Voorbeeldvragen zelf
In het trafficking debat speelt de notie ‘agency’ een centrale rol. Verhelder deze notie en het
gebruik ervan in het prostitutiedebat via een kritische vergelijking en bespreking van de
sekswerk/migratie versus de prostitutie/trafficking positie
Jeffreys omschrijft agency als het hebben van een vrije rationele keuze en het doelbewust
ondernemen (Jeffreys, 2008).
Aanhangers van de sekswerk positie willen een onderscheid maken tussen het vrijwillige
sekswerk/migratie en de prostitutie/trafficking onder dwang (Miriam, 2005). Migratie wordt veelal
gezien als een gevolg van iemands eigen keuze. Aan de basis hiervan liggen allerlei mogelijke
redenen, denk maar aan economische voordelen, vluchten voor oorlog – in dit geval bijna semi-
gedwongen het (Freeman, 2006). Het Palermo protocol omvat een duidelijke criminalisering van
trafficking. Prostitutie is een belangrijk onderdeel van het protocol (United Nations, 2000). Bij
trafficking komt het voor dat mensen in de prostitutie gedwongen worden om hun schulden terug te
betalen (debt bondage), dit staat met andere woorden haaks op de notie van agency (Farr, 2007). Het
is duidelijk dat prostitutie gekoppeld is aan een zeer negatieve connotatie in vergelijking met
sekswerk, hoewel ze dezelfde diensten omvatten: het aanbieden van seksuele diensten in ruil voor
vergoeding.
Volgens Miriam is sekswerk afhankelijk van het contractueel model van agency. Er wordt een
onderscheid gemaakt tussen de economische benadering van agency en de expressieve benadering.
Binnen de economische benadering wordt gesteld dat vrouwen hun lichaam verkopen in ruil voor
bestaanszekerheid. Dit wordt gezien als een legitieme economische keuze. Chapkins benadrukt dat
prostituees geen passieve objecten zijn maar dat zij juist vanuit agency actief gaat inspelen op de
sexual order. De expressieve benadering zie sekswerk als reproductieve arbeid, het is een vitale
activiteit die menselijke noden vervult. Binnen deze benadering worden vrouwen gezien als sexual
agents die vertrekken vanuit empowerment en vrijheid. Pas wanneer het sekswerk erkend wordt, kan
er een ommekeer komen in het zien van prostituees als minderheden (Miriam, 2005).
De sekswerk positie vindt dat seks erkent moet worden als legitieme vorm van arbeid. Dit dient te
gebeuren om politieke erkenning te verwerven en zo een einde te brengen aan de stigmatisering van
sekswerkers en de negatieve gevolgen daaraan gekoppeld (vb. onderdrukking ten gevolge van
mannelijke dominantie). Sommige aanhangers van de sekswerk positie staven hun argument met het
gegeven dat vrouwen deze (reproductieve) arbeid reeds onbetaald stellen in de thuis-context. Door
de erkenning als vorm van legitieme arbeid kunnen vrouwen dan ook betaald worden voor hun
diensten. Dit is volgens Jeffreys een problematisch argument daar onbetaald huishoudelijk werk
sociaal noodzakelijk is en prostitutie niet. Het idee van de sociale noodzaak van prostitutie stamt
vanuit (het behoud van) mannelijke dominantie (Jeffreys, 2008). Zolang sekswerk niet gezien wordt
als legitieme arbeid waar er duidelijke regelgeving voor ontwikkeld wordt, kunnen deze vrouwen
niet/miniem rekenen op bescherming. Klanten en werkgevers kunnen als het ware doen met hen wat
ze willen. Dit gebrek aan regelgeving houdt ook de vaak erbarmelijke werkomstandigheden van deze
vrouwen in stand. Hoewel dit laatste op het eerste zicht een plausibel argument lijkt, moet er
rekening gehouden worden met het moeilijk te maken onderscheid tussen slechte
werkomstandigheden en uitbuiting. Zelfs indien dit een binnen een beleidskader geplaats zou
worden, zou het moeilijk zijn hier controle op uit te oefenen (O’Connell Davidson).
1
, De radicale feministen weerleggen dit vanuit de stelling dat sekswerk/prostitutie steeds een vorm van
geweld tegen vrouwen en onderdrukking door de inhoudt en daarom geen enkele vrouw hier vanuit
een volledige vrijheid en weloverwogenheid (agency) voor zou kiezen. Zij staven dit met onderzoek
waaruit blijkt dat prostituees gelijkaardige ervaringen hebben zoals slachtoffers van verkrachting.
