SAMENVATTING HUISARTSENGENEESKUNDE
GRONDBEGINSELEN EN KENMERKEN VAN DE HUISARTSGENEESKUNDE
Huisartsgeneeskunde bestaat nog niet lang → na WOII in jaren 60
→ het is een medisch specialisme
ECOLOGIE EN EPIDEMIOLOGIE
ECOLOGIE
Maar 2/10 gaat naar arts waarvan het meeste
1e lijnszorg
➔ 1e lijn is heel belangrijk, anders
veel te veel mensen in het
ziekenhuis
Huisartsen verwijzen 12-15% vd patiënten
EPIDEMIOLOGIE
- Vergrijzing
o Binnen 10j dubbele vergrijzing
o Oudere mensen → meer gezondheidsproblemen
o Meer chronische ziekten: op 60j heeft 66% 1 aandoening en 50% 2 aandoeningen
- Verschuiving van ziekten
o Meer diabetes, obesitas, hart en vaatziekten, COPD, rugproblemen, kankers, …
o Multimorbiditeit wordt regel ipv uitzondering
▪ Chronische en complexe zorg
o Psychische problemen
o Toename geweld en ongevallen
o Gevolgen milieuschade
1
,DEFINITIE 1E LIJNSGEZONDHEIDSZORG
1e lijn is: huisarts, logo, ergo, kine, verpleegkundige, dietist, psycholoog, … → 11 specialisaties
ONTSTAAN
Heel proces door WHO → wilt oppassen voor fragmentatie, stijgende sociale ongelijkheid en dalende
preventie → daarom inzetten op 1e lijn
2004: decreet over 1elijnsgezondheidszorg <--> 2019: start eerstelijnszones
DEFINITIE
HA-geneeskunde is de kerndiscipline van de 1e lijnszorg
- Hoeksteen in vele gezondheidszorgsystemen
- Breed pakket van diagnostische, therapeutische en preventieve zorg
- 90-95 % van alle klachten blijven in de eerste lijn
o Die andere 5-10% zijn heel acute zorgen zoals verkeersongevallen
- 80 % kan definitief opgelost worden in de eerste lijn
VOORDELEN
- Betere outcome qua gezondheid
o 10 bijkomende huisartsen in een regio: levensverwachting populatie stijgt met 50d
o >< 10 specialisten extra: levensverwachting stijgt met 19d extra
- Lagere kosten
- Minder gebruik van gezondheidszorg (oa. minder ziekenhuisopnames)
- Meer satisfactie van bevolking
- Minder sociale ongelijkheid
➔ Sterke eerste lijn bepaald door structuur (beleid, economisch, …), proces (gatekeeping,
continuïteit, …) en uitkomsten (kwaliteit, efficiëntie, …)
PRINCIPES VAN HUISARTSGENEESKUNDE
➔ Klinisch redeneren
➔ Basis concepten huisartsgeneeskunde
➔ Biopsychosociaal model
- Klachtgericht
- Chronische zorg
- Preventieve aanpak
DEFINITIE VOLGENS WONCA
Specialist van de eerstelijnszorg, coach van de patiënt en in interactie met alle andere specialisten,
patiënt- en populatiegericht, brede waaier van gezondheidspromotie over ziekenzorg tot palliatie
➔ Richt op populatie, probleemoplossend, comprehensive approach, hollistisch model
2
,DE KERN VAN HET VAK
1. Eerstelijnszorgverlening en-management
o Eigenschappen
• 1e aanspreekpunt voor alle pten met gezondheidsproblemen
• Zorgcontinuüm
• Stimuleren efficiënt gebruik van middelen
• Spilfunctie opnemen bij samenwerken met andere zorgverleners en
specialismen
o Toegankelijkheid vergroten
• Financieel: 3e betalersregel, generische geneesmiddelen
• Samenwerkingsverbanden netwerken ondersteunen
• Huisartsenwachtposten
o Evolutie:
• tekort aan huisartsen
--> aantrekkelijker door: haalbare werktijden, in groep, administratieve
ondersteuning, betere honorering
• meer in groep
• onthaalpersoneel
• praktijkassistente en -verpleegkundige: interdisciplinair en intradisciplinair
samenwerken
• technologie: EMD, op computer voorschrijven, beslissingondersteuning,
telemedicine, …
2. Persoonsgerichte zorg
o Persoonsgerichte benadering
• Biopsychosociaal
• Pt als persoon
• Power en verantwoordelijkheid delen
• 2 uitersten
1. Patiënt empowerment: zelfstandigheid en autonomie
2. Zorgzaamheid: ondersteuning en hulpbehoevendheid
• Dokter als persoon
o Uniek consultvoering, gericht op lange relatie, goede communicatie
o Garanderen continuïteit van de zorg
• Informatie continuïteit
• Longitudinaal (binnen team) = interpersoonlijke continuïteit
• Zorgcontinuïteit (als iemand zorg overneemt)
• Management continuïteit (wachtpost bv.)
