Onderzoeksmethoden
Samenvatting van de 3 HOC te kennen voor het mondeling examen
1. Het historisch métier......................................................................................................1
2. Historische tradities en hun methoden...........................................................................2
1850: Reconstructionisme......................................................................................................2
1920: Constructionisme.........................................................................................................3
1980: Deconstructionisme.....................................................................................................4
Conclusie................................................................................................................................5
3. Methoden......................................................................................................................5
Historische benaderingen......................................................................................................5
Kwalitatieve vs. kwantitatieve methoden..............................................................................6
Kwalitatieve methoden in historisch onderzoek...................................................................7
1. De intuïtieve methode...................................................................................................7
2. Tekst- en discoursanalyse...............................................................................................8
3. Prosopografie.................................................................................................................9
4. Niet-schriftelijke bronnen............................................................................................10
Mogelijke valkuilen bij de kwalitatieve methoden..........................................................11
1. Het historisch métier
Wat maakt geschiedenis anders dan andere disciplines?
focust op hele spectrum van menselijk gedrag
focus op verleden a.d.h.v. bronnen uit verleden
focus op oorzaak/gevolg en motieven van gebeurtenissen
focus op situeren, ordenen, classificeren, betekenis en context geven
MAAR wel gebruik van hulpwetenschappen bv. paleografie, diplomatie, sigillografie,
heraldiek, epigrafie, …
De historische methodologie is breder dan bronnenkritiek, het is een selectieproces:
van gebeurtenissen en actoren
van bronnenmateriaal om gebeurtenissen te begrijpen
van manieren om bronnenmateriaal te verwerken en interpreteren
van theorieën en concepten om gebeurtenissen te begrijpen
, Die keuzes zijn het gevolg van specifieke, onbewuste kijk op verleden en op rol van
geschiedschrijving -> je kijk op geschiedenis is gevolg van individuele voorkeuren en scholing
2. Historische tradities en hun methoden
3 grote paradigma’s 1850-2000:
Reconstructionisme Constructionisme Deconstructionisme
Vanaf ca. 1850 Vanaf ca. 1920 Vanaf ca. 1980
Er komt nooit een abrupt einde aan een periode, we vinden nog reconstructionisme in
constructionisme enz. want dit is een artificiële onderverdeling
1850: Reconstructionisme
Dit is de traditionele historiografie: het historisme en positivisme
Basiskenmerken:
19e eeuw in Duitsland
Professionalisering: geschiedenis wordt een universitaire opleiding (gevolg: het
wordt iets voor rijke witte mannen)
Doel is het objectiviteitsideaal: de waarheid naar boven halen zoals het écht was
Geschiedenis van de nationale staten (grote gebeurtenissen) bv. geschiedenis van
België - Henri Pirenne
Empirisch en brongericht (met harde feiten kan je geschiedenis bewijzen)
De positivisten willen een reconstructie van het verleden (zonder oordeel of eigen inbreng)
= “Wie es eigentlich gewesen ist” (hoe het echt geweest is)
Hun denkkader: het ontstaan van de natie-staat
Hun methode: tekstanalyse, verhalend (een narratief creëren)
Hun benadering: historische methode (kritiek) via bronnen leidt tot het vinden van de
waarheid MAAR dit kan enkel via neutraal, objectieve kijk op verleden
Ze maken een radicaal onderscheid tussen feit (geschiedenis) en fictie (literatuur)
Resultaten:
ontwikkeling van historische ambacht
professionalisering (uitsluiting van amateurs en vrouwen)
historische wetenschap in universiteiten
bronnenuitgave officiële documenten
seminarie/werkcollege
tijdschriften
nationale geschiedenissen
Samenvatting van de 3 HOC te kennen voor het mondeling examen
1. Het historisch métier......................................................................................................1
2. Historische tradities en hun methoden...........................................................................2
1850: Reconstructionisme......................................................................................................2
1920: Constructionisme.........................................................................................................3
1980: Deconstructionisme.....................................................................................................4
Conclusie................................................................................................................................5
3. Methoden......................................................................................................................5
Historische benaderingen......................................................................................................5
Kwalitatieve vs. kwantitatieve methoden..............................................................................6
Kwalitatieve methoden in historisch onderzoek...................................................................7
1. De intuïtieve methode...................................................................................................7
2. Tekst- en discoursanalyse...............................................................................................8
3. Prosopografie.................................................................................................................9
4. Niet-schriftelijke bronnen............................................................................................10
Mogelijke valkuilen bij de kwalitatieve methoden..........................................................11
1. Het historisch métier
Wat maakt geschiedenis anders dan andere disciplines?
focust op hele spectrum van menselijk gedrag
focus op verleden a.d.h.v. bronnen uit verleden
focus op oorzaak/gevolg en motieven van gebeurtenissen
focus op situeren, ordenen, classificeren, betekenis en context geven
MAAR wel gebruik van hulpwetenschappen bv. paleografie, diplomatie, sigillografie,
heraldiek, epigrafie, …
De historische methodologie is breder dan bronnenkritiek, het is een selectieproces:
van gebeurtenissen en actoren
van bronnenmateriaal om gebeurtenissen te begrijpen
van manieren om bronnenmateriaal te verwerken en interpreteren
van theorieën en concepten om gebeurtenissen te begrijpen
, Die keuzes zijn het gevolg van specifieke, onbewuste kijk op verleden en op rol van
geschiedschrijving -> je kijk op geschiedenis is gevolg van individuele voorkeuren en scholing
2. Historische tradities en hun methoden
3 grote paradigma’s 1850-2000:
Reconstructionisme Constructionisme Deconstructionisme
Vanaf ca. 1850 Vanaf ca. 1920 Vanaf ca. 1980
Er komt nooit een abrupt einde aan een periode, we vinden nog reconstructionisme in
constructionisme enz. want dit is een artificiële onderverdeling
1850: Reconstructionisme
Dit is de traditionele historiografie: het historisme en positivisme
Basiskenmerken:
19e eeuw in Duitsland
Professionalisering: geschiedenis wordt een universitaire opleiding (gevolg: het
wordt iets voor rijke witte mannen)
Doel is het objectiviteitsideaal: de waarheid naar boven halen zoals het écht was
Geschiedenis van de nationale staten (grote gebeurtenissen) bv. geschiedenis van
België - Henri Pirenne
Empirisch en brongericht (met harde feiten kan je geschiedenis bewijzen)
De positivisten willen een reconstructie van het verleden (zonder oordeel of eigen inbreng)
= “Wie es eigentlich gewesen ist” (hoe het echt geweest is)
Hun denkkader: het ontstaan van de natie-staat
Hun methode: tekstanalyse, verhalend (een narratief creëren)
Hun benadering: historische methode (kritiek) via bronnen leidt tot het vinden van de
waarheid MAAR dit kan enkel via neutraal, objectieve kijk op verleden
Ze maken een radicaal onderscheid tussen feit (geschiedenis) en fictie (literatuur)
Resultaten:
ontwikkeling van historische ambacht
professionalisering (uitsluiting van amateurs en vrouwen)
historische wetenschap in universiteiten
bronnenuitgave officiële documenten
seminarie/werkcollege
tijdschriften
nationale geschiedenissen
