INLEIDING WETENSCHAPPELIJK WERK
(IWW)
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 5
Kenniseconomie/informatiemaatschappij............................................................................................................5
Werk van een onderzoeker...................................................................................................................................5
Wetenschapsmodellen.................................................................................................................................. 5
Wat is wetenschap?..............................................................................................................................................5
Stroming wetenschapsfilosofie.............................................................................................................................5
Logisch positivisme (inductie) (Wiener Kreis)...................................................................................................5
Kritisch rationalisme (Popper)...........................................................................................................................6
Sociale wetenschappen.........................................................................................................................................6
Drie wetenschappers -> drie wetenschapsmodellen............................................................................................7
De eigenheid en complexiteit van de studie van de sociale werkelijkheid...........................................................7
Informatie zoeken.......................................................................................................................................... 7
Inleiding: de literatuurstudie en de probleemstelling...........................................................................................7
Probleemstelling................................................................................................................................................8
Literatuurstudie.................................................................................................................................................9
Wat zoeken? Wetenschappelijke bronnen.........................................................................................................10
Wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke bronnen...............................................................................10
primair en secundair...........................................................................................................................................11
Klassieke wetenschappelijke bronnen................................................................................................................11
Tijdschriftartikel...............................................................................................................................................11
Boeken en aanverwante publicaties...............................................................................................................14
Waar zoeken?.....................................................................................................................................................18
Bibliotheek.......................................................................................................................................................18
1
, Wetenschappelijke referentiedatabanken.....................................................................................................19
Internet zoekmachines....................................................................................................................................20
Hoe zoeken?........................................................................................................................................................20
zoekstrategieën...............................................................................................................................................20
Hulpmiddelen in bibliografische zoekmachines..............................................................................................22
Publicaties leiden naar publicaties..................................................................................................................23
Statistieken zoeken...................................................................................................................................... 23
Belgische statistieken..........................................................................................................................................23
Bronnen...........................................................................................................................................................23
Vlaamse statistieken...........................................................................................................................................25
Bronnen...........................................................................................................................................................25
Europese statistieken..........................................................................................................................................25
Bronnen...........................................................................................................................................................25
Globale statistieken............................................................................................................................................26
Bronnen...........................................................................................................................................................26
Informatie beoordelen................................................................................................................................. 27
Beoordelen op beschikbaarheid..........................................................................................................................27
Beoordelen op relevantie....................................................................................................................................27
Moeilijk om te definieren................................................................................................................................27
Wanneer is informatie relevant?....................................................................................................................27
Beoordelen op kwaliteit......................................................................................................................................27
Moeilijk om te definieren................................................................................................................................27
Peer review..........................................................................................................................................................28
Double-blind review............................................................................................................................................28
Journal impact factor en citatie-indexen............................................................................................................28
Journal impact factor......................................................................................................................................28
Citatie-index analyse.......................................................................................................................................29
Auteurs beoordelen.............................................................................................................................................29
Auteurs beoordelen........................................................................................................................................29
Auteurs-marketing..........................................................................................................................................30
De “dark side” van publiceren (publish or perish?).............................................................................................30
Publish or perish als cultuur............................................................................................................................30
Publish or perish als individu...........................................................................................................................30
Dark side in Nederland en België....................................................................................................................31
Open access (de tegenbeweging).......................................................................................................................31
2
, Modellen.........................................................................................................................................................31
Soorten open acces.........................................................................................................................................32
plan S...............................................................................................................................................................32
Alternatieve publicatiemodellen.....................................................................................................................33
Misbruik open acces (predatory open acces).................................................................................................33
Informatie presenteren aan de lezer............................................................................................................ 34
Academisch schrijven: arbeid of kunst?..............................................................................................................34
Schrijven kan je opdelen in 2 vaardigheden...................................................................................................34
One shot methode..........................................................................................................................................34
Schrijfangst: symptomen.................................................................................................................................34
Mythes over academisch schrijven.....................................................................................................................35
De tekst is academisch als hij moeilijk is.........................................................................................................35
Schrijven is een kunst......................................................................................................................................35
Schrijven gebeurt individueel..........................................................................................................................36
Schrijven voorbereiden........................................................................................................................................36
Doel van academisch schrijven.......................................................................................................................36
De probleemstelling en onderzoeksvraag scherpstellen................................................................................36
De macrostructuur uitwerken.............................................................................................................................36
Structureren door een inhoudsschema op te stellen.....................................................................................36
De basisindeling van een tekst........................................................................................................................37
