1 Positieve Psychologie leren kennen
1.1 Inleiding
Basisvraag: hoe kunnen we het beste uit onszelf en de ander halen?
Focus: wat gaat er goed?
Nadruk ligt niet op behandeling van psychische stoornissen, maar op
het versterken van mentale fitheid
Grondleggers: Seligman en Csikszentmihalyi
Van 'aangeleerde hulpeloosheid' tot 'aangeleerd optimisme'
Definitie
= De wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin
welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel, organisaties en
samenleving) centraal staan.
= Wat is een goed leven? Wat is geluk en hoe kunnen we dit bereiken?
Wanneer kunnen we spreken van en optimaal leven, zodat we zelfs
gelukkig kunnen sterven? Hoe kunnen we ons ontwikkelen?
= PP gaat over de vraag hoe we het beste uit onszelf en anderen kunnen halen,
biedt inzichten en toepassingen die mensen kunnen helpen tot bloei te komen.
Werkt positieve psychologie?
Een empirische wetenschap: onderzoeken naar de effectiviteit bij
individuen/organisaties/samenlevingen, wetenschappelijke onderbouwde
theorieën.
JA: de eerste onderzoeken tonen aan dat dit mogelijk is.
Bijvoorbeeld de interventie ‘Dit is jouw leven – Ervaar de effecten van de
positieve psychologie’
o Lezen van het boek én toepassen van de oefeningen: significant
meer welbevinden en bloei dan zij die het boek niet hebben
doorgewerkt.
o Effecten bleven minstens een jaar behouden.
Ook ander onderzoek laat zien dat veel toepassingen uit de positieve
psychologie kunnen bijdragen aan plezier, betrokkenheid, fijne relaties,
zingeving en succes in het leven.
Geluk
Definitie
= Overkoepelend voor alles wat goed is
= Synoniem: welbevinden of levenskwaliteit
Definitie: de mate waarin een individu de kwaliteit van zijn leven in het algemeen
als gunstig ervaart.
Aristoteles
Hedonistisch welzijn: genieten (KT)
Eudaimonisch welzijn: tevredenheid (LT)
De maakbaarheid van geluk
De gelukstaart van Sonja Lyubomirsky (2005)
Drie primaire factoren die het chronisch geluksgevoel beïnvloeden
Genetica
Omstandigheden
1
, Intentionele activiteiten
Onderzoek op populatieniveau (!) Frederickson: Meer dan je denkt, kies je jouw
emoties
Kan je geluk meten?
Ideaal: meten aan de hand van objectieve indicatoren, zoals weegschaal of
bloeddrukmeter
Hersenscan en hormoonspiegels geven info
Helaas: subjectieve materie
zelfrapportages
o Schaalvragen: Hoe tevreden/ontevreden bent u met uw leven? 0 – 10
o Stemmingsniveau meten:
Hoe prettig voelt u zich meestal?
Voelde u zich in de afgelopen week ooit
Opgewonden
Rusteloos
Trots
Eenzaam
Samenvattende vragen
1. Wat is positieve psychologie?
De wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin
welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel,
organisaties en samenleving) centraal staan.
2. Wat is een goed leven? Wat is geluk en hoe kunnen we dit
bereiken?
Wanneer kunnen we spreken van en optimaal leven, zodat we zelfs
gelukkig kunnen sterven? Hoe kunnen we ons ontwikkelen?
PP gaat over de vraag hoe we het beste uit onszelf en anderen kunnen
halen, biedt inzichten en toepassingen die mensen kunnen helpen tot bloei
te komen.
3. Wat zijn de 5 pijlers van de theorie van Seligman?
Het plezierige leven
Het goede leven
Het hebben van positieve relaties
Het zinvolle leven
Iets bereiken in je leven
4. Waar of niet + motiveer: Geluk overkomt je en heb je niet zelf in
de hand.
Niet waar: De gelukstaart van Sonja Lyubomirsky (2005)
-Drie primaire factoren die het chronisch geluksgevoel beïnvloeden
Genetica
Omstandigheden
Intentionele activiteiten
2
,1.2 Korte historie
Seligman = psycholoog en grondlegger van het NIKKI-principe /
sterkekantenbenadering
Ontstaan Positieve Psychologie
o (1997) – Seligman en dochter Nikki als inspiratiebron
Seligman was aan het snoeien in de tuin terwijl zijn dochtertje rond aan
het springen was en onkruid in de lucht aan het gooien, … . Seligman werd
boos op zijn dochter waarna zij wegliep.
