Hoofdstuk 21: Ongelijkheid en herverdeling
Waarom ongelijkheid?
̶ Maatschappelijke voorkeuren en normen
̶ John Rawl’s veil of ignorance (a theory of justice)
̶ https://www.youtube.com/watch?v=5-JQ17X6VNg
̶ Stel dat je je positie in de samenleving niet weet
̶ En je moet kiezen tussen een gelijke en een ongelijke samenleving
̶ Wat kies je?
̶ Gelijkheid versus allocatieve efficiëntie
̶ Ongelijkheid => minder scholing => verspilling talent => PMG daalt
̶ Ongelijkheid => armoede => criminaliteit & conflict => PMG daalt
̶ Ongelijkheid en politiek (Piketty)
̶ Vermogensongelijkheid leidt tot accumulatie en vorming van elites
̶ Dit kan de democratie zelf bedreigen
Ongelijkheid hangt af van maatschappij tot maatschappij. In Amerika meer ongelijkheid dan
in Europa.
John Rawl’s: Als je weet waar je staat in de hiërarchie dan stuurt dit je preferenties
Sommige vinden ongelijkheid goed, als je iets uitvind dan krijg je daar geld voor anders zou je
het niet willen doen
PMG = Productiemogelijkheden grens
Waarom ongelijkheid?
̶ Inspanningen => rechtvaardig
̶ Harder of meer werken, ondernemen, menselijk kapitaal opbouwen (studie)
̶ Omstandigheden => rechtvaardig
̶ Verschillen in levensduurte (stad versus platteland)
̶ Superstar economics (denk Thibault Courtois als keeper)
=> Compenserende loonverschillen ( zie hoofdstuk 29)
̶ Omstandigheden => onrechtvaardig
̶ Man of vrouw (de befaamde wage gap)
̶ Leeftijd
̶ Etnische origine
̶ Sociaal-economische achtergrond (rijke ouders of niet)
̶ Seksuele geaardheid
Discriminatie
Intergenerationale inkomensongelijkheid
Ongelijkheid kan ook rechtvaardig zijn
Gelijkheid als kans: de uitkomst kan je zelf maken bv huisvader zijn, maar gelijkheid in kans
iedereen met dezelfde talenten krijgt evenveel kansen
Gelijkheid van kansen belangrijker om na te streven dan gelijkheid van uitkomst.
,Compenserende loonverschillen
Soms moet loon er voor zorgen dat ook lastige minder attractieve jobs worden ingevuld
̶ Onaangenaam werk (vuilnisophaling)
̶ Gevaarlijk werk (dakwerker)
̶ Ploegenwerk
̶ Nachtwerk
̶ Werk met stress / verantwoordelijkheid
Loonsspanning is de ratio tussen iemand die het meeste en minste verdiend.
Er zijn dan bedrijven die zeggen wij willen niet meer dan een loonspanning van 10.
Verschillen in levensduurte
̶ Waarom verdient een glazenwasser meer in een grote stad dan op het platteland?
̶ Het is duurder om te leven in een grote stad
̶ Huisprijzen
̶ Prijzen voor levensmiddelen en diensten
̶ Niet het loon in euro, maar de lokale koopkracht van het loon telt
̶ lokale prijzen verschillen => loonverschillen => koopkracht gelijk?
De vraag is groter in de stad. Niet altijd waar bv deel auto’s zal goedkoper zijn in de stad
Gelijke koopkracht, lonen compenseren de prijsverschillen ook een soort van compenserend
loon
Menselijk kapitaal
̶ Bepaalde jobs vragen veel tot zeer veel menselijk kapitaal
̶ Scholing en opleiding
̶ Specifieke talenten (stressbestendigheid)
̶ Specifieke ervaring
̶ Vraagt investeringen in menselijk kapitaal
̶ Zeer lange (soms dure) opleiding
̶ Permanente bijscholing
̶ Deze investeringen renderen ondermeer in de vorm van hoger loon
̶ Returns to schooling
Vb. Artsen die studeren lang, en hebben veel stress in de job. Daarom krijgen ze hoger loon,
ook moeten ze continue investeren in menselijk kapitaal omdat de technologie verandert
Returns to schooling om menselijk kapitaal te ontwikkelen
Superstar economics
• Waarom verdienen supersterren zo veel?
