Samenvatting - Sociaal Recht

SAMENVATTING SOCIAAL
RECHT
Karel de Grote Hogeschool

Docent: Liesbeth Noels
Academiejaar 2022-2023
Notities van alle lessen sociaal recht. Bevat alle wetsartikelen, voorbeelden en theorie.
Werkcolleges niet inbegrepen.
Elke les aanwezig geweest.
Eigen opmaak kan nog toegevoegd worden. Heb een eigen nummering en volgorde gebruikt.




Ella Van Dyck


,H1: Wat is sociale wetgeving eigenlijk? DEEL 1
1.1 Gemeenschappelijke kenmerken
 De sociale wetgeving heeft een bijzonder doel:
 Bescherming van belangen van de werknemers
 Bevorderen van hun welzijn
 Basisbeginsel: werknemer is zwakste partij
 Beschermingswetten voor tijdens de arbeid (arbeidsrecht) en
sociale verzekeringswetten als arbeid wegvalt
(socialezekerheidsrecht)
 Sociale wetgeving omvat dus:
 Arbeidsrecht
 Socialezekerheidsrecht
 Aangevuld met het recht inzake minimumvoorzieningen: niet in
deze cursus
1.2 Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
 Arbeidsrecht
= geheel van rechtsregels dat verhoudingen regelt tussen
werkgevers en werknemers
 Individuele rechtsregels
 Collectieve rechtsregels

 Sociale zekerheid:
= geheel van sociale voorzieningen om vervangingsinkomen te
voorzien voor zij die niet meer kunnen of mogen werken of om bij te
dragen in bijkomende kosten aan zij die kosten niet zelf kunnen
dragen

1. Overzicht arbeidsrecht:
 Algemene bepalingen en soorten AO
 Inhoud van de AO
 Uitvoering van de AO
 Schorsing van de AO
 Einde van de AO
 Reglementering van de arbeid

2. Overzicht sociale zekerheid: 7 “risico’s”
 = 7 takken van sociale zekerheid voor de werknemers
1. Ziekte, invaliditeit, moederschapsrust
2. Werkloosheid
3. Gezinsbijslagen
4. Pensioenen
5. Arbeidsongevallen
6. Beroepsziekten
7. Vakantie

,Drie statuten binnen de sociale wetgeving:
1. Werknemers: focus in dit vak + vervolg in practicum sociale en
fiscale topics
2. Zelfstandigen: zie practicum ondernemen en practicum sociale en
fiscale topics
3. Ambtenaren: zie practicum burger en bestuur
H2: Bronnen van sociale wetgeving
2.1 Internationale rechtsbronnen
 Verdragen, vooral de conventies in de schoot van de IAO
(Internationale Arbeidsorganisatie)
VB: Conventie C190 in 2019 i.v.m. bestrijding van geweld en
pesterijen op het werk
 Raad van Europa: EVRM en Europees Sociaal Handvest
VB: Recht op arbeid, recht op geneeskundige bijstand, recht van
migrerende werknemers op sociale bescherming
 Europese Unie: hiërarchie
 Verordeningen: rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
 Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
 Beslissingen: rechtstreekse toepassing op welbepaalde
bestemmeling(en)
 Aanbevelingen en adviezen: binden de lidstaten niet

2.2 Nationale rechtsbronnen
 Artikel 23 van de Grondwet
 Wetten en decreten
 sociaal recht is voor > 95 % dwingend recht!
 Koninklijke en ministeriële besluiten
 Rechtspraak en rechtsleer
 Individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s)
 Het arbeidsreglement
 Het gebruik
2.3 Het arbeidsreglement
 = schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de
onderneming
 Maakt deel uit van de rechten en plichten van de werkgever en
werknemer
VB: waar is de kantine, werkuren, …
2.3.1 De CAO en het belang van de sociale partners
 Sociale wetgeving komt ook tot stand tot het feit dat wn’s en wg’s
zich gaan organiseren op hoog niveau, na sociaal overleg bij
sociale partners

,  Sociale wetgeving komt niet alleen tot stand in het parlement en
de regering maar ook en vooral na sociaal overleg tussen sociale
partners
 Wie zijn de sociale partners?
 Werkgevers en werknemers
 De werknemersorganisaties = vakbonden
 Werkgeversorganisaties
 Er bestaan professionele en interprofessionele
werkgeversorganisaties
 Professionele: febelfin, Assuralia, BB
 Interprofessionele: Unizo, VOKA, VBO
2.3.2 Wat is een CAO?
 = Een akkoord dat gesloten wordt tussen een of meerdere
werknemersorganisaties en een of meer werkgevers of
werkgeversorganisaties
 Werknemersorganisaties: ABVV, ACLVB, ACV
 Werkgeversorganisaties: Assuralia, Febelfin
 ZIE Art. 5 CAO-wet
2.3.3 Wat staat in een CAO?
 Bevat een akkoord over aspecten van de relatie tussen WG en WN,
en de rechten en plichten van de partijen
 Loonsvoorwaarden
VB: minimumloon/overloon/maaltijdcheques/eindejaarspremie
 Arbeidsvoorwaarden
VB: rusttijden/refter/restaurant/extra vakantiedagen
2.3.4 Verschillende niveaus CAO
 CAO’s bestaan op 3 niveaus
1. Ondernemings-CAO’s op het niveau van de onderneming, in de
zogenaamde ondernemingsraad
VB: een CAO in koekjesfabriek Delacre

2. Sectorale CAO’s op het niveau van een bedrijfssector in de zgn.
paritaire comités
 VB: een CAO in PC nr. 112, dit is het PC voor garagebedrijven

3. Intersectorale CAO’s op nationaal niveau in de zogenaamde Nationale
Arbeidsraad (
 Gebeurt in de NAR
 Verschillende sectoren gaan afspraken maken op nationaal,
intersectoraal vlak
2.3.5 De CAO heeft bindende kracht