Volgens hen is er geen sprake van agency daar zij binnen de machtsrelatie tussen man-vrouw steeds
zullen worden blootgesteld aan onderdrukking. Miriam vult als radicaal feminist aan dat agency en
onderdrukking geen tegengestelden zijn van elkaar. Vrouwen oefenen agency uit om te overleven
binnen deze machtsrelaties (Jeffreys, 2008). Volgens Pateman kan er geen sprake zijn van werk in de
vorm van het aanbieden van diensten in ruil voor geld wanneer het eigen lichaam ingezet wordt als
goed, daar deze vrouwen moeten dissociëren om het ‘beroep’ te kunnen uitoefenen. Deze aliënatie
staat haaks op de autonomie en (keuze)vrijheid die de notie van agency omvat (Miriam, 2005).
Miriam stelt dat er zowel binnen het expressieve (sekswerk als reproductieve arbeid) als het
economische benadering sprake is van ‘disembodied agency’.
Het postkoloniaal feminisme bekritiseert de radicale feministen. Zo geeft Kapur aan dat door deze
vrouwen als machteloze slachtoffers te labelen, hun agency niet erkent wordt. Dit labelen gebeurd
vanuit een gender essentialisme en is eerder een weerspiegeling van de problemen van de blanke
heteroseksuele (westerse) vrouw. Doezema sluit aan bij Kapur en vraagt vanuit dit standpunt de
decriminalisering van prostitutie.
De invulling van agency blijft open ter discussie. Zo kan je uzelf de vraag stellen in welke mate er
sprake is van een bewuste (en vrije) keuze wanneer de onderliggende motieven voor het maken van
deze keuze voortkomen uit een gebrek aan andere opties en de gevolgen ervan niet langer in het
belang van de persoon zelf zijn.
Mss nog wat ranten over condoomgebruik (sv Arne p.49)
Prostitutie als reproductieve arbeid p.46 (samenvatting verplichte teksten)
Agency ook p.47 en verder
P55
59
Geef een kritische bespreking van Ryan en Kinders stelling dat “to regard sex tourism as some form
of deviance, as something that is foreign to the intrinsic nature of tourism, is a mistake” (1996, p.
516)
Staat niet bij de te kennen teksten dit jaar
Samenvatting lessen p80 + desnoods eens bekijken in examenvoorbereiding Arne
2
In het trafficking debat speelt de notie ‘agency’ een centrale rol. Verhelder deze notie en het
gebruik ervan in het prostitutiedebat via een kritische vergelijking en bespreking van de
sekswerk/migratie versus de prostitutie/trafficking positie
Jeffreys omschrijft agency als het hebben van een vrije rationele keuze en het doelbewust
ondernemen (Jeffreys, 2008).
Aanhangers van de sekswerk positie willen een onderscheid maken tussen het vrijwillige
sekswerk/migratie en de prostitutie/trafficking onder dwang (Miriam, 2005). Migratie wordt veelal
gezien als een gevolg van iemands eigen keuze. Aan de basis hiervan liggen allerlei mogelijke
redenen, denk maar aan economische voordelen, vluchten voor oorlog – in dit geval bijna semi-
gedwongen het (Freeman, 2006). Het Palermo protocol omvat een duidelijke criminalisering van
trafficking. Prostitutie is een belangrijk onderdeel van het protocol (United Nations, 2000). Bij
trafficking komt het voor dat mensen in de prostitutie gedwongen worden om hun schulden terug te
betalen (debt bondage), dit staat met andere woorden haaks op de notie van agency (Farr, 2007). Het
is duidelijk dat prostitutie gekoppeld is aan een zeer negatieve connotatie in vergelijking met
sekswerk, hoewel ze dezelfde diensten omvatten: het aanbieden van seksuele diensten in ruil voor
vergoeding.
Volgens Miriam is sekswerk afhankelijk van het contractueel model van agency. Er wordt een
onderscheid gemaakt tussen de economische benadering van agency en de expressieve benadering.
Binnen de economische benadering wordt gesteld dat vrouwen hun lichaam verkopen in ruil voor
bestaanszekerheid. Dit wordt gezien als een legitieme economische keuze. Chapkins benadrukt dat
prostituees geen passieve objecten zijn maar dat zij juist vanuit agency actief gaat inspelen op de
sexual order. De expressieve benadering zie sekswerk als reproductieve arbeid, het is een vitale
activiteit die menselijke noden vervult. Binnen deze benadering worden vrouwen gezien als sexual
agents die vertrekken vanuit empowerment en vrijheid. Pas wanneer het sekswerk erkend wordt, kan
er een ommekeer komen in het zien van prostituees als minderheden (Miriam, 2005).
