Onderzoeksmethoden
1Inleiding........................................................................................................................................... 3
1.1Inleiding................................................................................................................................................ 3
1.2Types van business research: toegepaste en basis.................................................................. 4
1.3Managers en research....................................................................................................................... 5
1.4Ethiek en business research........................................................................................................... 5
2De wetenschappelijke en de alternatieve benaderingen.................................................6
2.1Inleiding................................................................................................................................................ 6
2.2De kenmerken van wetenschappelijk onderzoek.................................................................... 6
2.3De hypothetisch-deductieve methode......................................................................................... 9
2.44 alternatieve benaderingen van onderzoek.......................................................................... 11
3Definiëren en verfijnen van het probleem......................................................................... 12
3.1Het brede probleemgebied........................................................................................................... 12
3.2Vooronderzoek................................................................................................................................. 12
3.3Definiëren van de probleemstelling.......................................................................................... 13
3.4Het onderzoeksvoorstel................................................................................................................ 15
3.5Management implicaties............................................................................................................... 16
3.6Ethische kwesties in het vooronderzoek.................................................................................. 16
3.7In het kort: Hoe zetten we een brede probleemstelling om naar een haalbaar
onderzoeksonderwerp via vooronderzoek?................................................................................. 16
3.8Watson Box........................................................................................................................................ 16
4De kritische literatuurstudie.................................................................................................. 17
4.1Inleiding............................................................................................................................................. 17
4.2Hoe de literatuurstudie benaderen?......................................................................................... 17
4.3Ethische kwesties............................................................................................................................ 18
4.4Enkele online bronnen................................................................................................................... 19
4.5Referenties........................................................................................................................................ 20
5Theoretisch kader en hypothese ontwikkeling................................................................21
5.1Inleiding............................................................................................................................................. 21
5.2De behoefte aan een theoretisch kader.................................................................................... 21
5.3Variabelen.......................................................................................................................................... 21
5.4Hoe wordt een theorie geproduceerd?..................................................................................... 22
5.5De ontwikkeling van de hypothesis........................................................................................... 23
5.6Management implicaties............................................................................................................... 24
6Elementen van de onderzoeksopzet.................................................................................... 25
6.1 Onderzoeksopzet............................................................................................................................ 25
6.2Elementen van de onderzoeksopzet.......................................................................................... 25
6.3Trade-offs en compromissen....................................................................................................... 27
6.4Management implicaties............................................................................................................... 27
7Interviews..................................................................................................................................... 28
7.1Inleiding............................................................................................................................................. 28
7.2Interviews.......................................................................................................................................... 28
8Observatie..................................................................................................................................... 31
8.1Inleiding............................................................................................................................................. 31
1
, 8.24 dimensies van observatie.......................................................................................................... 31
8.3Coderingsschema’s.......................................................................................................................... 32
9Afnemen van vragenlijsten..................................................................................................... 34
9.1Inleiding............................................................................................................................................. 34
9.2Richtlijnen voor vragenlijsten..................................................................................................... 34
9.3Vorm van vragen.............................................................................................................................. 36
9.4Pretest................................................................................................................................................. 37
