toegepast onderzoek….…….p4
1.3 Drie
onderzoeksbenaderingen…………….………………………………………………………………………..p5
1.4 Een definitie van
praktijkonderzoek…………………………..………………………………………………….p6
1.5 De cyclus van praktijkonderzoek…………………………………….…………………………………………….p6
2. HOOFDSTUK 2: SPELREGELS ONDERZOEK EN ORIËNTEREN
2.1 Spelregels van praktijkonderzoek en
kwaliteitscriteria………………………………………….……...p7
2.2
Oriënteren…………………………………………………………………………………………………………………….p8
2.2.1 Aanleiding voor een
praktijkonderzoek………………………………………………………………..p9
2.2.2 Praktijkprobleem als startpunt van je
praktijkonderzoek……………………….…………….p9
2.2.3 De context in kaart brengen of de contextanalyse………………………………………..……..p9
2.2.4 Verkennende probleemanalyse van praktijkprobleem…………………………………………p9
2.2.5 Praktijkprobleem beschrijven met de 5W’s + H-
methode………………………………..…p10
3. HOOFDSTUK 3:RICHTEN EN FORMULEREN VAN ONDERZOEKSVRAGEN
3.1 Inzoomen op het praktijkprobleem en keuzes maken……………………………………………..….p11
3.2 Het onderzoeksdoel formuleren……………………………………………..……………………..…………..p12
3.3 Onderzoeksvragen verkennen……………………………………………….……………………………………p12
3.4 De reikwijdte van de onderzoeksvraag bepalen……………………………………………..…………..p13
3.5 De onderzoeksvraag uitwerken in een hoofdvraag en
deelvragen……………………………….p14
3.6 Richtlijnen voor het formuleren en controleren van de
onderzoeksvraag……………………p14
3.7 Uitsmijter: inductie en deductie en de empirische cylclus…………………………………………..p14
4. HOOFDSTUK 4: KRITISCH DENKEN EN BRONNEN VINDEN
4.1 Kritisch
denken……………………………………………….……………………………………………..……………p16
4.2 Bronnen vinden……………………………………………..………………………………………………..………...p17
4.3 Systematisch bronnen zoeken……………………………………………..………………………..……………p18
4.4 Seminarie: informatievaardigheden rondleiding bib + systematisch
zoeken………………..p19
5. HOOFDSTUK 5: BRONNEN KRITISCH BEOORDELEN EN SYSTEMATISCH VERWERKEN
1
,5.1 Gevonden informatie
beoordelen……………………………………………..………..………………………p22
5.2 Bronnen systematisch verwerken……………………………………………..……..…………………………p23
5.3 Bronnen systematisch rapporteren……………………………………………..……………………………..p24
5.4 Seminarie module 4……………………………………………..……………………..…………………………..…p26
6. HOOFDSTUK 6: PLANNEN
6.1 Kwantitatieve of kwalitatieve
benadering………………….…………………………..……………………p27
6.2 Verschillende methoden van
dataverzameling……………………………………………..………..…..p28
6.3 Selectie van
respondenten……………………………………………..…………………………………..………p29
6.4 Beschrijven en plannen van
onderzoeksactiviteit………………………………………………………..p30
6.5 Opstellen onderzoeksplan……………………………………………..……………………………………………p30
7. HOOFDSTUK 7: OBSERVEREN
7.1 Fase verzamelen – algemeen…………………………………………..…………………………………………p31
7.2 Data verzamelen……………………………………………..………………………………………………..……….p32
7.2.1 Observatie als onderzoeksmethode……………………………………………..……………………p32
7.2.2 Instrument ontwikkelen voor dataverzameling……………………………………………..…..p32
7.2.3 Denk vooraf zeer goed na over ‘wat’ en ‘hoe’ verzamelen…………………..…………….p32
7.2.4 Vorm: op welke wijze observeer
je……………………………………………..………………..……p33
7.2.5 Richtlijnen ivm het verzamelen van
observatiedata……………………………………………p34
7.3 Data verzamelen en analyseren…………………………………………....……………………………………p35
7.4 Rapporteren en presenteren……………………………………………..……………….………………………p36