Nikki kwam terug en zei: ‘Papa, misschien heb je het niet gemerkt, maar
voordat ik 5 was zeurde ik over van alles. Toen ik 5 werd heb ik besloten
om daarmee op te houden. Dat is mij gelukt. Als ik kan ophouden met
zeuren kan jij ophouden met mopperen.’
o NIKKI-Principe = uitgangspunt = opvoeding moet gaan over het
benoemen, stimuleren
ontplooien van de sterke kanten en niet op het nadruk leggen van zwakke
kanten.
o voorloper = Grant Study (1937)
= langste longitudinale onderzoek naar de ontwikkeling van volwassenen,
bij mensen die het goed doen en zich goed voelen. (68 jaar lang)
o Uitgangspunten
Reguliere psychologie: te eenzijdig gericht op klachten, te weinig op
krachten
PP: repareren wat er mis is + wat gaat er goed?
Mogelijkheden voor individuele en professionele ontwikkeling
=> focus op successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten
van mensen om verandering mogelijk te maken.
Iedereen heeft sterke kanten
Start vanuit goede eigenschappen
Motivatie stijgt
Groei wordt bevorderd
o Classificatie
Geen algemeen geaccepteerd classificatiesysteem MAAR methodes om
sterke kanten te identificeren via tests.
VIA Signature Strengths Test (Values in Action)
• 24 sterke kanten, ingedeeld in 6 deugden (of ‘karakterkrachten’)
• Doel: universeel classificatiesysteem van deugden en sterke kanten
• Resultaat: 5 sterke kanten gerangschikt van meest naar minst op
jou van toepassing
StrengthsFinder
• Doel: ontdekken wat je talenten zijn en hoe je deze bewuster kan
gebruiken in je werk.
• Iedereen heeft een unieke combinatie van 34 talenten.
3
, • Resultaat: jouw 5 meest ontwikkelbare talenten
R2 Strengths Profiler
• 60 sterke kanten of ‘persoonlijkheidskrachten’ in 3 dimensies:
competentie, energie en het gebruik.
• Onderscheid in ‘potentiële (unrealised)’ en ‘manifeste
(realised)’ sterke kanten
Talentenwijzer
• Ontwikkeld voor hoger onderwijs
• Zo kan een stimulerend leerklimaat gecreëerd worden waarin
studenten het beste uit zichzelf kunnen halen
1.3 Welbevinden
Well-being theory van Seligman – de 5 pijlers PERMA
= Positive emotions, Engagement, Relations, Meaning en Accomplishment
o Het plezierige leven
= een leven waar er plaats is voor genieten en plezier. Het ervaren van
positieve gevoelens, in hoeverre voel je je gelukkig en tevreden?
o Het goede leven
= betrokkenheid bij werk, hobby’s, relaties. In hoeverre ervaar je een
gevoel van persoonlijke vervulling?
o Positieve relaties
= het hebben van positieve relaties bv. vrienden, familie, partner, …
o Zinvolle leven
= niet alleen over jezelf maar ook over iets hogers, bv. een doel, zorg voor
anderen, … . In hoeverre heb je het idee onderdeel te zijn van en bij te
dragen aan een groter geheel?
o Iets bereiken in je leven
= neerzetten van prestaties en succes
Van aangeleerde hulpeloosheid aangeleerd optimisme
Onderzoek met hondjes en elektrisch schok
• Sommige blijven zitten = aangeleerde hulpeloosheid
• Sommige lopen uit de kooi = aangeleerd optimisme
VRAAG: wat is het verschil tussen positieve psychologie en geluk-o-logie
Geluk-o-logie is geen wetenschappelijk onderzoek
Veerkracht: hoe gaan mensen na een moeilijke periode toch positief door
Een empirische wetenschap: onderzoeken naar de effectiviteit bij individuen/
organisaties/samenlevingen wetenschappelijke onderbouwde theorieën
1.4 Welbevinden en positieve geestelijke gezondheid kennen?
Definitie van positieve geestelijke gezondheid (WHO) heeft 3 componenten:
Emotioneel welbevinden
= de tevredenheid met het eigen leven en het ervaren van positieve
gevoelens als geluk en interesse, ook subjectief welbevinden genoemd.