9.5Internationale vragenlijsten........................................................................................................ 37
9.6Voor- en nadelen van de verschillende dataverzamelingsmethodes..............................37
9.7Multimethoden van dataverzameling....................................................................................... 39
9.8Ethiek in data verzamelen............................................................................................................ 39
10Experimentele ontwerpen.................................................................................................... 40
10.1Het lab experiment....................................................................................................................... 40
10.2Het veldexperiment...................................................................................................................... 40
10.3Interne en externe validiteit...................................................................................................... 41
10.4Enkele types van experimenteel ontwerp............................................................................. 43
10.5Simulatie.......................................................................................................................................... 44
11Het meten van variabelen: operationele definitie........................................................45
11.1Hoe variabelen worden gemeten............................................................................................. 45
11.2Operationalisering....................................................................................................................... 45
12Meten: schalen, betrouwbaarheid en validiteit.............................................................47
12.14 types van schalen....................................................................................................................... 47
12.2Ratingschalen................................................................................................................................. 48
12.3Rangschikkende schalen (ranking scales)............................................................................ 50
12.4De goedheid van het meten........................................................................................................ 50
12.5Weerspiegelende (reflective) versus vormende (formative) meetschalen.................52
13Steekproef (sampling)........................................................................................................... 53
13.1Populatie, element, sample, sample eenheid, object.........................................................53
13.2Sample data en populatiewaarden.......................................................................................... 53
13.3Steekproef proces......................................................................................................................... 54
13.4Aselecte steekproef (probability sampling) – Probabalistisch.......................................55
13.5Selecte steekproeven (nonprobability sampling) – niet-probabilistisch....................57
13.6Precisie en vertrouwen............................................................................................................... 57
13.7Steekproeven bij kwantitatief onderzoek............................................................................. 58
14NK.................................................................................................................................................. 58
15Case studies............................................................................................................................... 59
16Kwantitatieve data-analyse.................................................................................................. 60
16.1Drie stappen in kwantitatieve data-analyse......................................................................... 60
16.2Betrouwbaarheid en validiteit in kwantitatief onderzoek...............................................61
16.3Andere data-analyse methoden van kwalitatieve data.....................................................61
17Het onderzoeksrapport......................................................................................................... 62
17.1Het geschreven rapport............................................................................................................... 62
17.2Inhoud van het onderzoeksrapport........................................................................................ 62
18Gastlezing: TNS Dominique Vercraeye (lezen!).............................................................63
2
,1 Inleiding
1.1 Inleiding
Research of onderzoek: Het proces van het vinden van oplossingen voor een
probleem na een grondige studie en analyse van de situationele factoren.
Wetenschappelijk onderzoek: Problemen oplossen door het toepassen van
een stapsgewijze, logische, georganiseerde en rigoureuze methode om
problemen te identificeren, data te verzamelen, te analyseren en op basis
daarvan valide conclusies te formuleren.
Research helpt managers in organisaties om beslissingen te nemen op de
werkvloer. Een goede beslissing heeft een ‘Ja’ op volgende vragen:
Kunnen we het probleem identificeren?
Kunnen we de relevante factoren in de situatie afscheiden?
Weten we welke informatie we nodig hebben en hoe we die gaan verzamelen?
Weten we hoe we de verzamelde informatie kunnen gebruiken en hoe we de conclusies gaan trekken?
Weten we hoe we de resultaten van het proces kunnen gebruiken om het probleem op te lossen?
1.1.1 Business research
Business research: een systematisch, georganiseerd, op data gebaseerd,
kritisch en objectief onderzoek om een specifiek probleem ondervonden op de
werkvloer te onderzoeken, met als doel antwoorden of oplossingen te vinden.
Dit onderzoek bestaat uit een series van goed doordachte en zorgvuldig
uitgevoerde activiteiten die ervoor zorgen dat een manager weet hoe hij/zij
organisatorische problemen kan oplossen of minimaliseren. De verzamelde
informatie kan het resultaat zijn van een zorgvuldige analyse van primaire data
(zelf verzameld) of secundaire data (data die al aanwezig is in de sector, het
bedrijf, archieven…). Deze data kan kwantitatief zijn (in de vorm van nummers,
meestal verzameld via gestructureerde vragen) of kwalitatief (in de vorm van
woorden, meestal verzameld aan de hand van brede vragen in interviews).
1.1.2 De rol van theorie en informatie in onderzoek
De term ‘theorie’ kan vele dingen betekenen. Voor velen betekent het een idee of
een gevoel bv. de ideale samenstelling van een voetbalploeg. Voor anderen is
een theorie een concept, instrument, model of framework dat hen helpt om een
probleem op te lossen. Voor een wetenschapper betekent het dan weer een
verklaring voor een bepaald fenomeen.