Vaste structuren in het artikel / klassieke academische indelingen...............................................................38
Microstructuur aanbrengen................................................................................................................................38
Alinea...............................................................................................................................................................38
Academisch schrijven: inhoud met stijl...............................................................................................................39
Academisch schrijven......................................................................................................................................39
Naar informatie verwijzen in een tekst......................................................................................................... 39
Wetenschappelijke integriteit.............................................................................................................................39
Codes voor wetenschappelijk onderzoek.......................................................................................................39
Fraude en plagiaat..............................................................................................................................................40
Iemands werk gebruiken.....................................................................................................................................40
3 Manieren voor het gebruiken van iemands werk........................................................................................40
Refereren.............................................................................................................................................................40
Basisregels.......................................................................................................................................................40
Citaten.............................................................................................................................................................41
Parafreseren en samenvatten.........................................................................................................................42
Naar informatie verwijzen in een bibliografie...............................................................................................44
3
, Basisregels...........................................................................................................................................................44
Algemene regels ivm refereren naar literatuur..............................................................................................44
Basisregels bibliografische referentie.............................................................................................................45
Auteurs................................................................................................................................................................46
Auteurs in een referentie................................................................................................................................46
Elektronische bronnen.........................................................................................................................................46
Elektronisch tijdschriftartikel en online dataset.............................................................................................46
Informatie visualiseren: tabellen, grafieken, figuren.....................................................................................46
Inleiding...............................................................................................................................................................46
Waarom informatie visualiseren.....................................................................................................................46
Wanneer informatie visualiseren....................................................................................................................47
Hoe visualiseren..............................................................................................................................................47
Tabellen...............................................................................................................................................................47
Basiselementen...............................................................................................................................................48
Wanneer wel/niet percentages gebruiken?...................................................................................................48
Afhankelijkheid en onefhankelijkheid.............................................................................................................48
Figuren en grafieken...........................................................................................................................................48
Basiselementen...............................................................................................................................................49
Types grafieken...............................................................................................................................................49
Gevaren / valkuilen.............................................................................................................................................49
Logaritmische schaal.......................................................................................................................................49
Misbruiken..........................................................................................................................................................49
Misleiden / optisch bedrog.............................................................................................................................49
4
(IWW)
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 5
Kenniseconomie/informatiemaatschappij............................................................................................................5
Werk van een onderzoeker...................................................................................................................................5
Wetenschapsmodellen.................................................................................................................................. 5
Wat is wetenschap?..............................................................................................................................................5
Stroming wetenschapsfilosofie.............................................................................................................................5
Logisch positivisme (inductie) (Wiener Kreis)...................................................................................................5
Kritisch rationalisme (Popper)...........................................................................................................................6
Sociale wetenschappen.........................................................................................................................................6
Drie wetenschappers -> drie wetenschapsmodellen............................................................................................7
De eigenheid en complexiteit van de studie van de sociale werkelijkheid...........................................................7
Informatie zoeken.......................................................................................................................................... 7
Inleiding: de literatuurstudie en de probleemstelling...........................................................................................7
Probleemstelling................................................................................................................................................8
Literatuurstudie.................................................................................................................................................9
Wat zoeken? Wetenschappelijke bronnen.........................................................................................................10
Wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke bronnen...............................................................................10
primair en secundair...........................................................................................................................................11
Klassieke wetenschappelijke bronnen................................................................................................................11
Tijdschriftartikel...............................................................................................................................................11
Boeken en aanverwante publicaties...............................................................................................................14
Waar zoeken?.....................................................................................................................................................18
Bibliotheek.......................................................................................................................................................18
1
, Wetenschappelijke referentiedatabanken.....................................................................................................19
Internet zoekmachines....................................................................................................................................20
Hoe zoeken?........................................................................................................................................................20
zoekstrategieën...............................................................................................................................................20
Hulpmiddelen in bibliografische zoekmachines..............................................................................................22
Publicaties leiden naar publicaties..................................................................................................................23
Statistieken zoeken...................................................................................................................................... 23
Belgische statistieken..........................................................................................................................................23
Bronnen...........................................................................................................................................................23
Vlaamse statistieken...........................................................................................................................................25
Bronnen...........................................................................................................................................................25
Europese statistieken..........................................................................................................................................25
Bronnen...........................................................................................................................................................25
Globale statistieken............................................................................................................................................26
Bronnen...........................................................................................................................................................26
Informatie beoordelen................................................................................................................................. 27
