Inhoudsopgave
Deel 1 organisaties............................................................................................................................... 5
Thema 1............................................................................................................................................... 5
Wat is een organisatie?..........................................................................................................................5
Het begrip ‘organisatie’..........................................................................................................................5
Organisatie, bedrijf en onderneming.....................................................................................................5
Juridische keuzen ten aanzien van de organisatie.................................................................................5
Hoe werken organisaties?......................................................................................................................6
De omgeving..............................................................................................................................................6
Omgevingsinvloeden..............................................................................................................................7
Taakomgeving: wie?...............................................................................................................................7
Begrip stakeholder:................................................................................................................................7
Omgevingsinvloeden..............................................................................................................................7
DESTEMP-variabelen (maatschappelijke omgeving).............................................................................8
Demografische variabelen.....................................................................................................................8
Sociaal-maatschappelijk variabelen.......................................................................................................8
Technologisch variabelen.......................................................................................................................8
Ecologisch variabelen.............................................................................................................................8
Markt- en bedrijfsvariabelen.................................................................................................................9
Politiek variabelen..................................................................................................................................9
Taakomgeving: stakeholders - wie?.......................................................................................................9
Klanten...................................................................................................................................................9
Leveranciers...........................................................................................................................................9
Concurrentie..........................................................................................................................................9
Overheid...............................................................................................................................................10
Drukkingsgroepen................................................................................................................................10
Financiers.............................................................................................................................................10
Media...................................................................................................................................................11
Thema 2............................................................................................................................................. 11
Duurzaamheid en MVO........................................................................................................................11
Management in organisaties...............................................................................................................11
Technische vaardigheden (harde competenties)................................................................................12
Menselijke vaardigheden (zachte competenties)................................................................................12
Conceptuele vaardigheden..................................................................................................................13
Management in organisaties...............................................................................................................13
Managementrollen (Mintzberg)..........................................................................................................13
Deel 2 Plannen................................................................................................................................... 14
Thema 3............................................................................................................................................. 14
Waarom plannen?...............................................................................................................................14
Effectief plannen..................................................................................................................................14
Criteria voor effectieve plannen..........................................................................................................14
Planningsniveaus..................................................................................................................................14
Missie...................................................................................................................................................15
Visie......................................................................................................................................................15
onderdelen van Missie.........................................................................................................................16
Planning en omgeving..........................................................................................................................16
Het strategisch planningsproces..........................................................................................................16
De strategisch plannende organisatie.................................................................................................18
Strategiemethode................................................................................................................................20
samenwerken.......................................................................................................................................21
1
,Thema 4............................................................................................................................................. 21
Samenwerkingsverbanden.......................................................................................................................21
Fusie en overname...............................................................................................................................21
Joint venture........................................................................................................................................21
Franchising en licentievorm.................................................................................................................21
Uitbesteding - outsourcing..................................................................................................................22
Strategische alliantie............................................................................................................................22
strategiekeuze..........................................................................................................................................22
Portefeuilleanalyse (per SBU)..............................................................................................................22
Besluitvorming.....................................................................................................................................23
Oefening BCG.......................................................................................................................................23
Bedrijfsmodellen en het Canvas Business model als hulpmiddel bij strategische planning....................23
Canvas businessmodel.........................................................................................................................24
Thema 5............................................................................................................................................. 25
Deel 3: organiseren............................................................................................................................ 25
Taken....................................................................................................................................................26
Functies................................................................................................................................................26