3
, 1.1.3 Onderzoek en de manager
Verschillende domeinen:
Boekhouden: bv. naar budget controlesystemen, het gebruik van technologie in
boekhouden…
Financiën: bv. naar het gedrag van de beurs, buitenlandse investeringen,
financiële verslagen,…
Management: bv. naar het gedrag en de attitudes van de werknemers,
productiviteit, jobtevredenheid van de werknemers…
Marketing: bv. naar de klantentevredenheid en –loyaliteit, marktsegmentatie,
het beslissingsproces van de consument,..
1.2 Types van business research: toegepaste en basis
Onderzoek kan gedaan worden voor twee verschillende doelen.
Toegepast onderzoek:
Lost een concreet probleem op waarmee een manager in een organisatie
geconfronteerd wordt en dat een tijdsgeboden oplossing vereist. Bv. een
product verkoopt niet goed en de manager wil weten waarom dit het geval
is vooraleer hij/zij actie onderneemt. Onderzoek uitgevoerd met de
bedoeling om de resultaten te gebruiken om een specifiek probleem op te
lossen.
Basis, fundamenteel, puur onderzoek:
Om een geheel van kennis te creëren. Bv. hoe kunnen we bepaalde
problemen die opduiken op de werkvloer oplossen? Onderzoek uitgevoerd
om een bijdrage te leveren aan de bestaande kennis. Het geeft ons
inzichten die we voorheen niet hadden.
Let op: hoewel de resultaten van basis onderzoek bedoeld zijn om het geheel van
kennis te vergroten, kunnen deze resultaten leter toch gebruikt worden om
toegepast onderzoek te staven.
Bv. Men doet onderzoek naar de opwarming van de aarde. Dit onderzoek
is bedoeld om de nuances van het fenomeen te onderzoeken en is dus
basis onderzoek. Toch kunnen deze resultaten later gebruikt worden in
toegapast onderzoek in de bouw- en landbouwsector.
Veel grote bedrijven zoals Apple, Google, BMW… doen vaak zelf onderzoek. Zij
kunnen bijvoorbeeld het online gedrag van mensen onderzoeken zodat zij hun
product kunnen aanpassen aan deze resultaten.
4
1Inleiding........................................................................................................................................... 3
1.1Inleiding................................................................................................................................................ 3
1.2Types van business research: toegepaste en basis.................................................................. 4
1.3Managers en research....................................................................................................................... 5
1.4Ethiek en business research........................................................................................................... 5
2De wetenschappelijke en de alternatieve benaderingen.................................................6
2.1Inleiding................................................................................................................................................ 6
2.2De kenmerken van wetenschappelijk onderzoek.................................................................... 6
2.3De hypothetisch-deductieve methode......................................................................................... 9
2.44 alternatieve benaderingen van onderzoek.......................................................................... 11
3Definiëren en verfijnen van het probleem......................................................................... 12
3.1Het brede probleemgebied........................................................................................................... 12
3.2Vooronderzoek................................................................................................................................. 12
3.3Definiëren van de probleemstelling.......................................................................................... 13
3.4Het onderzoeksvoorstel................................................................................................................ 15
3.5Management implicaties............................................................................................................... 16
3.6Ethische kwesties in het vooronderzoek.................................................................................. 16
3.7In het kort: Hoe zetten we een brede probleemstelling om naar een haalbaar
onderzoeksonderwerp via vooronderzoek?................................................................................. 16
3.8Watson Box........................................................................................................................................ 16
4De kritische literatuurstudie.................................................................................................. 17
4.1Inleiding............................................................................................................................................. 17
4.2Hoe de literatuurstudie benaderen?......................................................................................... 17
4.3Ethische kwesties............................................................................................................................ 18
4.4Enkele online bronnen................................................................................................................... 19
4.5Referenties........................................................................................................................................ 20
5Theoretisch kader en hypothese ontwikkeling................................................................21
5.1Inleiding............................................................................................................................................. 21
5.2De behoefte aan een theoretisch kader.................................................................................... 21
5.3Variabelen.......................................................................................................................................... 21
5.4Hoe wordt een theorie geproduceerd?..................................................................................... 22
5.5De ontwikkeling van de hypothesis........................................................................................... 23
5.6Management implicaties............................................................................................................... 24
6Elementen van de onderzoeksopzet.................................................................................... 25
6.1 Onderzoeksopzet............................................................................................................................ 25
6.2Elementen van de onderzoeksopzet.......................................................................................... 25
6.3Trade-offs en compromissen....................................................................................................... 27
6.4Management implicaties............................................................................................................... 27