Psychologisch welbevinden
4
1.1 Inleiding
Basisvraag: hoe kunnen we het beste uit onszelf en de ander halen?
Focus: wat gaat er goed?
Nadruk ligt niet op behandeling van psychische stoornissen, maar op
het versterken van mentale fitheid
Grondleggers: Seligman en Csikszentmihalyi
Van 'aangeleerde hulpeloosheid' tot 'aangeleerd optimisme'
Definitie
= De wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin
welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel, organisaties en
samenleving) centraal staan.
= Wat is een goed leven? Wat is geluk en hoe kunnen we dit bereiken?
Wanneer kunnen we spreken van en optimaal leven, zodat we zelfs
gelukkig kunnen sterven? Hoe kunnen we ons ontwikkelen?
= PP gaat over de vraag hoe we het beste uit onszelf en anderen kunnen halen,
biedt inzichten en toepassingen die mensen kunnen helpen tot bloei te komen.
Werkt positieve psychologie?
Een empirische wetenschap: onderzoeken naar de effectiviteit bij
individuen/organisaties/samenlevingen, wetenschappelijke onderbouwde
theorieën.
JA: de eerste onderzoeken tonen aan dat dit mogelijk is.
Bijvoorbeeld de interventie ‘Dit is jouw leven – Ervaar de effecten van de
positieve psychologie’
o Lezen van het boek én toepassen van de oefeningen: significant
meer welbevinden en bloei dan zij die het boek niet hebben
doorgewerkt.
o Effecten bleven minstens een jaar behouden.
Ook ander onderzoek laat zien dat veel toepassingen uit de positieve
psychologie kunnen bijdragen aan plezier, betrokkenheid, fijne relaties,
zingeving en succes in het leven.
Geluk
Definitie
= Overkoepelend voor alles wat goed is
= Synoniem: welbevinden of levenskwaliteit
Definitie: de mate waarin een individu de kwaliteit van zijn leven in het algemeen
als gunstig ervaart.
Aristoteles
Hedonistisch welzijn: genieten (KT)
Eudaimonisch welzijn: tevredenheid (LT)
De maakbaarheid van geluk
De gelukstaart van Sonja Lyubomirsky (2005)
Drie primaire factoren die het chronisch geluksgevoel beïnvloeden
Genetica
Omstandigheden
1
, Intentionele activiteiten
Onderzoek op populatieniveau (!) Frederickson: Meer dan je denkt, kies je jouw
emoties
Kan je geluk meten?
Ideaal: meten aan de hand van objectieve indicatoren, zoals weegschaal of
bloeddrukmeter
Hersenscan en hormoonspiegels geven info
Helaas: subjectieve materie
zelfrapportages
o Schaalvragen: Hoe tevreden/ontevreden bent u met uw leven? 0 – 10
o Stemmingsniveau meten:
Hoe prettig voelt u zich meestal?
Voelde u zich in de afgelopen week ooit
Opgewonden
Rusteloos
Trots
Eenzaam
Samenvattende vragen
1. Wat is positieve psychologie?
De wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin
welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel,
organisaties en samenleving) centraal staan.
2. Wat is een goed leven? Wat is geluk en hoe kunnen we dit
bereiken?
Wanneer kunnen we spreken van en optimaal leven, zodat we zelfs
gelukkig kunnen sterven? Hoe kunnen we ons ontwikkelen?
PP gaat over de vraag hoe we het beste uit onszelf en anderen kunnen
halen, biedt inzichten en toepassingen die mensen kunnen helpen tot bloei
te komen.
3. Wat zijn de 5 pijlers van de theorie van Seligman?
Het plezierige leven
Het goede leven
Het hebben van positieve relaties
Het zinvolle leven
Iets bereiken in je leven
4. Waar of niet + motiveer: Geluk overkomt je en heb je niet zelf in
de hand.
Niet waar: De gelukstaart van Sonja Lyubomirsky (2005)
-Drie primaire factoren die het chronisch geluksgevoel beïnvloeden
Genetica
Omstandigheden
Intentionele activiteiten
2
,1.2 Korte historie
Seligman = psycholoog en grondlegger van het NIKKI-principe /
sterkekantenbenadering
Ontstaan Positieve Psychologie
o (1997) – Seligman en dochter Nikki als inspiratiebron
Seligman was aan het snoeien in de tuin terwijl zijn dochtertje rond aan
het springen was en onkruid in de lucht aan het gooien, … . Seligman werd
boos op zijn dochter waarna zij wegliep.