De sekswerk positie vindt dat seks erkent moet worden als legitieme vorm van arbeid. Dit dient te
gebeuren om politieke erkenning te verwerven en zo een einde te brengen aan de stigmatisering van
sekswerkers en de negatieve gevolgen daaraan gekoppeld (vb. onderdrukking ten gevolge van
mannelijke dominantie). Sommige aanhangers van de sekswerk positie staven hun argument met het
gegeven dat vrouwen deze (reproductieve) arbeid reeds onbetaald stellen in de thuis-context. Door
de erkenning als vorm van legitieme arbeid kunnen vrouwen dan ook betaald worden voor hun
diensten. Dit is volgens Jeffreys een problematisch argument daar onbetaald huishoudelijk werk
sociaal noodzakelijk is en prostitutie niet. Het idee van de sociale noodzaak van prostitutie stamt
vanuit (het behoud van) mannelijke dominantie (Jeffreys, 2008). Zolang sekswerk niet gezien wordt
als legitieme arbeid waar er duidelijke regelgeving voor ontwikkeld wordt, kunnen deze vrouwen
niet/miniem rekenen op bescherming. Klanten en werkgevers kunnen als het ware doen met hen wat
ze willen. Dit gebrek aan regelgeving houdt ook de vaak erbarmelijke werkomstandigheden van deze
vrouwen in stand. Hoewel dit laatste op het eerste zicht een plausibel argument lijkt, moet er
rekening gehouden worden met het moeilijk te maken onderscheid tussen slechte
werkomstandigheden en uitbuiting. Zelfs indien dit een binnen een beleidskader geplaats zou
worden, zou het moeilijk zijn hier controle op uit te oefenen (O’Connell Davidson).
1
, De radicale feministen weerleggen dit vanuit de stelling dat sekswerk/prostitutie steeds een vorm van
geweld tegen vrouwen en onderdrukking door de inhoudt en daarom geen enkele vrouw hier vanuit
een volledige vrijheid en weloverwogenheid (agency) voor zou kiezen. Zij staven dit met onderzoek
waaruit blijkt dat prostituees gelijkaardige ervaringen hebben zoals slachtoffers van verkrachting.
Volgens hen is er geen sprake van agency daar zij binnen de machtsrelatie tussen man-vrouw steeds
zullen worden blootgesteld aan onderdrukking. Miriam vult als radicaal feminist aan dat agency en
onderdrukking geen tegengestelden zijn van elkaar. Vrouwen oefenen agency uit om te overleven
binnen deze machtsrelaties (Jeffreys, 2008). Volgens Pateman kan er geen sprake zijn van werk in de
vorm van het aanbieden van diensten in ruil voor geld wanneer het eigen lichaam ingezet wordt als
goed, daar deze vrouwen moeten dissociëren om het ‘beroep’ te kunnen uitoefenen. Deze aliënatie
staat haaks op de autonomie en (keuze)vrijheid die de notie van agency omvat (Miriam, 2005).
Miriam stelt dat er zowel binnen het expressieve (sekswerk als reproductieve arbeid) als het
economische benadering sprake is van ‘disembodied agency’.
Het postkoloniaal feminisme bekritiseert de radicale feministen. Zo geeft Kapur aan dat door deze
vrouwen als machteloze slachtoffers te labelen, hun agency niet erkent wordt. Dit labelen gebeurd
vanuit een gender essentialisme en is eerder een weerspiegeling van de problemen van de blanke
heteroseksuele (westerse) vrouw. Doezema sluit aan bij Kapur en vraagt vanuit dit standpunt de
decriminalisering van prostitutie.
De invulling van agency blijft open ter discussie. Zo kan je uzelf de vraag stellen in welke mate er
sprake is van een bewuste (en vrije) keuze wanneer de onderliggende motieven voor het maken van
deze keuze voortkomen uit een gebrek aan andere opties en de gevolgen ervan niet langer in het
belang van de persoon zelf zijn.
Mss nog wat ranten over condoomgebruik (sv Arne p.49)
Prostitutie als reproductieve arbeid p.46 (samenvatting verplichte teksten)
Agency ook p.47 en verder
P55
59
Geef een kritische bespreking van Ryan en Kinders stelling dat “to regard sex tourism as some form
of deviance, as something that is foreign to the intrinsic nature of tourism, is a mistake” (1996, p.
516)
Staat niet bij de te kennen teksten dit jaar
Samenvatting lessen p80 + desnoods eens bekijken in examenvoorbereiding Arne
2