7Interviews..................................................................................................................................... 28
7.1Inleiding............................................................................................................................................. 28
7.2Interviews.......................................................................................................................................... 28
8Observatie..................................................................................................................................... 31
8.1Inleiding............................................................................................................................................. 31
1
, 8.24 dimensies van observatie.......................................................................................................... 31
8.3Coderingsschema’s.......................................................................................................................... 32
9Afnemen van vragenlijsten..................................................................................................... 34
9.1Inleiding............................................................................................................................................. 34
9.2Richtlijnen voor vragenlijsten..................................................................................................... 34
9.3Vorm van vragen.............................................................................................................................. 36
9.4Pretest................................................................................................................................................. 37
9.5Internationale vragenlijsten........................................................................................................ 37
9.6Voor- en nadelen van de verschillende dataverzamelingsmethodes..............................37
9.7Multimethoden van dataverzameling....................................................................................... 39
9.8Ethiek in data verzamelen............................................................................................................ 39
10Experimentele ontwerpen.................................................................................................... 40
10.1Het lab experiment....................................................................................................................... 40
10.2Het veldexperiment...................................................................................................................... 40
10.3Interne en externe validiteit...................................................................................................... 41
10.4Enkele types van experimenteel ontwerp............................................................................. 43
10.5Simulatie.......................................................................................................................................... 44
11Het meten van variabelen: operationele definitie........................................................45
11.1Hoe variabelen worden gemeten............................................................................................. 45
11.2Operationalisering....................................................................................................................... 45
12Meten: schalen, betrouwbaarheid en validiteit.............................................................47
12.14 types van schalen....................................................................................................................... 47
12.2Ratingschalen................................................................................................................................. 48
12.3Rangschikkende schalen (ranking scales)............................................................................ 50
12.4De goedheid van het meten........................................................................................................ 50
12.5Weerspiegelende (reflective) versus vormende (formative) meetschalen.................52
13Steekproef (sampling)........................................................................................................... 53
13.1Populatie, element, sample, sample eenheid, object.........................................................53
13.2Sample data en populatiewaarden.......................................................................................... 53
13.3Steekproef proces......................................................................................................................... 54
13.4Aselecte steekproef (probability sampling) – Probabalistisch.......................................55
13.5Selecte steekproeven (nonprobability sampling) – niet-probabilistisch....................57
13.6Precisie en vertrouwen............................................................................................................... 57
13.7Steekproeven bij kwantitatief onderzoek............................................................................. 58
14NK.................................................................................................................................................. 58
15Case studies............................................................................................................................... 59
16Kwantitatieve data-analyse.................................................................................................. 60
16.1Drie stappen in kwantitatieve data-analyse......................................................................... 60
16.2Betrouwbaarheid en validiteit in kwantitatief onderzoek...............................................61
16.3Andere data-analyse methoden van kwalitatieve data.....................................................61
17Het onderzoeksrapport......................................................................................................... 62
17.1Het geschreven rapport............................................................................................................... 62
17.2Inhoud van het onderzoeksrapport........................................................................................ 62
18Gastlezing: TNS Dominique Vercraeye (lezen!).............................................................63
2
,1 Inleiding
1.1 Inleiding
Research of onderzoek: Het proces van het vinden van oplossingen voor een
probleem na een grondige studie en analyse van de situationele factoren.
Wetenschappelijk onderzoek: Problemen oplossen door het toepassen van
een stapsgewijze, logische, georganiseerde en rigoureuze methode om
problemen te identificeren, data te verzamelen, te analyseren en op basis
daarvan valide conclusies te formuleren.
