Samenvatting Howest: Toegepaste psychologie: Keuzevak derde jaar: Slachtoffer en daderhulp

Dader- en slachtofferhulp
Forensische Psychologie: Daderluik
1. Forensische psychologie: wat?
Forensisch:
= de rechtspraak ten dienst staand
= disciplines en activiteiten op alle echelons van de strafrechtsbedeling (= het volledige
traject v misdaad tot straf)
van opsporing, vervolging, berechting tot strafuitvoering


Forensische psychologie:
= discipline binnen de psychologie die zich bezighoudt met nor overschrijdend gedrag –
haar oorzaken,
kenmerken en gevolgen + de wijze waarop dit gedrag door diverse actoren w ervaren en
gehanteerd


2. Soorten delicten/misdrijven
 Overtreding
Bv. verkeersboete
→ ernst van misdrijf bepaalt voor welke rechtbank je terecht zal komen, naargelang
daarvoor ook
verschillende straffen (boete, werkstraf, enkele jaren in cel)
 Wanbedrijf
Bv. Diefstal, aanranding, slagen en verwondingen, oplichting
→ correctionele rechtbank, straf van enkele dagen tot jaren
 Misdaad
= ernstige feiten Bv. Verkrachting, moord, brandstichting
→ altijd hof van assisen (maar praktisch gezien zal niet iedere zaak naar daar gaan) –
dan naar correctionele
rechtbank (straffen van meer dan 5j)


3. Strafrechtsbedeling of strafrechtspiramide
= het traject dat een verdachte aflegt vanaf het vaststellen vh misdrijf tot en met het
uitvoeren vd sanctie
Traject w opgedeeld in 4 niveaus:
I. Politie
II. Parket → of openbaar ministerie kiest om dader
naar rechtbank voor te leiden
III. Straftoemeting door rechter

1

,IV. Strafuitvoering


Trechter van de strafrechtsketen (Cijfers v 2010) +- 25% naar RB →
Geseponeerd= geen bewijzen, niet meer nodig, er w niets mee gdn
Minnelijke schikking= dader en slachtoffer komen overeen onderling
Bemiddelijke schikking/straf
3.1. Gerechtelijke organisatie
= kijkt of procedurefouten zijn gebeurd, zaak gaat
dan sws naar
andere RB qua locatie
= wnr in beroep is gegaan bij RB 1e aanleg
= wnr in beroep is gegaan bij arbeidsRB
= zware feiten, als je hierbij beroep aantekent →
hof v cassatie
= wnr je correctioneel voorkomt
= zaken over werk
= zaken tussen buren, schulden…


3.2. Actoren
Als MA ben je ook betrokken
Piramide van herstel= herstelgedachte heerst nu veel meer: RB
vertegenwoordigd MA
Bv: Dutroux heeft voor groot knelpunt gezorgd binnen justitie, er w nu veel
meer rekening
gehouden met slachtoffer, meer inspraak


4. FOD Justitie – PSD
= directoraat generaal penitentiaire instellingen


= logo Federale overheidsdienst – justitie: weegschaal staat voor eerlijkheid
en gerechtigheid
Justitie= federale overheidsdienst en vormt 1 geheel met Wallonie en Brussel


4.1. Missie DG EPI
DG EPI= directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen = overkoepelende missie die
rechtsconforme (volgt de
wetten, binnen wettelijk kader) veilige, humane en geindividualiseerde (per
individu gekeken,

2

, gedetineerde centraal) uitvoering van vrijheidsberovende straffen en
maatregelen met oog op een
optimale terugkeer in de MA waarborgt.


Innovatief penitentiair beleid, waarin gedetineerde centraal staat, vanuit goede
praktijken op het terrein en
vanuit professionalisme, ervaring en expertise


Detentiemodel steunt op evenwicht, dynamische (iedereen moet veilig zijn; constante
veranderingen om
iedereen veilig te houden) en passieve veiligheid (grote muren van gevangenis,
prikkeldraad..; zorgt ervoor dat
mensen niet kunnen ontsnappen) waarbij rechten en plichten v gedetineerden en
personeel en de integriteit v
alle medewerkers richtinggevend zijn




4.2. Penitentiaire instellingen: geografisch




4.3. Soorten gevangenissen
 Arresthuizen
= gevangenissen waar mensen zitten die nog niet veroordeeld zijn, opgesloten tot ze
gevangenisstraf

3

, krijgen, daarna w ze verplaatst
 Strafhuizen
= gevangenissen waar mensen zitten waarbij straf al gekend is = traditionele
gevangenissen
 Open gevangenissen
= gevangenissen waar je in feite buiten kan wandelen (veel minder goed beveiligd);
landbouwgevangenissen – soorten gedetineerden met laag risico (vaak meer op
einde v traject)
 Transitiehuizen
= voor mensen die op het einde van hun straf zitten, leren geleidelijk aan weer leven
in MA
 Detentiehuizen
= voor mensen met kleine straf (tot 3 jaar, uitzonderlijk seksuele misdaden)


4.4. Cijfers 2022
Gemiddeld per dag telden de Belgische penitentiaire instellingen: 11 050
gedetineerden
55% veroordeelde gevangenen, 36% in voorarrest (= nog geen effectieve straf), 7%
geïnterneerden (=
gedetineerden die misdrijf hebben gepleegd maar een geestestoornis hebben en
ontoerekingsvatbaar zijn)
Gemiddeld 2679 mensen w dagelijks gecontroleerd via elektronische enkelband
2023: al 400 gedetineerden meer = overbevolking v 10%
4.5. Gevangenissen en hun vorm
(Gent)
Stervormig met middentoren voor overzicht over
gangen + meer rechtstreeks contact




Antennegevangenis: mensen zijn veel meer alleen, je
ziet elkaar minder goed




4.6. PCB = Penitentiair Complex Brugge

4