samenvatting TAB 3.5 medische technische zorg 1

TAB 3.5: MEDISCH TECHNISCHE
ZORG 1
DEEL 1: DE ROECK

1. RADIOLOGIE EN MEDISCHE BEELDVORMING VOOR DE VERPLEEGKUNDIGE

1.1 RÖNTGENSTRALEN & RADIOPROTECTIE

 Röntgenstralen
o Ontstaan in de anode van een röntgenbuis
o Behoren tot het spectrum van de elektromagnetische stralingsgolven
o Belangrijke eigenschappen
 Doordringingsvermogen en afzwakkingseffect
 Röntgenstralen kunnen door weefsels dringen
o Gevolg: afzwakking
 Personeel moet beschermingsmaatregelen nemen
 Luminescentie-effect
 Ze kunnen bij bepaalde stoffen lichtafgifte opwekken
 Fotografisch effect
 Ze oefenen een werking op de fotografische emulsie uit, die zich uit in een
zwarting na ontwikkeling
 Biologisch effect
 veroorzaken veranderingen in de levende weefsels
 door straling kunnen in het celmateriaal chemische verbindingen (DNA)
verstoord worden
 3 soorten
o Niet-stochastische effect
 Beschadiging is tijdelijk
o Stochastische effecten
 Hier bestaat een relatie tussen de kans dat het effect
optreedt en de dosis
 Geïnduceerde tumoren en de aangeboren afwijkingen
behoren tot deze effecten
o Bestraling van het embryo
 Embryo is gedurende de eerste 12 weken het meest
stralingsgevoelig
 Wat is radioprotectie
o = de wetenschap die gericht is op de bescherming van mensen en hun nageslacht tegen
invloeden van ioniserende straling
 Hoe stralingseffect uitdrukken
o Sievert (Sv)




1

, Basisprincipes van de stralingsbescherming
o Het principe van de rechtvaardiging van de handeling
 Ioniserende straling mag slechts worden gebruikt als dit een netto positief resultaat
oplevert
o Het principe van de optimalisatie van de bescherming
 Elke dosis ten gevolge van een medische blootstelling in de radiologie dient zo laag
als redelijkerwijze mogelijk te zijn om de vereiste diagnostische informatie te kunnen
verkrijgen
 ALARA-principe: as low as reasonable achievable
o Het principe van de individuele dosislimieten
 Bevolking  max. 1 mSv per jaar
 Beroepshalve blootgestelde personen: effectieve dosis 20 mSv per 12
opeenvolgende glijdende maanden
 Regels van goede praktijk
o Hoofdregels
 Tijd beperken
 De geabsorbeerde dosis is rechtstreeks evenredig met de blootstellingtijd
 Afstand vergroten
 Vermindering straling: evenredig met het kwadraat van de afstand
 Afscherming gebruiken
 Zware metalen, loodschermen (glas)
o Maatregelen voor patiënt en personeel
 Zwanger?
 Radioscopie of doorlichting beperken
 Voorkomen herneming van dezelfde onderzoeken

1.2 CONTRASTMIDDELEN

 Doel
o Zorgt ervoor dat een orgaan of bloedvat wel kan worden afgebeeld
 Eigenschappen van een goed contrastmiddel
o Zo weinig mogelijk toxisch zijn
o Zo goedkoop mogelijk
o De functie van de organen niet beïnvloeden
 Negatief contrastmiddel
o Lage absorptie, lage densiteit
o Bv. lucht, water, stikstof
 positief contrastmiddel
o hoge absorptie, hoge densiteit
o bv. Barium, jodiumhoudende contrastmiddelen
 positief + negatief contrastmiddel = dubbel contrast
o een combinatie van beide
o bv. lucht + barium, water + jodium
 aandachtspunten
o bij extravasatie van jodiumhoudende contrastmiddel
 toediening stoppen
 arm masseren
 drukverband aanleggen




2

, o bij vermoeden van gastro-intestinale perforatie
 geen barium!
o Bij gevaar voor verslikken
 Geen barium  slikpneumonie
o Bij vermoeden van vernauwing of obstructie
 Geen barium
 Procedure: behandeling en preventie anafylactische reactie na toediening van jodiumhoudende
contrastmiddelen
o Mogelijke reacties bij intraveneuze of intra-arteriële toediening van jodiumhoudende
contrastmiddelen
 Jeuk, gezwollen ogen, ademhalingsmoeilijkheden
 Antihistaminicum toedienen
o Behandeling bij anafylactische reactie
 Stop toediening van het contrastmiddel
 IV lijn open houden
 MUG
 Bij milde anafylactische reacties na toedienen van een contrastmiddel
 Antihistaminicum
o Preventie anafylactische reactie
 Enkel bij patiënten die bij vorige onderzoeken een anafylactische reactie hebben
vertoond

1.3 DIGITALE TECHNIEKEN IN DE MBV

 Nadelen van de klassieke röntgenfilm
o Beeld kan niet worden gecorrigeerd
o Röntgenfilm is zilverhoudend en dient te worden ontwikkeld met chemische agentia
 Computer radiografie (CR)
o Cassette met een lichtstimulerende fosforplaat
o Vlakke detector (of flat panel)
o Voordelen
 Geen heropnamen  straling reductie
 Beelden kunnen nadien nog worden aangepast  betere beeldkwaliteit, vergroting,
meting
 RIS
o = Radiologie informatie systeem
o Een registratiesysteem, facturatiesysteem, rapporteringsysteem
 PACS
o = picture archiving and communication systems
o = beeld verwerkend systeem dat het mogelijk maakt de digitale beelden gemaakt op
radiologie
 Te verwerken, archiveren en verzenden
 Geeft een vlottere doorstroming van alle info naar de radiologietoestellen, doketers en VPK door
o Wachttijden worden beperkt
o Verslag bij de onderzoeken onmiddellijk beschikbaar voor de verwijzende arts




3