Samenvatting recht 1 sociaal werk

Deel 5: burgerlijk recht
Hoofdstuk 1: rechtshandelingen............................................................................................................5
1. rechtshandeling en rechtsfeit.........................................................................................................5
2.1 wilsuiting...................................................................................................................................6
2.1.2 bedrog................................................................................................................................7
2.1.3 geweld...............................................................................................................................7
2.2 voorwerp..................................................................................................................................7
2.3 oorzaak.....................................................................................................................................8
2.4 bekwaamheid (zie 2.1.3)...........................................................................................................8
2.5 conformiteit met het dwingend recht......................................................................................8
2.5.1 openbare orde...................................................................................................................8
Hoofdstuk 2: personen...........................................................................................................................9
1. natuurlijke personen......................................................................................................................9
1.1 staat..........................................................................................................................................9
1.2 bestaan van personen...............................................................................................................9
1.3 bekwaamheid.........................................................................................................................10
1.3.1 Basisbegrippen en regels inzake bekwaamheid...............................................................10
1.3.2 juridische mechanismen om handelingsonbekwaamheid op te vangen..........................10
1.4 beschermingsstatuten voor handelingsonbekwamen............................................................11
1.4.1 minderjarigen..................................................................................................................11
1.4.1.1 vertegenwoordiging door ouders/voogd..................................................................11
1.4.1.1.1 Ouders...............................................................................................................11
1.4.1.1.2 Voogdij...............................................................................................................11
1.4.1.2 uitzonderingen op de handelingsonbekwaamheid...................................................12
1.4.1.2.2 Dagelijkse handelingen......................................................................................12
1.4.1.3 soepel sanctieregeling..............................................................................................13
1.4.2 beschermde meerderjarigen (geregeld door vrederechter)............................................13
1.4.2.1 toepassingsgebied....................................................................................................14
1.4.2.2 (on)bekwaamheid van de beschermde persoon.......................................................14
1.4.2.5 volmachten aan lasthebbers.....................................................................................15
1.5 bijzondere rechtsonbekwaamheden......................................................................................15
1.5.1 Wettelijke onbekwaamheden..........................................................................................15
1.5.2 Rechterlijke onbekwaamheden.......................................................................................15
1.6 naam.......................................................................................................................................15
1.6.2 aard van de naam............................................................................................................15

0

, 1.6.3 soorten.............................................................................................................................16
1.6.3.1 familienaam..............................................................................................................16
1.6.3.2 voornaam..................................................................................................................16
1.6.3.3 ondernemingsnaam..................................................................................................16
1.6.4 naamsverbetering en naamsverandering........................................................................16
1.7 woonplaats (of domicilie).......................................................................................................17
1.7.2 keuze van woonplaats.....................................................................................................17
1.7.3 bijzondere gevallen..........................................................................................................17
1.7.3.1 wettelijke of verplichte woonplaats..........................................................................17
1.7.3.2 woonplaats ‘ad hoc’..................................................................................................17
1.7.3.3 echtelijke verblijfplaats.............................................................................................17
1.8 nationaliteit !!!!!.....................................................................................................................18
1.8.1.1 Toekenning op grond van de nationaliteit van de vader/moeder.............................18
1.8.1.2 Toekenning op grond van adoptie............................................................................18
1.8.1.3 Toekenning op grond van de geboorte in België.......................................................19
1.8.1.4 Toekenning van de nationaliteit samen met ouder(s) of adoptant(en)....................19
1.8.2.1 Verkrijging door nationaliteitsverklaring...................................................................19
1.8.2.1 verkrijging van de nationaliteit door naturalisatie (erg uitzonderlijk).......................20
1.8.3 verlies van de Belgische nationaliteit...............................................................................20
1.9 burgerlijke stand.....................................................................................................................21
1.9.1 begrip en belang..............................................................................................................21
1.9.2 akten (documenten) van burgerlijke stand......................................................................21
2. rechtspersonen (hierdoor komt je privé niet in gevaar, want je maakt een 2 de persoon naast
jezelf die zaken doet)........................................................................................................................21
Hoofdstuk 4: verbintenissen (= contract/wederzijdse rechten en plichten).........................................22
4. onrechtmatige daad.....................................................................................................................22
4.1 kenmerken van foutaansprakelijkheid....................................................................................22
4.1.1 algemene regel van foutaansprakelijkheid......................................................................22
4.2 aansprakelijkheid voor eigen fout...........................................................................................22
4.2.1 fout..................................................................................................................................23
4.2.2 schade..............................................................................................................................23
4.2.3 oorzakelijk verband..........................................................................................................24
4.3 aansprakelijkheid voor andermans fouten.............................................................................24
4.3.1 aansprakelijkheid van de ouders.....................................................................................25
4.3.2 aansprakelijkheid van onderwijzers en ambachtslieden..................................................25
4.3.3 aansprakelijkheid van werkgevers...................................................................................25