Research helpt managers in organisaties om beslissingen te nemen op de
werkvloer. Een goede beslissing heeft een ‘Ja’ op volgende vragen:
Kunnen we het probleem identificeren?
Kunnen we de relevante factoren in de situatie afscheiden?
Weten we welke informatie we nodig hebben en hoe we die gaan verzamelen?
Weten we hoe we de verzamelde informatie kunnen gebruiken en hoe we de conclusies gaan trekken?
Weten we hoe we de resultaten van het proces kunnen gebruiken om het probleem op te lossen?
1.1.1 Business research
Business research: een systematisch, georganiseerd, op data gebaseerd,
kritisch en objectief onderzoek om een specifiek probleem ondervonden op de
werkvloer te onderzoeken, met als doel antwoorden of oplossingen te vinden.
Dit onderzoek bestaat uit een series van goed doordachte en zorgvuldig
uitgevoerde activiteiten die ervoor zorgen dat een manager weet hoe hij/zij
organisatorische problemen kan oplossen of minimaliseren. De verzamelde
informatie kan het resultaat zijn van een zorgvuldige analyse van primaire data
(zelf verzameld) of secundaire data (data die al aanwezig is in de sector, het
bedrijf, archieven…). Deze data kan kwantitatief zijn (in de vorm van nummers,
meestal verzameld via gestructureerde vragen) of kwalitatief (in de vorm van
woorden, meestal verzameld aan de hand van brede vragen in interviews).
1.1.2 De rol van theorie en informatie in onderzoek
De term ‘theorie’ kan vele dingen betekenen. Voor velen betekent het een idee of
een gevoel bv. de ideale samenstelling van een voetbalploeg. Voor anderen is
een theorie een concept, instrument, model of framework dat hen helpt om een
probleem op te lossen. Voor een wetenschapper betekent het dan weer een
verklaring voor een bepaald fenomeen.
3
, 1.1.3 Onderzoek en de manager
Verschillende domeinen:
Boekhouden: bv. naar budget controlesystemen, het gebruik van technologie in
boekhouden…
Financiën: bv. naar het gedrag van de beurs, buitenlandse investeringen,
financiële verslagen,…
Management: bv. naar het gedrag en de attitudes van de werknemers,
productiviteit, jobtevredenheid van de werknemers…
Marketing: bv. naar de klantentevredenheid en –loyaliteit, marktsegmentatie,
het beslissingsproces van de consument,..
1.2 Types van business research: toegepaste en basis
Onderzoek kan gedaan worden voor twee verschillende doelen.
Toegepast onderzoek:
Lost een concreet probleem op waarmee een manager in een organisatie
geconfronteerd wordt en dat een tijdsgeboden oplossing vereist. Bv. een
product verkoopt niet goed en de manager wil weten waarom dit het geval
is vooraleer hij/zij actie onderneemt. Onderzoek uitgevoerd met de
bedoeling om de resultaten te gebruiken om een specifiek probleem op te
lossen.
Basis, fundamenteel, puur onderzoek:
Om een geheel van kennis te creëren. Bv. hoe kunnen we bepaalde
problemen die opduiken op de werkvloer oplossen? Onderzoek uitgevoerd
om een bijdrage te leveren aan de bestaande kennis. Het geeft ons
inzichten die we voorheen niet hadden.
Let op: hoewel de resultaten van basis onderzoek bedoeld zijn om het geheel van
kennis te vergroten, kunnen deze resultaten leter toch gebruikt worden om
toegepast onderzoek te staven.
Bv. Men doet onderzoek naar de opwarming van de aarde. Dit onderzoek
is bedoeld om de nuances van het fenomeen te onderzoeken en is dus
basis onderzoek. Toch kunnen deze resultaten later gebruikt worden in
toegapast onderzoek in de bouw- en landbouwsector.
Veel grote bedrijven zoals Apple, Google, BMW… doen vaak zelf onderzoek. Zij
kunnen bijvoorbeeld het online gedrag van mensen onderzoeken zodat zij hun
product kunnen aanpassen aan deze resultaten.
4