Functies groeperen tot afdelingen......................................................................................................26
F-indeling..............................................................................................................................................27
G-indeling.............................................................................................................................................27
p-indeling.............................................................................................................................................28
M-indeling............................................................................................................................................28
Organisatiestelsels...............................................................................................................................29
Omspanningsvermogen.......................................................................................................................30
Lijnorganisatie......................................................................................................................................31
Lijn- en staforganisatie.........................................................................................................................32
Matrixorganisatie.................................................................................................................................33
.......................................................................................................................................................... 33
.......................................................................................................................................................... 33
.......................................................................................................................................................... 33
Voordelen:......................................................................................................................................... 33
Meer efficient gebruik van middelen dan in een enkelvoudige structuur.............................................33
Flexibel, kan zich makkelijk aanpassen aan omgevingsverandering.....................................................33
Het management ontwikkelt zich algemeen en specialistisch..............................................................33
Interdisiplinaire samenwerking, expertise beschikbaat voor alle eenheden........................................33
Er is sprake van taakveruiming........................................................................................................... 33
Nadelen:............................................................................................................................................ 33
Er kan frustratie en verwarring onststaan door de twee aansturingslijnen..........................................34
Er is kand op conflicten tussen twee kanten van de matrix.................................................................34
Er is meer dan gemiddeld overleg en vergadeen naadzakelijk.............................................................34
Er moet getraind worden op het samenwerken van de medewerkers.................................................34
2
,Vaak is de macht niet gelijk verdeld over de twee zijden van Matrix...................................................34
Bij projecten, nadeel van 2 bazen....................................................................................................... 34
Mensen die gerekruteerd worden in functie van bepaalde projecten en dus 2 bazen..........................34
Vb. personeelsfeest (marketeer: 2 bazen: projectleider en MK baas)...................................................34
P 84 afwijken van eenheid van gezag, er zijn twee lijnen, mensen uit verschillende disciplines worden
gekoppeld aan een project. (maar houden functionele baas)..............................................................34
Voorbeelden:..................................................................................................................................... 34
1. je werkt als Marketing assistant op marketing afdeling en HR vraagt jou om het personeelsfeest te
coördineren of mee te werken aan ( je rapporteert dus aan mkt mgr en aan de HR manager tegelijk).34
2. lectoren aan UCLLL binnen verschillende opleidingen en met verschillende taken zoals lesgeven,
onderzoek, stc, …).............................................................................................................................. 34
Divisieorganisatie.................................................................................................................................34
.......................................................................................................................................................... 34
Mate waarin de structuur ‘past’..........................................................................................................34
Informele organisatie...........................................................................................................................34
Coördinatie in organisaties..................................................................................................................35
Andere coördinatievormen..................................................................................................................35
• Trends in organisatieontwikkeling....................................................................................................35
Thema 6 Cultuur................................................................................................................................ 35
Organisatiecultuur...................................................................................................................................35
Organisatiecultuur - definitie...............................................................................................................36
Wat is cultuur?.....................................................................................................................................36
Lagen in een organisatiecultuur...........................................................................................................36
Sterke vs zwakke culturen....................................................................................................................38
19 “Cultural fit”.................................................................................................................................. 38
Cultuurveranderingen..........................................................................................................................38
Bedrijfsculturen bij start-ups...............................................................................................................38
Thema 7 organisatie in beweging....................................................................................................... 38
Organisaties in ontwikkeling....................................................................................................................39
2 Changemanagement....................................................................................................................... 41
Deel 4: Leidinggeven.......................................................................................................................... 41
Thema 8 leidinggeven, motiveren en coachen....................................................................................41
–Aangeleerd of aangeboren?..............................................................................................................42
–Factoren die leiderschapskwaliteiten beïnvloeden?.........................................................................42
Maslow.................................................................................................................................................44
Herzberg – 2-factorentheorie..............................................................................................................44
Coaching...............................................................................................................................................45
Instrumenten van een coach...............................................................................................................45
Coaching stijlen....................................................................................................................................45
Thema 9 gedrag in organisatie............................................................................................................ 46
Gedrag in organisaties.........................................................................................................................46
3
, 2.Weerstand.........................................................................................................................................46
Op individueel niveau..........................................................................................................................47
Gedragsthema’s in organisaties (Organisational Behaviour)..............................................................47
3.Attitude.............................................................................................................................................48
4. Perceptie..........................................................................................................................................48