3
, 3. Specifieke probleemoplossing
o Kenmerken
• Eigen besliskundige benadering
• Zowel acute als chronische gezondheidsproblemen
-> setting: vroege klachten, lage prevalentie en incidentie
• Multi-morbiditeit en complexiteit → geïntegreerde zorgaanpak
o Soorten
• Acute problemen: spoed, moeilijke randvoorwaarden, pluis/niet-pluis,
handplan is verwijzen/opname/afwachten
• Alledaagse aandoeningen: frequent, niet alarmerend, zelflimiterend,
presentatie en dan intake, handelplan is zelfzorg/voorlichting
• Chronische ziekten: invloed op leven, handplan is
begeleiding/advies/ondersteuning, samenwerken met andere hulpverleners
4. Integrale en allesomvattende aanpak
o Verschillende problemen tegelijk
o Ziekebestrijding en gezondheidspromotie
o Multi-morbiditeit en complexiteit
o Aandacht voor gezondheidspromotie en preventie
➔ Evidence based werken
--> schema met wat je op welke leeftijd best kan screenen omdat
meeste risico op die ziekten
5. Gericht op gemeenschap
o Specifieke verantwoordelijkheid voor lokale gemeenschap
--> wijkgerichte zorg
--> community diagnosis
o Aspecten zoals gezondheid, milieu
o Sociale gezondheidskloof: mensen zonder diploma bv.
niet vergeten
o Multiculturaliteit
o Populatiemanagement
→ omgevingsanalyse --> bepalen doelgroep/acties -->
uitvoeren --> evaluatie
o Bv. gezondheidskiosk
6. Holistische benadering
o Zorgen voor ganse patiënt in context van waarden van deze pt, zijn verwanten en
familiale systeem, in zijn gegeven culturele socio-ecologische omgeving
o Eco-bio-psycho-sociaal model
o Dynamisch concept gezondheidszorg
o Spinnenweb van mijn positieve gezondheid
o International classification of functioning (ICF)
o Bv. diabetes: inleiding, rijbewijs, werk, verzekering, …
➔ Deze 6 kerncompetenties toepassen op 3 gebieden 4
- Medisch handelen
- Communicatie met patiënte
- Manier waarop prakijkvoering is georganiseerd
GRONDBEGINSELEN EN KENMERKEN VAN DE HUISARTSGENEESKUNDE
Huisartsgeneeskunde bestaat nog niet lang → na WOII in jaren 60
→ het is een medisch specialisme
ECOLOGIE EN EPIDEMIOLOGIE
ECOLOGIE
Maar 2/10 gaat naar arts waarvan het meeste
1e lijnszorg
➔ 1e lijn is heel belangrijk, anders
veel te veel mensen in het
ziekenhuis
Huisartsen verwijzen 12-15% vd patiënten
EPIDEMIOLOGIE
- Vergrijzing
o Binnen 10j dubbele vergrijzing
o Oudere mensen → meer gezondheidsproblemen
o Meer chronische ziekten: op 60j heeft 66% 1 aandoening en 50% 2 aandoeningen
- Verschuiving van ziekten
o Meer diabetes, obesitas, hart en vaatziekten, COPD, rugproblemen, kankers, …
o Multimorbiditeit wordt regel ipv uitzondering
▪ Chronische en complexe zorg
o Psychische problemen
o Toename geweld en ongevallen
o Gevolgen milieuschade
1
,DEFINITIE 1E LIJNSGEZONDHEIDSZORG
1e lijn is: huisarts, logo, ergo, kine, verpleegkundige, dietist, psycholoog, … → 11 specialisaties
ONTSTAAN
Heel proces door WHO → wilt oppassen voor fragmentatie, stijgende sociale ongelijkheid en dalende
preventie → daarom inzetten op 1e lijn
2004: decreet over 1elijnsgezondheidszorg <--> 2019: start eerstelijnszones
DEFINITIE
HA-geneeskunde is de kerndiscipline van de 1e lijnszorg
- Hoeksteen in vele gezondheidszorgsystemen
- Breed pakket van diagnostische, therapeutische en preventieve zorg
- 90-95 % van alle klachten blijven in de eerste lijn
o Die andere 5-10% zijn heel acute zorgen zoals verkeersongevallen
- 80 % kan definitief opgelost worden in de eerste lijn
VOORDELEN
- Betere outcome qua gezondheid
o 10 bijkomende huisartsen in een regio: levensverwachting populatie stijgt met 50d
o >< 10 specialisten extra: levensverwachting stijgt met 19d extra
- Lagere kosten
- Minder gebruik van gezondheidszorg (oa. minder ziekenhuisopnames)
- Meer satisfactie van bevolking
- Minder sociale ongelijkheid
➔ Sterke eerste lijn bepaald door structuur (beleid, economisch, …), proces (gatekeeping,