Beoordelen op beschikbaarheid..........................................................................................................................27
Beoordelen op relevantie....................................................................................................................................27
Moeilijk om te definieren................................................................................................................................27
Wanneer is informatie relevant?....................................................................................................................27
Beoordelen op kwaliteit......................................................................................................................................27
Moeilijk om te definieren................................................................................................................................27
Peer review..........................................................................................................................................................28
Double-blind review............................................................................................................................................28
Journal impact factor en citatie-indexen............................................................................................................28
Journal impact factor......................................................................................................................................28
Citatie-index analyse.......................................................................................................................................29
Auteurs beoordelen.............................................................................................................................................29
Auteurs beoordelen........................................................................................................................................29
Auteurs-marketing..........................................................................................................................................30
De “dark side” van publiceren (publish or perish?).............................................................................................30
Publish or perish als cultuur............................................................................................................................30
Publish or perish als individu...........................................................................................................................30
Dark side in Nederland en België....................................................................................................................31
Open access (de tegenbeweging).......................................................................................................................31
2
, Modellen.........................................................................................................................................................31
Soorten open acces.........................................................................................................................................32
plan S...............................................................................................................................................................32
Alternatieve publicatiemodellen.....................................................................................................................33
Misbruik open acces (predatory open acces).................................................................................................33
Informatie presenteren aan de lezer............................................................................................................ 34
Academisch schrijven: arbeid of kunst?..............................................................................................................34
Schrijven kan je opdelen in 2 vaardigheden...................................................................................................34
One shot methode..........................................................................................................................................34
Schrijfangst: symptomen.................................................................................................................................34
Mythes over academisch schrijven.....................................................................................................................35
De tekst is academisch als hij moeilijk is.........................................................................................................35
Schrijven is een kunst......................................................................................................................................35
Schrijven gebeurt individueel..........................................................................................................................36
Schrijven voorbereiden........................................................................................................................................36
Doel van academisch schrijven.......................................................................................................................36
De probleemstelling en onderzoeksvraag scherpstellen................................................................................36
De macrostructuur uitwerken.............................................................................................................................36
Structureren door een inhoudsschema op te stellen.....................................................................................36
De basisindeling van een tekst........................................................................................................................37
Vaste structuren in het artikel / klassieke academische indelingen...............................................................38
Microstructuur aanbrengen................................................................................................................................38
Alinea...............................................................................................................................................................38
Academisch schrijven: inhoud met stijl...............................................................................................................39
Academisch schrijven......................................................................................................................................39
Naar informatie verwijzen in een tekst......................................................................................................... 39
Wetenschappelijke integriteit.............................................................................................................................39
Codes voor wetenschappelijk onderzoek.......................................................................................................39
Fraude en plagiaat..............................................................................................................................................40
Iemands werk gebruiken.....................................................................................................................................40
3 Manieren voor het gebruiken van iemands werk........................................................................................40
Refereren.............................................................................................................................................................40
Basisregels.......................................................................................................................................................40
Citaten.............................................................................................................................................................41
Parafreseren en samenvatten.........................................................................................................................42
Naar informatie verwijzen in een bibliografie...............................................................................................44
3
, Basisregels...........................................................................................................................................................44
Algemene regels ivm refereren naar literatuur..............................................................................................44
Basisregels bibliografische referentie.............................................................................................................45
Auteurs................................................................................................................................................................46
Auteurs in een referentie................................................................................................................................46
Elektronische bronnen.........................................................................................................................................46
Elektronisch tijdschriftartikel en online dataset.............................................................................................46
Informatie visualiseren: tabellen, grafieken, figuren.....................................................................................46
Inleiding...............................................................................................................................................................46
Waarom informatie visualiseren.....................................................................................................................46
Wanneer informatie visualiseren....................................................................................................................47
Hoe visualiseren..............................................................................................................................................47
Tabellen...............................................................................................................................................................47
Basiselementen...............................................................................................................................................48
Wanneer wel/niet percentages gebruiken?...................................................................................................48
Afhankelijkheid en onefhankelijkheid.............................................................................................................48
Figuren en grafieken...........................................................................................................................................48
Basiselementen...............................................................................................................................................49
Types grafieken...............................................................................................................................................49
Gevaren / valkuilen.............................................................................................................................................49
Logaritmische schaal.......................................................................................................................................49
Misbruiken..........................................................................................................................................................49
Misleiden / optisch bedrog.............................................................................................................................49
4