INFECTIEZIEKTE
1. INLEIDING
1.1. INFECTIEZIEKTEN
Infectieziekten = ziekten veroorzaakt door besmettelijke ziektekiemen
Altijd interactie tussen mens en micro-organisme (micro=klein) waarbij altijd
schade aangericht word bij de mens.
! niet alle micro-organisme zijn schadelijk of pathogeen* voor de
mens!
*biologisch deeltje dat een ziekte kan veroorzaken
De belangrijkste klasse, van voor de mens pathogene micro-organisme, zijn de
bacteriën, virussen, fungi en de parasieten.
Infecties komen op alle leeftijden voor en kunnen alle weefsels en organen
aantasten, ze horen bij de meest voorkomende aandoeningen en zijn op
mondiaal niveau nog steeds een belangrijke doodsoorzaak. (corona, griep,
tuberculose,...)
1.2. PATHOGENE MICRO-ORGANISME
=patho= ziekte, gene= ontstaan
=micro-organismen dat ziekte kunnen veroorzaken
Micro-organisme zijn de oudste levensvorm op aarde en komen overal voor:
water, lucht, grond en ook in levende wezens.
1.2.1. NAAMGEVING
Juiste identificatie voor een pathogeen micro-organisme is in de praktijk erg
belangrijk:
We nemen als voorbeeld: de bacterie die bij de meerderheid van de
volwassen mensen op het neusslijmvlies voorkomt -> staphylococcus
aureus, deze naamgeving is 2delig: de eerst term (staphylococcus) wijst
op het geslacht (1) waartoe het behoort, de 2de term aureus specifieert
de soort (2).
Deze bacteriesoort maakt deel uit van een hiërarchisch systeem. Elk soort
behoort immers tot een bepaald geslacht (genus) en verwante geslachten
worden samengevoegd tot een familie
(bv de bacteriesoort Staphylococcus aureus behoort tot het geslacht
staphylococcus en de famillie
van Micrococcaceae)
1.2.2. VIRUSSEN
- Geen levend micro-organisme
- op basis van hun erfelijk
materiaal worden ingedeeld: Is
het RNA of DNA, is het
enkelstrengs of dubbelstrengs.
Deze kenmerken bepalen ook
, hoe het virus zich vermeerdert in de gastheercel en of er
aangrijpingspunten zijn voor (de ontwikkeling van) medicijnen
- capside: eiwitmantel
- envelop:
*DNA is verantwoordelijk voor de opslag en overdracht van
genetische informatie , terwijl RNA direct codeert voor aminozuren
en fungeert als een boodschapper tussen DNA en ribosomen om
eiwitten te maken.*
+ DNA is een dubbelstrengs molecuul, terwijl RNA een enkelstrengs
molecuul is.
Virussen zijn besmettelijke deeltjes bestaande uit nucleïnezuur (DNA of RNA)
omgeven door een eiwitmantel (= capside). Het nucleïnezuur kan enkelstrengs
of dubbelstrengs zijn.
(Het genetische materiaal, meestal enkelstrengig RNA, wordt binnen de
eiwithelix gestabiliseerd door interacties tussen het negatief geladen
nucleïnezuur en de positief geladen eiwitten)
Soms hebben virussen rond het capside nog een envelop (afkomstig van het
cytoplasmamembraan van de gastheercel)
Het zijn eigenlijk geen levende micro-organisme omdat ze een gastheercel
nodig hebben om zich te vermenigvuldigen. Een compleet viruspartikeltje
noemen we een virion, het is ongeveer 100nm groot)
1.2.3. BACTERIËN
Bacteriën zijn prokaryoten:
eencellige micro-organisme met
kernmateriaal (dubbelstengs
circulair DNA*) dat vrij ligt in het
cytoplasma.
De grootte van een bacterie gaat
van 1 tot 10 µm. Het cytoplasma
is rijk aan ribosomen wat wijst
op een sterke eiwitsynthese.
Sommige antibiotica remmen
specifiek deze eiwitsynthese van
bacteriën. Sommige bacteriën
beschikken over plasmide*.
(*Een plasmide is een
cirkelvormige streng DNA
die zich buiten het chromosomaal DNA bevindt van sommige eencellige
organismen, met dit DNA kan genetische informatie tussen bacteriën
onderling worden uitgewisseld).