Nikki kwam terug en zei: ‘Papa, misschien heb je het niet gemerkt, maar
voordat ik 5 was zeurde ik over van alles. Toen ik 5 werd heb ik besloten
om daarmee op te houden. Dat is mij gelukt. Als ik kan ophouden met
zeuren kan jij ophouden met mopperen.’
o NIKKI-Principe = uitgangspunt = opvoeding moet gaan over het
benoemen, stimuleren
ontplooien van de sterke kanten en niet op het nadruk leggen van zwakke
kanten.
o voorloper = Grant Study (1937)
= langste longitudinale onderzoek naar de ontwikkeling van volwassenen,
bij mensen die het goed doen en zich goed voelen. (68 jaar lang)
o Uitgangspunten
Reguliere psychologie: te eenzijdig gericht op klachten, te weinig op
krachten
PP: repareren wat er mis is + wat gaat er goed?
Mogelijkheden voor individuele en professionele ontwikkeling
=> focus op successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten
van mensen om verandering mogelijk te maken.
Iedereen heeft sterke kanten
Start vanuit goede eigenschappen
Motivatie stijgt
Groei wordt bevorderd
o Classificatie
Geen algemeen geaccepteerd classificatiesysteem MAAR methodes om
sterke kanten te identificeren via tests.
VIA Signature Strengths Test (Values in Action)
• 24 sterke kanten, ingedeeld in 6 deugden (of ‘karakterkrachten’)
• Doel: universeel classificatiesysteem van deugden en sterke kanten
• Resultaat: 5 sterke kanten gerangschikt van meest naar minst op
jou van toepassing
StrengthsFinder
• Doel: ontdekken wat je talenten zijn en hoe je deze bewuster kan
gebruiken in je werk.
• Iedereen heeft een unieke combinatie van 34 talenten.
3
, • Resultaat: jouw 5 meest ontwikkelbare talenten
R2 Strengths Profiler
• 60 sterke kanten of ‘persoonlijkheidskrachten’ in 3 dimensies:
competentie, energie en het gebruik.
• Onderscheid in ‘potentiële (unrealised)’ en ‘manifeste
(realised)’ sterke kanten
Talentenwijzer
• Ontwikkeld voor hoger onderwijs
• Zo kan een stimulerend leerklimaat gecreëerd worden waarin
studenten het beste uit zichzelf kunnen halen
1.3 Welbevinden
Well-being theory van Seligman – de 5 pijlers PERMA
= Positive emotions, Engagement, Relations, Meaning en Accomplishment
o Het plezierige leven
= een leven waar er plaats is voor genieten en plezier. Het ervaren van
positieve gevoelens, in hoeverre voel je je gelukkig en tevreden?
o Het goede leven
= betrokkenheid bij werk, hobby’s, relaties. In hoeverre ervaar je een
gevoel van persoonlijke vervulling?
o Positieve relaties
= het hebben van positieve relaties bv. vrienden, familie, partner, …
o Zinvolle leven
= niet alleen over jezelf maar ook over iets hogers, bv. een doel, zorg voor
anderen, … . In hoeverre heb je het idee onderdeel te zijn van en bij te
dragen aan een groter geheel?
o Iets bereiken in je leven
= neerzetten van prestaties en succes
Van aangeleerde hulpeloosheid aangeleerd optimisme
Onderzoek met hondjes en elektrisch schok
• Sommige blijven zitten = aangeleerde hulpeloosheid
• Sommige lopen uit de kooi = aangeleerd optimisme
VRAAG: wat is het verschil tussen positieve psychologie en geluk-o-logie
Geluk-o-logie is geen wetenschappelijk onderzoek
Veerkracht: hoe gaan mensen na een moeilijke periode toch positief door
Een empirische wetenschap: onderzoeken naar de effectiviteit bij individuen/
organisaties/samenlevingen wetenschappelijke onderbouwde theorieën
1.4 Welbevinden en positieve geestelijke gezondheid kennen?
Definitie van positieve geestelijke gezondheid (WHO) heeft 3 componenten:
Emotioneel welbevinden
= de tevredenheid met het eigen leven en het ervaren van positieve
gevoelens als geluk en interesse, ook subjectief welbevinden genoemd.
Psychologisch welbevinden
4