• Is Kevin Debruyne echt 360 keer beter dan een modale voetballer uit de Belgische
Jupiler League?
• Hoe kan dit ontstaan in een markteconomie?
Waarom is de loonspanning zo groot?
, Superstar economie
̶ In veel beroepen verdienen toppers uitzonderlijk veel (Topsporters, CEO’s,
topacteurs)
̶ Veel talent en en menselijk capitaal
̶ Maar verantwoordt dit echt de bedragen?
̶ Omvang van de markt
̶ De supersterren bedienen de wereldmarkt, lokale sterren de lokale markt
̶ Technologie heeft dit fenomeen nog versterkt
̶ Iedereen kan tegen betaling elke match van Manchester City zien, elke film
zien
Verantwoording: sommige beroepen zitten in een wereldwijde markt. En technologie
versterkt dat omdat men over de ganse wereld nu ook voetbal op tv kan kijken.
Facebook, Amazon is hetzelfde principe ook technologie over heel de wereld
Discriminatie in bedrijven: KT effect: loonverschil l2 – L3
Hiervoor aantal loonverschilllen die oke zijn
Sommige zijn niet oke
Werkgever A: het aanbod gaat naar benenden alleen mensen met paarse ogen gaan er
werken
Werkgever B: het aanbod stijgt
Gevolgen op de arbeidsmarkt
̶ Lange termijn (bij competitieve en mobiele arbeidsmarkt)
̶ paarsogen in B zien dat ze kunnen meer verdienen in A
̶ Dus ze verhuizen naar A, waardoor daar de lonen weer dalen
̶ In B daalt het aanbod, zodat daar de lonen weer stijgen
̶ Maar A eindigt met alleen paarsogen en B zonder paarsogen
̶ Geen loonverschil, wel structureel verschil in samenstelling tewerkstelling:
segregatie
̶ Wel loonverschil als ook de vraagkant discrimineert: ik wil geen loodgieter
met gele of groene ogen, ik vertrouw alleen iemand met paarse ogen
Een klein beetje discriminatie kan leiden tot volledige segregatie, wel zonder loonverschillen
Wel loonverschillen als de vraagkant discrimineert
Waarom ongelijkheid?
̶ Maatschappelijke voorkeuren en normen
̶ John Rawl’s veil of ignorance (a theory of justice)
̶ https://www.youtube.com/watch?v=5-JQ17X6VNg
̶ Stel dat je je positie in de samenleving niet weet
̶ En je moet kiezen tussen een gelijke en een ongelijke samenleving
̶ Wat kies je?
̶ Gelijkheid versus allocatieve efficiëntie
̶ Ongelijkheid => minder scholing => verspilling talent => PMG daalt
̶ Ongelijkheid => armoede => criminaliteit & conflict => PMG daalt
̶ Ongelijkheid en politiek (Piketty)
̶ Vermogensongelijkheid leidt tot accumulatie en vorming van elites
̶ Dit kan de democratie zelf bedreigen
Ongelijkheid hangt af van maatschappij tot maatschappij. In Amerika meer ongelijkheid dan
in Europa.
John Rawl’s: Als je weet waar je staat in de hiërarchie dan stuurt dit je preferenties
Sommige vinden ongelijkheid goed, als je iets uitvind dan krijg je daar geld voor anders zou je
het niet willen doen
PMG = Productiemogelijkheden grens
Waarom ongelijkheid?
̶ Inspanningen => rechtvaardig
̶ Harder of meer werken, ondernemen, menselijk kapitaal opbouwen (studie)
̶ Omstandigheden => rechtvaardig
̶ Verschillen in levensduurte (stad versus platteland)
̶ Superstar economics (denk Thibault Courtois als keeper)
=> Compenserende loonverschillen ( zie hoofdstuk 29)
̶ Omstandigheden => onrechtvaardig
̶ Man of vrouw (de befaamde wage gap)
̶ Leeftijd
̶ Etnische origine
̶ Sociaal-economische achtergrond (rijke ouders of niet)
̶ Seksuele geaardheid
Discriminatie
Intergenerationale inkomensongelijkheid
Ongelijkheid kan ook rechtvaardig zijn
Gelijkheid als kans: de uitkomst kan je zelf maken bv huisvader zijn, maar gelijkheid in kans
iedereen met dezelfde talenten krijgt evenveel kansen
Gelijkheid van kansen belangrijker om na te streven dan gelijkheid van uitkomst.