8. HOOFDSTUK 8: INTERVIEW
8.1 Vooraf aan het interview……………………………………………..…………………………………………….p37
8.2 Data verzamelen……………………………………………..………………………………………………..……….p37
8.2.1 Kenmerken kwalitatief onderzoek……………………………………………..………………………p38
8.2.2 Interview als onderzoeksinstrument
ontwikkelen………………………….…………………..p38
8.2.3 Volgorde van de vragen……………………………………………..………………………………………p38
8.2.4 Welke en hoeveel informanten
selecteren……………………………………………..………….p39
8.3 Data analyseren en concluderen……………………………………………..……………………….…………p39
8.4 Rapporteren en presenteren……………………………………………..………………….……………………p41
9. HOOFDSTUK 9: VRAGENLIJSTEN
9.1 Vragenlijst of enquête als
onderzoeksmethode……………………………………………..……………p41
2
, 9.1.1 Terminologie……………………………………………..………………………………………………..…….p41
9.1.2 Omschrijving……………………………...………………………………………………..……………………p42
9.1.3 Grootschalig onderzoek a.h.v. vragenlijsten of enquêtes –
surveyonderzoek……..p42
9.1.4 Voor- en nadelen gestructureerde vragenlijst of enquête……………………………..…..p43
9.2 Data
verzamelen……………………………………………..………………………………………………..………..p43
9.2.1 Onderzoeksvraag als standpunt voor ontwikkelen van
vragenlijst………………………p43
9.2.2 Vragenlijst opstellen: 3 categorieën
vragen……………………………………………..…………p44
9.2.3 ‘Even wat vragen opstellen’
?!……………………………………………..…………………………….p45
9.2.4 Aandachtspunten en tips bij opstellen gestructureerde vragenlijst of enquête….p45
9.2.5 Vragenlijsten
aanbieden……………………………………………..………………..……………………p47
9.2.6 Vergeet je respondenten
niet……………………………………………..…………..…………………p47
9.2.7 Online tools om vragenlijst te ontwerpen en data te analyseren……………………….p48
9.3 Data verwerken – analyseren……………………………………………..………………………………………p48
9.4 Data rapporteren en
presenteren………………………………..…………..…………………………………p49
10. HOOFDSTUK 10: ONDERZOEK MET KINDEREN
10.1 Eigenheid en methodologische pistes……………………………………………..…………..……………p50
10.2 Data
verzamelen……………………………………………..………………………………………………..………p52
10.2.1 Drie types onderzoeksactiviteiten……………………………………..……..……………………p53
10.2.2 Ethisch handelen in onderzoek met kinderen…………………………………………………p54
10.2.3 Denk vooraf zeer goed na over ‘wat’ en ‘hoe’ verzamelen……………..………………p56
10.3 Data verwerken en analyseren…………………………………………….……………………………………p56
10.4 Rapporteren en presenteren………………………………..…………..………………………………………p58
10.5 Binnen SRW enkele voorbeelden uit BAP……………………………………………..…………………..p58
11. HOOFDSTUK 11: KWANTITATIEVE GEGEVENS VERWERKEN EN ANALYSEREN
11.1 Het taalgebruik van het kwantitatief
onderzoek…………………………………………..……………p59
11.2 Tabellen……………………………………………..……………………..………………………..……………………p63
11.2.1 Niet-gegroepeerde
frequentieverdeling……………………………………………..…………..p63
11.2.2 Gegroepeerde
frequentieverdeling…………………………………………....…………………..p63
11.3 Grafieken……………………………………………..……………………………………………....………………….p64
3
, 11.3.1 Staafdiagram……………………………………………..………………………………………………..….p65
11.3.2 Histogram……………………………………………..………………………………………………..………p66
11.3.3 Lijngrafiek……………………………………………..………………………………………………..………p66
11.3.4 Vlakdiagrammen – Cirkeldiagram……………………………………………..…….………………p66
11.3.5 De keuze van een grafiek……………………………………………..…………………………………p67
