Zintuigen
Impulstraject
Prikkel => receptor -> conductor -> effector => reactie
Prikkel: verandering van de omgeving
Receptor: zintuig
Conductor: hersenen of ruggenmerg
Effector: spieren of klieren
Het gehoor
Geluidsgolf, verplaatsing van de middenstofdeeltjes door een drukverschil
Kenmerken
• Frequentie/toonhoogte (Hz)
o Bereik: 20 Hz tot 20000 Hz
o Leeftijdsafhankelijk
▪ 20 jaar → 20000 Hz
▪ 35 jaar → 15000 Hz
▪ 50 jaar → 12000 Hz
▪ 80 jaar → 5000 Hz
o Vb mannen horen slechter omdat vrouw te
hoog spreekt
• Volume/geluidssterkte (dB(A))
• Resonantie
o Eigenfrequentie
o Vb glas breekt als je stem zelfde eigenfrequentie als glas
o Brug die ineen stort omdat wind zelfde eigenfrequentie als brug heeft
• Middenstof
o Lucht (gasvormig)
o Water (vloeistof)
o Metaal/glas/… (vast)
o Snelst bij vast want deeltjes hier dicht bij elkaar
o Geluid in vacuüm hoor je niet want geen middenstof
Vb snaren van strijkinstrument: dikke snaren trillen minder hard dan dunne snaren dus
lagere toon
Anatomie
,Gehoorbeentjes
• Kleinste beentjes van ons skelet
• Overbrengen van trillingen + versterken van geluid
Ovaal venster: duwt het naar binnen
Rond venster: duwt het naar buiten
Je stopt met geluid horen als iedereen zwijgt, het blijft zich niet herhalen
Buis van Eustachius
• Druk aan beide zijden van trommelvlies gelijk houden (vb op hoogte voel je dit)
• Staat nog open bij kleine kinderen (bij volwassenen is deze dicht)
• => vaker ontsteking van oor bij kinderen doordat deze nog open staat
Gehoorgang
• Klieren die wasachtige stof afscheiden → vertraagt groei van micro-organismen
• Haren
• Was + haren: voorkomen dat vreemde voorwerpen en insecten het oor
binnenkomen
Spieren
• Trommelvliesspier: indien blootgesteld aan harde geluiden, deze spier trekt aan het
trommelvlies waardoor het stijver wordt → minder geluid doorgeven
, • Stijgbeugelspier: trekt aan stijgbeugel → bewegingsmogelijkheden bij ovale venster
worden beperkt
Haarcellen
• = zintuigcellen van het binnenoor
• Geeft voortdurend kleine hoeveelheid neurotransmitter af
• Beweging van de zintuigharen in één richting stimuleert de haarcellen waardoor
meer neurotransmitter wordt afgegeven
• Beweging in de tegenovergestelde richting remt de haarcellen (minder
neurotransmitter afgegeven)
Werking
• Beweging basaalmembraan
• Beweging zintuigcel
• Omplooien zintuigharen
• Instroom K+-ionen
• Depolarisatie
• Instroom Ca2+-ionen
• Activatie neurotransmitters
• Activatie neuron
• Opwekken impuls
• Impulsgeleiding via gehoorzenuw
, Stereofonisch horen: met beide oren horen
• Als iemand die schuin van je staat tegen je praat dan ga je je hoofd naar deze
persoon richten zodat het geluid even sterk in beide oren komt en niet meer in het
ene oor
Frequentie (toonhoogte) van waargenomen geluid wordt bepaald door het geldeelte van
reissnerkanaal (membraan in slakkenhuis) dat wordt geprikkeld.
De intensiteit (volume) van waargenomen geluid wordt bepaald door het aantal haarcellen
dat op die plaats wordt geprikkeld
Het proces van horen
1. Geluidsgolven gaan gehoordgang binnen en komen aan bij het trommelvlies
2. Beweging van het trommelvlies veroorzaakt verplaatsing van de gehoorbeentjes
3. De beweging van de stijgbeugel bij het ovale venster veroorzaakt drukgolven
4. De drukgolven vervormen het basaalmembraan op hun weg naar het ronde venster
a. Basaalmembraan is bij ovale venster smal en stijf, bij uiteinde breder en
buigzamer
b. Hoge frequentie: basaalmembraan nabij ovale venster in trilling
c. Lage frequentie: verder van het ovale venster
5. Trilling van het basaalmembraan veroorzaakt trilling van de haarcellen tegen het
dekmembraan
a. => vrijmaken neurotransmitters
b. Hoe hoger het volume hoe meer haarcellen geprikkeld
6. Informatie over de plaats en intensiteit van de prikkeling wordt doorgegeven aan het
CZS
Evenwichtsorgaan
Labyrint
• 3 halfcirkelvormige kanalen
o Ampulla organen
o Dynamisch evenwicht → beweging hoofd tov het
lichaam
• Voorhof
o Ovale blaasje → horizontale beweging
o Ronde blaasje → verticale beweging
o Statolietorgaan (CaCO3)
o Statisch evenwicht → registratie van rechtlijnige
bewegingen (lichaam tov omgeving)
o Zwaartekracht
_____________
• Haarcellen
o Wekt alle evenwichtsprikkels op
o Beweging door externe kracht
• Zwaartekracht
o Aantrekking van de aarde op een massa
• Inertie
o Traagheidsbeginsel