continuïteit, …) en uitkomsten (kwaliteit, efficiëntie, …)
PRINCIPES VAN HUISARTSGENEESKUNDE
➔ Klinisch redeneren
➔ Basis concepten huisartsgeneeskunde
➔ Biopsychosociaal model
- Klachtgericht
- Chronische zorg
- Preventieve aanpak
DEFINITIE VOLGENS WONCA
Specialist van de eerstelijnszorg, coach van de patiënt en in interactie met alle andere specialisten,
patiënt- en populatiegericht, brede waaier van gezondheidspromotie over ziekenzorg tot palliatie
➔ Richt op populatie, probleemoplossend, comprehensive approach, hollistisch model
2
,DE KERN VAN HET VAK
1. Eerstelijnszorgverlening en-management
o Eigenschappen
• 1e aanspreekpunt voor alle pten met gezondheidsproblemen
• Zorgcontinuüm
• Stimuleren efficiënt gebruik van middelen
• Spilfunctie opnemen bij samenwerken met andere zorgverleners en
specialismen
o Toegankelijkheid vergroten
• Financieel: 3e betalersregel, generische geneesmiddelen
• Samenwerkingsverbanden netwerken ondersteunen
• Huisartsenwachtposten
o Evolutie:
• tekort aan huisartsen
--> aantrekkelijker door: haalbare werktijden, in groep, administratieve
ondersteuning, betere honorering
• meer in groep
• onthaalpersoneel
• praktijkassistente en -verpleegkundige: interdisciplinair en intradisciplinair
samenwerken
• technologie: EMD, op computer voorschrijven, beslissingondersteuning,
telemedicine, …
2. Persoonsgerichte zorg
o Persoonsgerichte benadering
• Biopsychosociaal
• Pt als persoon
• Power en verantwoordelijkheid delen
• 2 uitersten
1. Patiënt empowerment: zelfstandigheid en autonomie
2. Zorgzaamheid: ondersteuning en hulpbehoevendheid
• Dokter als persoon
o Uniek consultvoering, gericht op lange relatie, goede communicatie
o Garanderen continuïteit van de zorg
• Informatie continuïteit
• Longitudinaal (binnen team) = interpersoonlijke continuïteit
• Zorgcontinuïteit (als iemand zorg overneemt)
• Management continuïteit (wachtpost bv.)
3
, 3. Specifieke probleemoplossing
o Kenmerken
• Eigen besliskundige benadering
• Zowel acute als chronische gezondheidsproblemen
-> setting: vroege klachten, lage prevalentie en incidentie
• Multi-morbiditeit en complexiteit → geïntegreerde zorgaanpak
o Soorten
• Acute problemen: spoed, moeilijke randvoorwaarden, pluis/niet-pluis,
handplan is verwijzen/opname/afwachten
• Alledaagse aandoeningen: frequent, niet alarmerend, zelflimiterend,
presentatie en dan intake, handelplan is zelfzorg/voorlichting
• Chronische ziekten: invloed op leven, handplan is
begeleiding/advies/ondersteuning, samenwerken met andere hulpverleners
4. Integrale en allesomvattende aanpak
o Verschillende problemen tegelijk
o Ziekebestrijding en gezondheidspromotie
o Multi-morbiditeit en complexiteit
o Aandacht voor gezondheidspromotie en preventie
➔ Evidence based werken
--> schema met wat je op welke leeftijd best kan screenen omdat
meeste risico op die ziekten
5. Gericht op gemeenschap
o Specifieke verantwoordelijkheid voor lokale gemeenschap
--> wijkgerichte zorg
--> community diagnosis
o Aspecten zoals gezondheid, milieu
o Sociale gezondheidskloof: mensen zonder diploma bv.
niet vergeten
o Multiculturaliteit
o Populatiemanagement
→ omgevingsanalyse --> bepalen doelgroep/acties -->
uitvoeren --> evaluatie
o Bv. gezondheidskiosk
6. Holistische benadering
o Zorgen voor ganse patiënt in context van waarden van deze pt, zijn verwanten en
familiale systeem, in zijn gegeven culturele socio-ecologische omgeving
o Eco-bio-psycho-sociaal model
o Dynamisch concept gezondheidszorg
o Spinnenweb van mijn positieve gezondheid
o International classification of functioning (ICF)
o Bv. diabetes: inleiding, rijbewijs, werk, verzekering, …
➔ Deze 6 kerncompetenties toepassen op 3 gebieden 4
- Medisch handelen
- Communicatie met patiënte
- Manier waarop prakijkvoering is georganiseerd