12. HOOFDSTUK 12: KWANTITATIEVE GEGEVENS VERWERKEN EN ANALYSEREN
12.1 Inleiding en situering…………………………………….………..………………………………………………..p67
12.2 Centrum- en spreidingsmaten op nominaal en ordinaal meetniveau…………………….….p68
12.3 Centrum- en spreidingsmaten op interval- en ratiomeetniveau………………..………………p69
12.4 Toepassingen van het rekenkundig gemiddelde en de
standaardafwijking………………..p70
12.5 De mediaan bij kwantitatieve kenmerken……………………………………………..…….……………p71
12.6 Wanneer wel en wanneer niet het rekenkundig gemiddelde en de standaardafwijking
gebruiken……………………………………………..…………………………..…………………..…………………p71
12.7 Interkwartielafstand……………………………………………..………………..……………………………..…p71
12.8 De keuze van een centrum- en spreidingsmaat……………………………………………..………….p73
12.9 De kruistabel……………………………………………..………………….……………………………..…………..p73
12.10 De sterkte van een statistisch verband: de
correlatiecoëfficiënt………………………………p74
12.11 Significantie……………………………………………..………………………………………………..……………p77
13. HOOFDSTUK 13: ONTWERPONDERZOEK
13.1 Ontwerponderzoek: omschrijving en algemene kenmerken……………………………….…….p78
13.1.1 Waar start
het?……………………………………………..………………………………………………..p78
13.1.2 Definitie innovatie ontwerp en definitief
ontwerp………………………..…………………p78
13.2 De 1ste onderzoeksfase van een ontwerponderzoek:
vooronderzoek……………………….p78
13.3 De 2de onderzoeksfase van een ontwerponderzoek:
innovatiecyclus…………………..…..p79
13.4 Ontwerpen……………………………………………..………………………………………………..………………p80
13.5 Rapporteren en presenteren bij ontwerponderzoek…………………………………..…………….p80
4
1.1 Onderzoek in dagelijks leven, praktijk en
wetenschap……………………………………………..……p4
1.2 Hoe verhoudt praktijkonderzoek zich tot fundamenteel en toegepast onderzoek….…….p4
1.3 Drie
onderzoeksbenaderingen…………….………………………………………………………………………..p5
1.4 Een definitie van
praktijkonderzoek…………………………..………………………………………………….p6
1.5 De cyclus van praktijkonderzoek…………………………………….…………………………………………….p6
2. HOOFDSTUK 2: SPELREGELS ONDERZOEK EN ORIËNTEREN
2.1 Spelregels van praktijkonderzoek en
kwaliteitscriteria………………………………………….……...p7
2.2
Oriënteren…………………………………………………………………………………………………………………….p8
2.2.1 Aanleiding voor een
praktijkonderzoek………………………………………………………………..p9
2.2.2 Praktijkprobleem als startpunt van je
praktijkonderzoek……………………….…………….p9
2.2.3 De context in kaart brengen of de contextanalyse………………………………………..……..p9
2.2.4 Verkennende probleemanalyse van praktijkprobleem…………………………………………p9
2.2.5 Praktijkprobleem beschrijven met de 5W’s + H-
methode………………………………..…p10
3. HOOFDSTUK 3:RICHTEN EN FORMULEREN VAN ONDERZOEKSVRAGEN
3.1 Inzoomen op het praktijkprobleem en keuzes maken……………………………………………..….p11
3.2 Het onderzoeksdoel formuleren……………………………………………..……………………..…………..p12
3.3 Onderzoeksvragen verkennen……………………………………………….……………………………………p12
3.4 De reikwijdte van de onderzoeksvraag bepalen……………………………………………..…………..p13
3.5 De onderzoeksvraag uitwerken in een hoofdvraag en
deelvragen……………………………….p14
3.6 Richtlijnen voor het formuleren en controleren van de
onderzoeksvraag……………………p14
3.7 Uitsmijter: inductie en deductie en de empirische cylclus…………………………………………..p14
4. HOOFDSTUK 4: KRITISCH DENKEN EN BRONNEN VINDEN
4.1 Kritisch