4
Deel 1 organisaties............................................................................................................................... 5
Thema 1............................................................................................................................................... 5
Wat is een organisatie?..........................................................................................................................5
Het begrip ‘organisatie’..........................................................................................................................5
Organisatie, bedrijf en onderneming.....................................................................................................5
Juridische keuzen ten aanzien van de organisatie.................................................................................5
Hoe werken organisaties?......................................................................................................................6
De omgeving..............................................................................................................................................6
Omgevingsinvloeden..............................................................................................................................7
Taakomgeving: wie?...............................................................................................................................7
Begrip stakeholder:................................................................................................................................7
Omgevingsinvloeden..............................................................................................................................7
DESTEMP-variabelen (maatschappelijke omgeving).............................................................................8
Demografische variabelen.....................................................................................................................8
Sociaal-maatschappelijk variabelen.......................................................................................................8
Technologisch variabelen.......................................................................................................................8
Ecologisch variabelen.............................................................................................................................8
Markt- en bedrijfsvariabelen.................................................................................................................9
Politiek variabelen..................................................................................................................................9
Taakomgeving: stakeholders - wie?.......................................................................................................9
Klanten...................................................................................................................................................9
Leveranciers...........................................................................................................................................9
Concurrentie..........................................................................................................................................9
Overheid...............................................................................................................................................10
Drukkingsgroepen................................................................................................................................10
Financiers.............................................................................................................................................10
Media...................................................................................................................................................11
Thema 2............................................................................................................................................. 11
Duurzaamheid en MVO........................................................................................................................11
Management in organisaties...............................................................................................................11
Technische vaardigheden (harde competenties)................................................................................12
Menselijke vaardigheden (zachte competenties)................................................................................12
Conceptuele vaardigheden..................................................................................................................13
Management in organisaties...............................................................................................................13
Managementrollen (Mintzberg)..........................................................................................................13
Deel 2 Plannen................................................................................................................................... 14
Thema 3............................................................................................................................................. 14
Waarom plannen?...............................................................................................................................14
Effectief plannen..................................................................................................................................14
Criteria voor effectieve plannen..........................................................................................................14
Planningsniveaus..................................................................................................................................14
Missie...................................................................................................................................................15
Visie......................................................................................................................................................15
onderdelen van Missie.........................................................................................................................16
Planning en omgeving..........................................................................................................................16
Het strategisch planningsproces..........................................................................................................16
De strategisch plannende organisatie.................................................................................................18
Strategiemethode................................................................................................................................20
samenwerken.......................................................................................................................................21
1
,Thema 4............................................................................................................................................. 21
Samenwerkingsverbanden.......................................................................................................................21
Fusie en overname...............................................................................................................................21
Joint venture........................................................................................................................................21
Franchising en licentievorm.................................................................................................................21
Uitbesteding - outsourcing..................................................................................................................22
Strategische alliantie............................................................................................................................22
strategiekeuze..........................................................................................................................................22
Portefeuilleanalyse (per SBU)..............................................................................................................22
Besluitvorming.....................................................................................................................................23
Oefening BCG.......................................................................................................................................23
Bedrijfsmodellen en het Canvas Business model als hulpmiddel bij strategische planning....................23
Canvas businessmodel.........................................................................................................................24
Thema 5............................................................................................................................................. 25
Deel 3: organiseren............................................................................................................................ 25
Taken....................................................................................................................................................26
Functies................................................................................................................................................26