Impulstraject
Prikkel => receptor -> conductor -> effector => reactie
Prikkel: verandering van de omgeving
Receptor: zintuig
Conductor: hersenen of ruggenmerg
Effector: spieren of klieren
Het gehoor
Geluidsgolf, verplaatsing van de middenstofdeeltjes door een drukverschil
Kenmerken
• Frequentie/toonhoogte (Hz)
o Bereik: 20 Hz tot 20000 Hz
o Leeftijdsafhankelijk
▪ 20 jaar → 20000 Hz
▪ 35 jaar → 15000 Hz
▪ 50 jaar → 12000 Hz
▪ 80 jaar → 5000 Hz
o Vb mannen horen slechter omdat vrouw te
hoog spreekt
• Volume/geluidssterkte (dB(A))
• Resonantie
o Eigenfrequentie
o Vb glas breekt als je stem zelfde eigenfrequentie als glas
o Brug die ineen stort omdat wind zelfde eigenfrequentie als brug heeft
• Middenstof
o Lucht (gasvormig)
o Water (vloeistof)
o Metaal/glas/… (vast)
o Snelst bij vast want deeltjes hier dicht bij elkaar
o Geluid in vacuüm hoor je niet want geen middenstof
Vb snaren van strijkinstrument: dikke snaren trillen minder hard dan dunne snaren dus
lagere toon
Anatomie
,Gehoorbeentjes
• Kleinste beentjes van ons skelet
• Overbrengen van trillingen + versterken van geluid
Ovaal venster: duwt het naar binnen
Rond venster: duwt het naar buiten
Je stopt met geluid horen als iedereen zwijgt, het blijft zich niet herhalen
Buis van Eustachius
• Druk aan beide zijden van trommelvlies gelijk houden (vb op hoogte voel je dit)
• Staat nog open bij kleine kinderen (bij volwassenen is deze dicht)
• => vaker ontsteking van oor bij kinderen doordat deze nog open staat
Gehoorgang
• Klieren die wasachtige stof afscheiden → vertraagt groei van micro-organismen
• Haren
• Was + haren: voorkomen dat vreemde voorwerpen en insecten het oor
binnenkomen
Spieren
• Trommelvliesspier: indien blootgesteld aan harde geluiden, deze spier trekt aan het
trommelvlies waardoor het stijver wordt → minder geluid doorgeven
, • Stijgbeugelspier: trekt aan stijgbeugel → bewegingsmogelijkheden bij ovale venster
worden beperkt
Haarcellen
• = zintuigcellen van het binnenoor
• Geeft voortdurend kleine hoeveelheid neurotransmitter af
• Beweging van de zintuigharen in één richting stimuleert de haarcellen waardoor
meer neurotransmitter wordt afgegeven
• Beweging in de tegenovergestelde richting remt de haarcellen (minder
neurotransmitter afgegeven)
Werking
• Beweging basaalmembraan
• Beweging zintuigcel
• Omplooien zintuigharen
• Instroom K+-ionen
• Depolarisatie
• Instroom Ca2+-ionen
• Activatie neurotransmitters
• Activatie neuron
• Opwekken impuls
• Impulsgeleiding via gehoorzenuw
, Stereofonisch horen: met beide oren horen
• Als iemand die schuin van je staat tegen je praat dan ga je je hoofd naar deze
persoon richten zodat het geluid even sterk in beide oren komt en niet meer in het
ene oor
Frequentie (toonhoogte) van waargenomen geluid wordt bepaald door het geldeelte van
reissnerkanaal (membraan in slakkenhuis) dat wordt geprikkeld.
De intensiteit (volume) van waargenomen geluid wordt bepaald door het aantal haarcellen
dat op die plaats wordt geprikkeld
Het proces van horen
1. Geluidsgolven gaan gehoordgang binnen en komen aan bij het trommelvlies
2. Beweging van het trommelvlies veroorzaakt verplaatsing van de gehoorbeentjes
3. De beweging van de stijgbeugel bij het ovale venster veroorzaakt drukgolven
4. De drukgolven vervormen het basaalmembraan op hun weg naar het ronde venster
a. Basaalmembraan is bij ovale venster smal en stijf, bij uiteinde breder en
buigzamer
b. Hoge frequentie: basaalmembraan nabij ovale venster in trilling
c. Lage frequentie: verder van het ovale venster
5. Trilling van het basaalmembraan veroorzaakt trilling van de haarcellen tegen het
dekmembraan
a. => vrijmaken neurotransmitters
b. Hoe hoger het volume hoe meer haarcellen geprikkeld
6. Informatie over de plaats en intensiteit van de prikkeling wordt doorgegeven aan het
CZS
Evenwichtsorgaan
Labyrint
• 3 halfcirkelvormige kanalen
o Ampulla organen
o Dynamisch evenwicht → beweging hoofd tov het
lichaam
• Voorhof
o Ovale blaasje → horizontale beweging
o Ronde blaasje → verticale beweging
o Statolietorgaan (CaCO3)
o Statisch evenwicht → registratie van rechtlijnige
bewegingen (lichaam tov omgeving)
o Zwaartekracht
_____________
• Haarcellen
o Wekt alle evenwichtsprikkels op
o Beweging door externe kracht
• Zwaartekracht
o Aantrekking van de aarde op een massa
• Inertie
o Traagheidsbeginsel