denken……………………………………………….……………………………………………..……………p16
4.2 Bronnen vinden……………………………………………..………………………………………………..………...p17
4.3 Systematisch bronnen zoeken……………………………………………..………………………..……………p18
4.4 Seminarie: informatievaardigheden rondleiding bib + systematisch
zoeken………………..p19
5. HOOFDSTUK 5: BRONNEN KRITISCH BEOORDELEN EN SYSTEMATISCH VERWERKEN
1
,5.1 Gevonden informatie
beoordelen……………………………………………..………..………………………p22
5.2 Bronnen systematisch verwerken……………………………………………..……..…………………………p23
5.3 Bronnen systematisch rapporteren……………………………………………..……………………………..p24
5.4 Seminarie module 4……………………………………………..……………………..…………………………..…p26
6. HOOFDSTUK 6: PLANNEN
6.1 Kwantitatieve of kwalitatieve
benadering………………….…………………………..……………………p27
6.2 Verschillende methoden van
dataverzameling……………………………………………..………..…..p28
6.3 Selectie van
respondenten……………………………………………..…………………………………..………p29
6.4 Beschrijven en plannen van
onderzoeksactiviteit………………………………………………………..p30
6.5 Opstellen onderzoeksplan……………………………………………..……………………………………………p30
7. HOOFDSTUK 7: OBSERVEREN
7.1 Fase verzamelen – algemeen…………………………………………..…………………………………………p31
7.2 Data verzamelen……………………………………………..………………………………………………..……….p32
7.2.1 Observatie als onderzoeksmethode……………………………………………..……………………p32
7.2.2 Instrument ontwikkelen voor dataverzameling……………………………………………..…..p32
7.2.3 Denk vooraf zeer goed na over ‘wat’ en ‘hoe’ verzamelen…………………..…………….p32
7.2.4 Vorm: op welke wijze observeer
je……………………………………………..………………..……p33
7.2.5 Richtlijnen ivm het verzamelen van
observatiedata……………………………………………p34
7.3 Data verzamelen en analyseren…………………………………………....……………………………………p35
7.4 Rapporteren en presenteren……………………………………………..……………….………………………p36
8. HOOFDSTUK 8: INTERVIEW
8.1 Vooraf aan het interview……………………………………………..…………………………………………….p37
8.2 Data verzamelen……………………………………………..………………………………………………..……….p37
8.2.1 Kenmerken kwalitatief onderzoek……………………………………………..………………………p38
8.2.2 Interview als onderzoeksinstrument
ontwikkelen………………………….…………………..p38
8.2.3 Volgorde van de vragen……………………………………………..………………………………………p38
8.2.4 Welke en hoeveel informanten
selecteren……………………………………………..………….p39
8.3 Data analyseren en concluderen……………………………………………..……………………….…………p39
8.4 Rapporteren en presenteren……………………………………………..………………….……………………p41
9. HOOFDSTUK 9: VRAGENLIJSTEN
9.1 Vragenlijst of enquête als
onderzoeksmethode……………………………………………..……………p41
2
, 9.1.1 Terminologie……………………………………………..………………………………………………..…….p41
9.1.2 Omschrijving……………………………...………………………………………………..……………………p42
9.1.3 Grootschalig onderzoek a.h.v. vragenlijsten of enquêtes –
surveyonderzoek……..p42
9.1.4 Voor- en nadelen gestructureerde vragenlijst of enquête……………………………..…..p43
9.2 Data
verzamelen……………………………………………..………………………………………………..………..p43
9.2.1 Onderzoeksvraag als standpunt voor ontwikkelen van
vragenlijst………………………p43
9.2.2 Vragenlijst opstellen: 3 categorieën
vragen……………………………………………..…………p44
9.2.3 ‘Even wat vragen opstellen’
?!……………………………………………..…………………………….p45
9.2.4 Aandachtspunten en tips bij opstellen gestructureerde vragenlijst of enquête….p45
9.2.5 Vragenlijsten
aanbieden……………………………………………..………………..……………………p47
9.2.6 Vergeet je respondenten
