Ruimtelijk beleid en planning 1 notities

Ruimtelijk beleid en planning 1 –
samenvatting
Wat is een stad?
Geen vaste definitie  veel mensen hebben een ander beeld over een stad

Middeleeuwen: relatie stad en ommeland
 Stad = het centrum van handel, belastingen geheven,
 Rondom = leegte voor de beveiliging, plek voor nijverheid (smidsen, herbergen, kloosters, …),
geen belastingen

Ommeland nodig:

- Voor voedsel
- Water
- Scheepsvaart
- Bescherming (zo zien of de vijand op komst is)

Definitie stad:
- Juridische (regels in stad, …)
- Demografisch (drukte, …)
- Functionele (McDonalds, cafés, …)
- Morfologische (dichtbebouwd, …)
- Sociale (veel diversiteit, …)

Kenmerken stad: juridisch
 Middeleeuwen  vorst verleent recht om eigen bestuur en rechtspraak op te maken
 Huidige steden  gelijke regels en wetten

Kenmerken stad: demografisch
 Vanaf zoveel inwoners spreek je van een stad
 Is vrij relatief!! Denk aan Durbuy (stad met weinig inwoners) & London (veel mensen)

Kenmerken stad: functioneel
 Tal van voorzieningen op politiek, sociale en cultureel vlak
 Bevinden zich door elkaar (vb. café naast ziekenhuis)
 Dorp: altijd wel bank of automaat maar in stad grote kantoren

Kenmerken stad: morfologisch
 Woningen (elk ding waarin je woont = een huis)

Kenmerken stad: sociaal-mentaal
 Stadscultuur
 ‘a way of life’ = heel ander manier van in het leven staan, verschillende routines

Belgische steden
 Bepaalde steden zoals Durbuy hebben een stadstitel verkregen (door geschiedenis, door veel
handel, inwonersaantal deed er niet toe)
 Veel fusies (vb. Hoboken tot de stad toegetreden)

,Naar een stedenbouwwet
Ruimtelijk beleid in een notendop
 Vroeger:
- Je deed maar wat
- Persoon had een grond & bouwde erop
 Nu:
- Je kan niet zomaar iets doen
- Je hebt een vergunning nodig en overheid controleert dit

Waarom?
Hoe?
1. Een visie (vb. Hoe willen we dat Antwerpen binnen 40 jaar eruitziet?)

Algemene ruimtelijke wetgeving is recent
1ste wet  1962, HEEL RECENT!!!

 Voorheen: in steden vooral regels want iedereen wilt ruimte opeisen, …
 Problemen: vb. de pest, brand, wederopbouw na oorlog

Geschiedenis
Middeleeuwen:
- Concentrische1 steden
- Brilschans2 (vb. een brilschans omgevormd tot het Stadspark)
- Oost-west verbinding in het midden: de kerk
1. Door stadsbranden  GEEN HOUTEN huizen meer
2. Bakstenen huizen

17de eeuw:
- Vroeger: wetgeving vooral over de gevel, het moet er schoon uitzien
- Nu: anders

19de eeuw:
- Napoleon

20ste eeuw:
- Overheid werd nadrukkelijker aanwezig op vlak van stedenbouw, ook burgerrechtelijk
- Specifieke wetten voor platgebombardeerde steden
- Subsidies krijgen voor wederopbouw

Tussen 2 wereldoorlogen:
- Er is een visie tussen de wereldoorlogen
- Pas na WO2  wetgeving over stedenbouw, voor jaren ’60 geen bouwvergunning




1
ruimten of objecten met een gemeenschappelijk middelpunt of gemeenschappelijke as.
2
klein verdedigingswerk met twee facen en veelal korte flanken; doorgaans in de keel open

, Wet op de stedenbouw
Algemeen
Mijlpaalwet = duidelijke mijlpaal in de wet, voor 1962 geen vergunningen

- Vanaf deze wet wel

Doel:

 Niet enkel mooi
- Economisch zinvol
- Sociaal verantwoord
- Geloof: vanaf NU beter, opkuisen, als we zo verder gaan, is België niet meer te redden

Doelstelling
- Om een visie waar te maken
- Er niet alleen over denken  Maar ook op juridisch vlak (niet alles kan)µ
- In jaren ’70: Vlamingen hebben een baksteen in hun maag (= ze willen bouwen op hun
grond)

Planhiërarchie
1. Nationaal plan: waar zitten de steden? , algemene visie, nooit opgemaakt
2. Streekplan: heel weinig met de wet gedaan, niet opgemaakt
3. Gewestplan = Basis van de wetgeving
4. Algemeen plan van aanleg
5. Bijzonder plan: succesvol plan
6. Zie pp

De wet werd tijd
- Wetgeving bleef achter, vooral aandacht esthetiek, minder economisch en sociale effecten
- Wel meer besef dat er een integraal stedenwet moet komen

Het onmogelijke evenwicht in stedenbouwwet
- Wetgeving wordt niet zo nauw genomen
- Vb. bij PFOS, misschien bepaalde gebieden wel PFOS in de grond? Andere wet?
- Er is een visie  anderzijds juridische dimensie (bezit van grond geeft u rechten)
 Individuele belang wint toch wel

Plannen (gewestplan in het bijzonder)
- Kern van planologie

Plannen in RO: definitie
Dubbele betekenis

- Plan = een kaart
- Idee (hoe moet BE eruitzien?)

Verschillende plannen vb. structuurplan, inrichtingsplan, …

Planning
= activiteit om plan te bekomen

Gewestplan (hoe ziet deze eruit?)
= effectief plan met een kaart met bijbehorende legende + tekstvoorschriften