1. INLEIDING
1.1. INFECTIEZIEKTEN
Infectieziekten = ziekten veroorzaakt door besmettelijke ziektekiemen
Altijd interactie tussen mens en micro-organisme (micro=klein) waarbij altijd
schade aangericht word bij de mens.
! niet alle micro-organisme zijn schadelijk of pathogeen* voor de
mens!
*biologisch deeltje dat een ziekte kan veroorzaken
De belangrijkste klasse, van voor de mens pathogene micro-organisme, zijn de
bacteriën, virussen, fungi en de parasieten.
Infecties komen op alle leeftijden voor en kunnen alle weefsels en organen
aantasten, ze horen bij de meest voorkomende aandoeningen en zijn op
mondiaal niveau nog steeds een belangrijke doodsoorzaak. (corona, griep,
tuberculose,...)
1.2. PATHOGENE MICRO-ORGANISME
=patho= ziekte, gene= ontstaan
=micro-organismen dat ziekte kunnen veroorzaken
Micro-organisme zijn de oudste levensvorm op aarde en komen overal voor:
water, lucht, grond en ook in levende wezens.
1.2.1. NAAMGEVING
Juiste identificatie voor een pathogeen micro-organisme is in de praktijk erg
belangrijk:
We nemen als voorbeeld: de bacterie die bij de meerderheid van de
volwassen mensen op het neusslijmvlies voorkomt -> staphylococcus
aureus, deze naamgeving is 2delig: de eerst term (staphylococcus) wijst
op het geslacht (1) waartoe het behoort, de 2de term aureus specifieert
de soort (2).
Deze bacteriesoort maakt deel uit van een hiërarchisch systeem. Elk soort
behoort immers tot een bepaald geslacht (genus) en verwante geslachten
worden samengevoegd tot een familie
(bv de bacteriesoort Staphylococcus aureus behoort tot het geslacht
staphylococcus en de famillie
van Micrococcaceae)
1.2.2. VIRUSSEN
- Geen levend micro-organisme
- op basis van hun erfelijk
materiaal worden ingedeeld: Is
het RNA of DNA, is het
enkelstrengs of dubbelstrengs.
Deze kenmerken bepalen ook
, hoe het virus zich vermeerdert in de gastheercel en of er
aangrijpingspunten zijn voor (de ontwikkeling van) medicijnen
- capside: eiwitmantel
- envelop:
*DNA is verantwoordelijk voor de opslag en overdracht van
genetische informatie , terwijl RNA direct codeert voor aminozuren
en fungeert als een boodschapper tussen DNA en ribosomen om
eiwitten te maken.*
+ DNA is een dubbelstrengs molecuul, terwijl RNA een enkelstrengs
molecuul is.
Virussen zijn besmettelijke deeltjes bestaande uit nucleïnezuur (DNA of RNA)
omgeven door een eiwitmantel (= capside). Het nucleïnezuur kan enkelstrengs
of dubbelstrengs zijn.
(Het genetische materiaal, meestal enkelstrengig RNA, wordt binnen de
eiwithelix gestabiliseerd door interacties tussen het negatief geladen
nucleïnezuur en de positief geladen eiwitten)
Soms hebben virussen rond het capside nog een envelop (afkomstig van het
cytoplasmamembraan van de gastheercel)
Het zijn eigenlijk geen levende micro-organisme omdat ze een gastheercel
nodig hebben om zich te vermenigvuldigen. Een compleet viruspartikeltje
noemen we een virion, het is ongeveer 100nm groot)
1.2.3. BACTERIËN
Bacteriën zijn prokaryoten:
eencellige micro-organisme met
kernmateriaal (dubbelstengs
circulair DNA*) dat vrij ligt in het
cytoplasma.
De grootte van een bacterie gaat
van 1 tot 10 µm. Het cytoplasma
is rijk aan ribosomen wat wijst
op een sterke eiwitsynthese.
Sommige antibiotica remmen
specifiek deze eiwitsynthese van
bacteriën. Sommige bacteriën
beschikken over plasmide*.
(*Een plasmide is een
cirkelvormige streng DNA
die zich buiten het chromosomaal DNA bevindt van sommige eencellige
organismen, met dit DNA kan genetische informatie tussen bacteriën
onderling worden uitgewisseld).