niet……………………………………………..…………..…………………p47
9.2.7 Online tools om vragenlijst te ontwerpen en data te analyseren……………………….p48
9.3 Data verwerken – analyseren……………………………………………..………………………………………p48
9.4 Data rapporteren en
presenteren………………………………..…………..…………………………………p49
10. HOOFDSTUK 10: ONDERZOEK MET KINDEREN
10.1 Eigenheid en methodologische pistes……………………………………………..…………..……………p50
10.2 Data
verzamelen……………………………………………..………………………………………………..………p52
10.2.1 Drie types onderzoeksactiviteiten……………………………………..……..……………………p53
10.2.2 Ethisch handelen in onderzoek met kinderen…………………………………………………p54
10.2.3 Denk vooraf zeer goed na over ‘wat’ en ‘hoe’ verzamelen……………..………………p56
10.3 Data verwerken en analyseren…………………………………………….……………………………………p56
10.4 Rapporteren en presenteren………………………………..…………..………………………………………p58
10.5 Binnen SRW enkele voorbeelden uit BAP……………………………………………..…………………..p58
11. HOOFDSTUK 11: KWANTITATIEVE GEGEVENS VERWERKEN EN ANALYSEREN
11.1 Het taalgebruik van het kwantitatief
onderzoek…………………………………………..……………p59
11.2 Tabellen……………………………………………..……………………..………………………..……………………p63
11.2.1 Niet-gegroepeerde
frequentieverdeling……………………………………………..…………..p63
11.2.2 Gegroepeerde
frequentieverdeling…………………………………………....…………………..p63
11.3 Grafieken……………………………………………..……………………………………………....………………….p64
3
, 11.3.1 Staafdiagram……………………………………………..………………………………………………..….p65
11.3.2 Histogram……………………………………………..………………………………………………..………p66
11.3.3 Lijngrafiek……………………………………………..………………………………………………..………p66
11.3.4 Vlakdiagrammen – Cirkeldiagram……………………………………………..…….………………p66
11.3.5 De keuze van een grafiek……………………………………………..…………………………………p67
12. HOOFDSTUK 12: KWANTITATIEVE GEGEVENS VERWERKEN EN ANALYSEREN
12.1 Inleiding en situering…………………………………….………..………………………………………………..p67
12.2 Centrum- en spreidingsmaten op nominaal en ordinaal meetniveau…………………….….p68
12.3 Centrum- en spreidingsmaten op interval- en ratiomeetniveau………………..………………p69
12.4 Toepassingen van het rekenkundig gemiddelde en de
standaardafwijking………………..p70
12.5 De mediaan bij kwantitatieve kenmerken……………………………………………..…….……………p71
12.6 Wanneer wel en wanneer niet het rekenkundig gemiddelde en de standaardafwijking
gebruiken……………………………………………..…………………………..…………………..…………………p71
12.7 Interkwartielafstand……………………………………………..………………..……………………………..…p71
12.8 De keuze van een centrum- en spreidingsmaat……………………………………………..………….p73
12.9 De kruistabel……………………………………………..………………….……………………………..…………..p73
12.10 De sterkte van een statistisch verband: de
correlatiecoëfficiënt………………………………p74
12.11 Significantie……………………………………………..………………………………………………..……………p77
13. HOOFDSTUK 13: ONTWERPONDERZOEK
13.1 Ontwerponderzoek: omschrijving en algemene kenmerken……………………………….…….p78
13.1.1 Waar start
het?……………………………………………..………………………………………………..p78
13.1.2 Definitie innovatie ontwerp en definitief
ontwerp………………………..…………………p78
13.2 De 1ste onderzoeksfase van een ontwerponderzoek:
vooronderzoek……………………….p78
13.3 De 2de onderzoeksfase van een ontwerponderzoek:
innovatiecyclus…………………..…..p79
13.4 Ontwerpen……………………………………………..………………………………………………..………………p80
13.5 Rapporteren en presenteren bij ontwerponderzoek…………………………………..…………….p80
4