1

, 4.4 aansprakelijkheid voor zaken..................................................................................................25
4.4.1 aansprakelijkheid voor een gebrek in de zaak.................................................................25
4.4.1.1 algemeen..................................................................................................................25
4.4.2 aansprakelijkheid voor dieren..........................................................................................26
4.4.3 aansprakelijkheid voor gebouwen...................................................................................26
6.2 huur........................................................................................................................................26
6.2.1 algemeen.........................................................................................................................26
6.2.2 verbintenissen van de verhuurder...................................................................................26
6.2.2.1 leveren van de zaak...................................................................................................27
6.2.2.2 onderhoud van de zaak............................................................................................27
6.2.2.3 waarborgen van een rustig genot.............................................................................27
6.2.2.4 waarborgsom............................................................................................................27
6.2.3 verbintenissen van de huurder........................................................................................27
6.2.3.1 gebruik als een goede huisvader...............................................................................28
6.2.3.2 betalen van de huurprijs...........................................................................................28
6.2.3.3 teruggave van het goed............................................................................................28
6.2.3.4 woningen voorzien van huisraad..............................................................................28
6.2.3.5 verplichte brandverzekering bij woningen................................................................28
6.2.4 einde van de huur............................................................................................................29
6.2.4.1 onroerende goederen die niet tot woning dienen....................................................29
6.2.4.2 woninghuur...............................................................................................................29
6.2.4.2.1 duur....................................................................................................................29
6.2.4.2.2 opzegging...........................................................................................................30
6.2.4.3 andere wijzen van beëindigen..................................................................................30
6.2.4.4 verhuur aan studenten.............................................................................................30
6.2.4.4.1 huurprijs.............................................................................................................31
6.2.4.4.2 huurwaarborg....................................................................................................31
6.2.4.4.3 huuroverdracht & onderhuur............................................................................31
6.2.4.4.4 einde van de huur..............................................................................................31
Hoofdstuk 5: familie en gezin...............................................................................................................31
2. huwelijk........................................................................................................................................31
2.1 juridisch karakter van het huwelijk.........................................................................................31
2.2 vereisten om te huwen...........................................................................................................32
2.2.1 grondvereisten om te kunnen huwen..............................................................................32
2.2.1.1 positieve grondvereisten..........................................................................................32
2.2.1.2 negatieve grondvereisten.........................................................................................32

2

, 2.2.2 vormvereisten voor het huwelijk.....................................................................................32
2.3 gevolgen van het huwelijk......................................................................................................32
2.3.1 persoonlijke gevolgen......................................................................................................32
2.3.1.1 plicht tot samenwonen.............................................................................................33
2.3.1.2 plicht tot getrouwheid..............................................................................................33
2.3.1.3 plicht tot bijstand......................................................................................................33
2.3.2 vermogensrechtelijke gevolgen.......................................................................................33
2.3.2.1 minimumautonomie van de gehuwden....................................................................33
2.3.2.1.1 vrijheid van beroep............................................................................................33
2.3.2.1.2 autonomie inzake inning en besteding van de eigen inkomsten.......................33
2.3.2.1.3 autonomie inzake rekeningen en bankkluizen.......................................................34
2.3.2.1.4 autonomie inzake woonplaats...............................................................................34
2.3.2.2 minimumverbondenheid van de gehuwden.............................................................34
2.3.2.2.1 plicht tot hulp en bijdrage..................................................................................34
2.3.2.2.2 bescherming van de gezinswoning....................................................................34
2.3.2.2.3 andere onbekwaamheden in het belang van het gezin.....................................34
2.3.2.2.4 hoofdelijke aansprakelijkheid van de echtgenoten............................................34
2.3.3 sancties............................................................................................................................34
2.4 ontbinding van het huwelijk...................................................................................................35
2.4.1 types van echtscheiding...................................................................................................35
2.4.1.1 echtscheiding wegens onherstelbare ontwrichting van het huwelijk.......................35
2.4.1.1.1 voorwaarden......................................................................................................35
2.4.1.1.2 procedure..........................................................................................................35
2.4.1.2 echtscheiding door onderlinge toestemming...........................................................36
2.4.1.2.1 voorwaarden......................................................................................................36
2.4.1.2.2 procedure..........................................................................................................36
2.4.2 gevolgen van de echtscheiding........................................................................................36
2.4.2.1 gevolgen voor de persoon van de echtgenoten........................................................36
2.4.2.2 gevolgen voor de goederen van de echtgenoten......................................................36
2.4.2.2.1 ontbinding van de huwelijksgemeenschap........................................................36
2.4.2.2.2 betaling van een onderhoudsgeld (tussen partners).............................................36
2.4.2.2.3 gevolgen voor de kinderen....................................................................................37
3. gezinsvermogen............................................................................................................................37
3.1 algemene regels......................................................................................................................37
3.1.1 contractuele vrijheid........................................................................................................37
3.1.2 vormgebonden karakter en publiciteit............................................................................37

3