Functies groeperen tot afdelingen......................................................................................................26
F-indeling..............................................................................................................................................27
G-indeling.............................................................................................................................................27
p-indeling.............................................................................................................................................28
M-indeling............................................................................................................................................28
Organisatiestelsels...............................................................................................................................29
Omspanningsvermogen.......................................................................................................................30
Lijnorganisatie......................................................................................................................................31
Lijn- en staforganisatie.........................................................................................................................32
Matrixorganisatie.................................................................................................................................33
.......................................................................................................................................................... 33
.......................................................................................................................................................... 33
.......................................................................................................................................................... 33
Voordelen:......................................................................................................................................... 33
Meer efficient gebruik van middelen dan in een enkelvoudige structuur.............................................33
Flexibel, kan zich makkelijk aanpassen aan omgevingsverandering.....................................................33
Het management ontwikkelt zich algemeen en specialistisch..............................................................33
Interdisiplinaire samenwerking, expertise beschikbaat voor alle eenheden........................................33
Er is sprake van taakveruiming........................................................................................................... 33
Nadelen:............................................................................................................................................ 33
Er kan frustratie en verwarring onststaan door de twee aansturingslijnen..........................................34
Er is kand op conflicten tussen twee kanten van de matrix.................................................................34
Er is meer dan gemiddeld overleg en vergadeen naadzakelijk.............................................................34
Er moet getraind worden op het samenwerken van de medewerkers.................................................34
2
,Vaak is de macht niet gelijk verdeld over de twee zijden van Matrix...................................................34
Bij projecten, nadeel van 2 bazen....................................................................................................... 34
Mensen die gerekruteerd worden in functie van bepaalde projecten en dus 2 bazen..........................34
Vb. personeelsfeest (marketeer: 2 bazen: projectleider en MK baas)...................................................34
P 84 afwijken van eenheid van gezag, er zijn twee lijnen, mensen uit verschillende disciplines worden
gekoppeld aan een project. (maar houden functionele baas)..............................................................34
Voorbeelden:..................................................................................................................................... 34
1. je werkt als Marketing assistant op marketing afdeling en HR vraagt jou om het personeelsfeest te
coördineren of mee te werken aan ( je rapporteert dus aan mkt mgr en aan de HR manager tegelijk).34
2. lectoren aan UCLLL binnen verschillende opleidingen en met verschillende taken zoals lesgeven,
onderzoek, stc, …).............................................................................................................................. 34
Divisieorganisatie.................................................................................................................................34
.......................................................................................................................................................... 34
Mate waarin de structuur ‘past’..........................................................................................................34
Informele organisatie...........................................................................................................................34
Coördinatie in organisaties..................................................................................................................35
Andere coördinatievormen..................................................................................................................35
• Trends in organisatieontwikkeling....................................................................................................35
Thema 6 Cultuur................................................................................................................................ 35
Organisatiecultuur...................................................................................................................................35
Organisatiecultuur - definitie...............................................................................................................36
Wat is cultuur?.....................................................................................................................................36
Lagen in een organisatiecultuur...........................................................................................................36
Sterke vs zwakke culturen....................................................................................................................38
19 “Cultural fit”.................................................................................................................................. 38
Cultuurveranderingen..........................................................................................................................38
Bedrijfsculturen bij start-ups...............................................................................................................38
Thema 7 organisatie in beweging....................................................................................................... 38
Organisaties in ontwikkeling....................................................................................................................39
2 Changemanagement....................................................................................................................... 41
Deel 4: Leidinggeven.......................................................................................................................... 41
Thema 8 leidinggeven, motiveren en coachen....................................................................................41
–Aangeleerd of aangeboren?..............................................................................................................42
–Factoren die leiderschapskwaliteiten beïnvloeden?.........................................................................42
Maslow.................................................................................................................................................44
Herzberg – 2-factorentheorie..............................................................................................................44
Coaching...............................................................................................................................................45
Instrumenten van een coach...............................................................................................................45
Coaching stijlen....................................................................................................................................45
Thema 9 gedrag in organisatie............................................................................................................ 46
Gedrag in organisaties.........................................................................................................................46
3
, 2.Weerstand.........................................................................................................................................46
Op individueel niveau..........................................................................................................................47
Gedragsthema’s in organisaties (Organisational Behaviour)..............................................................47
3.Attitude.............................................................................................................................................48
4. Perceptie..........................................................................................................................................48
4