Samenvatting - inleiding tot het recht - deel 4 - Justitie

Inhoudstafel




1

, Inleiding tot het recht 4 – Justitie
1 De kenmerken van Justitie
1.1 Justitie als bewaker van de rechtsstaat

Juridische structuur van België = drie pijlers
 Wetgevende macht
 Brengt recht tot stand, wijzigt of schaft ze af
Politieke instellingen
 Uitvoerende macht
 Past recht toe en bestuurt de overheidsadministratie
 Rechterlijke macht (juridische structuren en organen)


1.1.1 Toegang tot de rechter

Één vd belangrijkste kenmerken van rechtsregels is dat de naleving ervan kan worden
afgedwongen en dat het staatsapparaat (RM) de burger hierbij helpt = vrije toegang tot de
rechter!
 In principe = rechtbank relatief goedkoop
 Startbedrag 20 euro tot max. 200 euro
 Handig beroep te doen op advocaat, MAAR duur => probleem
 Pro-deoadvocaat: om minderbedeelden de kans te geven toegang te krijgen tot het
gerecht als hun rechten geschonden zijn of als ze gedagvaard worden
- Achteraf door overheid betaald voor geleverde prestaties (laag loon)
 Rechtsbijstand: procedurekosten worden betaald door overheid

Er moet aan een aantal voorwaarden voldaan worden om een rechtsvordering te kunnen
stellen:
 Hoedanigheid houdt in dat de eiser de juridische & feitelijke geschiktheid bezit om zich
als titularis van een recht aan te dienen en te handelen => eiser moet dus
rechtsbekwaam en handelingsbekwaam zijn
 Belang houdt in dat de eiser baat heeft bij de vordering of er baat bij kan vinden
 Om te zorgen dat iedereen zomaar zou procederen tegen eender wie zijn een aantal
veiligheidsmechanismen ingebouwd => bescherming van de verweerder

2

, Tergend en roekeloze vordering = eiser die een vordering instelt die ongegrond en te
kwader trouw blijkt te zijn, de rechter zal de eis afwijzen & eiser veroordelen tot
schadevergoeding (die moet dat in tegenvordering vragen) => misbruik van procesrecht of
procesrechtmisbruik


1.1.2 Recht van verdediging

Recht van verdediging = ‘aangevallen’ moeten zich kunnen verweren tegen de eisen en
beweringen van de eisende partij
 Voor de natuurlijke rechtbank (= woonplaats van verweerder)
 Termijnen voorgeschreven: verweerder gelegenheid geven nodige maatregelen te
nemen
 Advocaat raadplegen
 Tegenargumentatie voorbereiden …

 Officiële kennismaking: verweerder moet via betekening van gerechtsdeurwaarder op
hoogte gebracht worden van dagvaarding, vonnis, voornemen SE beslag te leggen op
goederen SN
 Stukken overmaken
 Beide partijen moeten bewijsstukken voorleggen aan de rechter, maar ook aan elkaar
= zodat er geen ‘surprise’ is tegen rechtszaak => anders stillegging van rechtszaak
 Bepaalde tijd hiervoor

 Rechtsmiddelen: regels die partijen beschermen tegen willekeurige beslissingen of
vergissingen van rechters
 Tegen elk vonnis in hoger beroep gaan en bij juridische fout naar Hof van Cassatie

 Tergend en roekeloos verweer: willekeurige vorderingen moeten vermeden of bestraft
worden, maar ook het verweer kan willekeurig zijn => misbruik van procesrecht


1.1.3 Onafhankelijke en onpartijdige rechter

Onafhankelijkheid: de rechter moet autonoom zijn in zijn besluitvorming, de overheid
(Belgische overheid) moet ervoor zorgen dat een rechter zo weinig mogelijk beïnvloed wordt
door partijen
Onpartijdigheid: rechter moet onbevooroordeeld en dus neutraal blijven, geen van beide
partijen bevoordelen


3