,Compenserende loonverschillen
Soms moet loon er voor zorgen dat ook lastige minder attractieve jobs worden ingevuld
̶ Onaangenaam werk (vuilnisophaling)
̶ Gevaarlijk werk (dakwerker)
̶ Ploegenwerk
̶ Nachtwerk
̶ Werk met stress / verantwoordelijkheid
Loonsspanning is de ratio tussen iemand die het meeste en minste verdiend.
Er zijn dan bedrijven die zeggen wij willen niet meer dan een loonspanning van 10.
Verschillen in levensduurte
̶ Waarom verdient een glazenwasser meer in een grote stad dan op het platteland?
̶ Het is duurder om te leven in een grote stad
̶ Huisprijzen
̶ Prijzen voor levensmiddelen en diensten
̶ Niet het loon in euro, maar de lokale koopkracht van het loon telt
̶ lokale prijzen verschillen => loonverschillen => koopkracht gelijk?
De vraag is groter in de stad. Niet altijd waar bv deel auto’s zal goedkoper zijn in de stad
Gelijke koopkracht, lonen compenseren de prijsverschillen ook een soort van compenserend
loon
Menselijk kapitaal
̶ Bepaalde jobs vragen veel tot zeer veel menselijk kapitaal
̶ Scholing en opleiding
̶ Specifieke talenten (stressbestendigheid)
̶ Specifieke ervaring
̶ Vraagt investeringen in menselijk kapitaal
̶ Zeer lange (soms dure) opleiding
̶ Permanente bijscholing
̶ Deze investeringen renderen ondermeer in de vorm van hoger loon
̶ Returns to schooling
Vb. Artsen die studeren lang, en hebben veel stress in de job. Daarom krijgen ze hoger loon,
ook moeten ze continue investeren in menselijk kapitaal omdat de technologie verandert
Returns to schooling om menselijk kapitaal te ontwikkelen
Superstar economics
• Waarom verdienen supersterren zo veel?
• Is Kevin Debruyne echt 360 keer beter dan een modale voetballer uit de Belgische
Jupiler League?
• Hoe kan dit ontstaan in een markteconomie?
Waarom is de loonspanning zo groot?
, Superstar economie
̶ In veel beroepen verdienen toppers uitzonderlijk veel (Topsporters, CEO’s,
topacteurs)
̶ Veel talent en en menselijk capitaal
̶ Maar verantwoordt dit echt de bedragen?
̶ Omvang van de markt
̶ De supersterren bedienen de wereldmarkt, lokale sterren de lokale markt
̶ Technologie heeft dit fenomeen nog versterkt
̶ Iedereen kan tegen betaling elke match van Manchester City zien, elke film
zien
Verantwoording: sommige beroepen zitten in een wereldwijde markt. En technologie
versterkt dat omdat men over de ganse wereld nu ook voetbal op tv kan kijken.
Facebook, Amazon is hetzelfde principe ook technologie over heel de wereld
Discriminatie in bedrijven: KT effect: loonverschil l2 – L3
Hiervoor aantal loonverschilllen die oke zijn
Sommige zijn niet oke
Werkgever A: het aanbod gaat naar benenden alleen mensen met paarse ogen gaan er
werken
Werkgever B: het aanbod stijgt
Gevolgen op de arbeidsmarkt
̶ Lange termijn (bij competitieve en mobiele arbeidsmarkt)
̶ paarsogen in B zien dat ze kunnen meer verdienen in A
̶ Dus ze verhuizen naar A, waardoor daar de lonen weer dalen
̶ In B daalt het aanbod, zodat daar de lonen weer stijgen
̶ Maar A eindigt met alleen paarsogen en B zonder paarsogen
̶ Geen loonverschil, wel structureel verschil in samenstelling tewerkstelling:
segregatie
̶ Wel loonverschil als ook de vraagkant discrimineert: ik wil geen loodgieter
met gele of groene ogen, ik vertrouw alleen iemand met paarse ogen
Een klein beetje discriminatie kan leiden tot volledige segregatie, wel zonder loonverschillen
Wel loonverschillen als de vraagkant discrimineert
