Samenvatting Anatomie enkel-voet

WEEK 1: BASISPRINCIPES & REGIO VOET/ENKEL
DEEL 1: Algemene oriëntatie botten

Er zijn verschillende bottypen:
x Lange beenderen – Ossa longa
bv. Pijpbeenderen van de extremiteiten
x Korter beenderen – Ossa brevia
bv. Hand- en voetwortelbeentjes
x Platte beenderen – Ossa plana
bv. Schouderblad, beenderen van schedeldak
x Overtallige, onregelmatig voorkomende beenderen – Ossa irregularia
bv. Beenderen van de schedelbasis
x Beenderen met luchthoudende holten – Ossa pneumatica
bv. Aangezichtsschedel met neusbijholten
x In pezen ingebedde beenderen, Sesambeentjes – Ossa sesamoidea
bv. Knieschijf
x Extra boventallige beenderen – Ossa accessoria
bv. Aan de voet

Beenderen van het onderbeen, de enkel en de voet maken deel uit van een keten van botten en gewrichten
HET ONDERBEEN
҉ Tibia - Scheenbeen
-> Het scheenbeen loopt samen met het kuitbeen van de knie tot de enkel
-> De schacht van de tibia is driehoekig van vorm en ligt aan de voorzijde dicht onder de huid

-> Proximaal is de tibia een onderdeel van het kniegewricht; het tibiaplateau
-> Bestaat uit twee gewrichtsvlakken: Condylus medialis en Condylus lateralis
Vormen het distale gedeelte van het kniegewricht en articuleren met de condylen van het femur
-> Tussen de twee tibia condylen ligt het eminentia intercondylaris dat voorkomt dat de tibia ten
opzicht van het femur kan verschuiven
-> De twee condylen met het eminentia intercondylaris wordt het tibiaplateau genoemd
Bij volwassenen neigt het tibiaplateau ongeveer 5-7 graden naar dorsaal = Tibial slope

-> Aan distale zijde is de tibia een onderdeel vh enkelgewricht, de mediale- of binnenenkel; De
enkelvork
-> Het distale gedeelte van de tibia is vlak en articuleert met de talus van de voet
-> Mediaal van dit gewrichtsvlak bevindt zich een bot uitsteeksel, het processus malleolus medialis,
dit botuitsteeksel is de begrenzing van de binnenenkel

-> Facies medialis: Bindweefsel gelegen rond spieren, botten en gewrichten

-> Boven op het tibia, net onder de knieschijf (patella) zit een "heuveltje": Tuberositas tibiae
Op die plek zit de bovenbeenspier vast op het bot: het aanhechtingspunt van het ligamentum
patella – m. quadriceps femoris
OPM. Bij Osgood-Schlatter is er sprake van een ongecontroleerde aangroei van de tuberositas
tibiae

҉ Fibula - Kuitbeen
-> Een dun langgerekt bot dat evenwijdig aan de tibia is verloopt

-> De fibula articuleert niet met de femur en heeft geen dragende functie ( Tibia)
Het proximale uiteinde van de fibula of fibulakop (Caput fibulae) is onregelmatig van vorm en
verbonden met de tibia via een fibreus gewricht onder de condylus medialis van tibia

-> De schacht van de fibula is langgerekt en dun (Corpus fibulae)

-> Speelt een belangrijke rol in het stabiliseren van het enkelgewricht

1

, Het distale uiteinde van de fibula is onderdeel van het enkelgewricht en is malleolus lateralis of
buitenenkel genoemd (botuitsteeksel aan de buitenzijde van de enkel)

=> Tibia en Fibula zijn verbonden door een membrana interossea crusis
Bestaat uit een plaat straf bindweefsel en fungeert al oorsprong voor een deel vd
onderbeenspieren
Stabiliseert samen met de syndesmosis tibiofibularis de enkelvork




2

, DE ENKEL/VOET
-> De voet is verdeeld in 3 anatomische gebieden; tarsus, metatarsus en phalanges
De voet/enkel bestaat uit:
▪ De Tarsus: Zeven voetwortelbeentjes, Achtervoet
҉ Talus – Sprongbeen
-> Als enige botstuk verbonden met de beenderen van het onderbeen (tibia en fibula)
Ad bovenzijde vormt de trochlea tali het gewrichtoppervlak dat articuleert met de tibia
en de fibula
-> Aan de onderzijde ligt een groeve, de sulcus tali
Mediaal en lateraal v deze groeve liggen gewrichtsvlakken die articuleren met calcaneus
-> Bestaat uit caput, collum en corpus
Caput tali staat vormt een gewricht met os navicularis: facies articularis navicularis

҉ Calcaneus – Hielbeen
-> Het grootste bot van de enkel
-> Is verdeelt in twee delen: het corpus calcanei (anterieur gelegen) en het tuber calcanei
(posterieur gelegen)
▪ Het corpus articuleert middels 3 gewrichtsvlakken met de talus
-> Tussen deze vlakken ligt het sustentaculum tali, een botuitsteeksel van het
mediale calcaneus dat als steun voor de talus dient
Is ongeveer 1,5 cm onder de punt van de malleolus medialis te palperen
▪ Het tuber calcanei articuleert met het os cuboideum
Hierop hecht de achillespees (tendo calcaneus) aan
De spieren m. triceps surae en m. plantaris hechten via deze pees aan op tuber
calcanei

҉ Os naviculare
-> Gelegen aan de mediale zijde van de enkel
-> Articuleert met de talus en de os cuneiforme (drie wiggebeenderen - het os cuneiforme
mediale, intermedium en laterale)
Aan de laterale zijde ligt een gewrichtsvlak voor het os cuboideum
-> Mediaal licht het tuberositas ossis navicularis waarop de m. tibialis posterior aanhecht

҉ Os cuboideum
-> Het is gelegen aan de laterale zijde van de voetwortel
-> Is onregelmatig van vorm omdat het verbonden is met 5 verschillende beenderen;
De calcaneus, het os naviculare, het os cuneiforme en twee metatarsalia
-> Met de calcaneus aan proximale zijde vormt het cuboideum de gewrichtsverbinding
articulatio calcaneocuboidea
-> Over de onderzijde van het os cuboideum loopt een groeve waarin de pees van de lange
kuitspier loopt

҉ Ossa cuneiformia (mediale, intermedium, laterale)
-> Os cuneiforme is de benaming van drie beenderen van de enkel
De drie os cuneiformia zijn; os cuneiforme mediale of primum, os cuneiforme intermedium
of secundum en os cuneiforme laterale of tertium
-> De beenderen liggen tussen het os naviculare en drie metatarsalia

▪ De Metatarsus: Vijf middenvoetsbeenderen, middenvoet
҉ Ossa metatarsi / ossa metatarsalia (I tm V)
-> Bestaan uit 5 langwerpige beenderen
-> Elk middenvoetsbeentje bestaat uit caput, corpus en basis
De basis articuleert met voetwortelbeentjes
De caput articuleert met phalanges
-> Aan de laterale zijde van de ossis metatarsi V ligt de tuberositas ossis metatarsi waarop de
m. fibularis tertius en m. fibbrularis brevis aanhechten


3