Samenvatting Sociaal recht

Arbeidsrecht
- Algemene bepalingen en soorten AO
- Inhoud van de AO
- Uitvoering van de AO
- Schorsing van de AO
- Einde van de AO
- Reglementering AO

Sociale zekerheid
- Ziekte, invaliditeit, moederschapsrust
- Werkloosheid
- Gezinsbijslagen
- Pensioenen
- Arbeidsongevallen
- Beroepsziekten
- Vakantie

, Samenvatting Sociaal Recht
DEEL 1: Inleiding

Hoofdstuk 1: Wat is sociale wetgeving?

- Bijzonder doel:
o Bescherming van belangen van de werknemers
o Bevorderen van hun welzijn
- Basisbeginsel: werknemer is de zwakste partij (hiërarchisch ondergeschikt)
- Beschermingswetten voor tijdens de arbeid en sociale verzekeringswetten als arbeid
wegvalt. De overheid is een belangrijke partner
- Sociale wetgeving omvat dus:
o Arbeidsrecht
o Socialezekerheidsrecht
o Aangevuld met het recht inzake minimumvoorzieningen

1.1 Wat is sociale wetgeving eigenlijk?

- Arbeidsrecht: geheel van rechtsregels dat verhouding regelt tussen werkgevers en
werknemers
o Individueel
o Collectief
- Sociale zekerheid: geheel van sociale voorzieningen
o Om vervangingsinkomen te voorzien voor zij die niet kunnen of mogen
werken
o Om bij te dragen in bijkomende kosten aan zij die kosten niet zelf kunnen
dragen
- 3 statuten:
o Werknemers
o Zelfstandigen
o Ambtenaren

Arbeidsrecht is van dwingend recht, je kan er niet van afwijken.
Het arbeidsreglement is een schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de
onderneming. Dit krijg je samen met de AO.

1.2 Wat is een CAO? (Collectieve arbeidsovereenkomst)

Art. 1134 BW  overeenkomst is bindend voor beide partijen.
- Een akkoord dat gesloten wordt tussen 1 of meer werknemersorganisaties en 1 of
meer werkgevers of werkgeversorganisaties
- Het bevat een akkoord over aspecten van de relatie tussen WG en WN, en de rechten
en plichten van de partijen. (Loon voorwaarden, arbeidsvoorwaarden)

,CAO’s bestaan op 3 niveaus:

- Ondernemings-Cao’s op het niveau van de onderneming, in de ondernemingsraad
bv. Een CAO in koekjesfabriek Delacre
- Sectorale CAO’s op het niveau van een bedrijfssector in de paritaire comités (PC)
bv. Een CAO in PC nr. 112, dit is het PC voor garagebedrijven
- Intersectorale CAO’s op nationaal niveau in de zogenaamde nationale arbeidsraad
(NAR)

CAO’s zijn altijd bindend voor:

- WG en WN die de afspraken meeondertekend hebben
- Ook voor hun WN binnen de betrokken onderneming, sector(en) of zelfs voor heel
het land = het collectief karakter

Als CAO bovendien algemeen bindend verklaard is, geldt dit bovendien voor alle WG en WN
in de betrokken sectoren, ook al heeft de eigen WG en WN niet meeondertekend en mag de
individuele AO niet afwijken van deze CAO. (art. 19 CAO wet)

Hiërarchie van de sociale bronnen: betekenis
 Een lagere bron kan niet afwijken van een hogere bron tenzij deze afwijking in het
voordeel is van de WN. (extra rechten oplevert, verplichtingen vermindert)

DEEL 2: Arbeidsrecht

Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen

1.1 Wat is een arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst is een wederkerige overeenkomst voor het verrichten van arbeid.
Dit kan ook aan de hand van het volgen van een opleiding (leerovereenkomst)
De overeenkomst is tegen een loon of een onkostenvergoeding wanneer het over
vrijwilligerswerk gaat. Het is onder het gezag van een WG maar het kan ook zonder gezag
wanneer het over een zelfstandige aannemingsovereenkomst gaat.

Een essentieel kenmerk van de arbeidsovereenkomst = ondergeschikt verband

Er is een gezag relatie tussen werkgever en werknemer
- Bevelrecht van de WG over de organisatie en uitvoering van het werk
- Plicht van de WN om deze instructies op te volgen
- Toch kan WN bij uitvoering van de AO onafhankelijk zijn

1.2 Toepassingsgebied arbeidsovereenkomstenwet

 Volgens art. 1 WAO: werklieden, bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden

,  Hoofdzakelijk de privésector
 Uitgebreid tot het personeel van de publieke sector wiens toestand niet statutair
geregeld is

1.3 Geldigheidsvereisten van de arbeidsovereenkomst

- De partijen moeten bekwaam zijn
- Er moet een geldige toestemming zijn (wilsovereenstemming, geen wilsgebreken)
- Er moet een bepaald voorwerp zijn
- Er moet een geoorloofde oorzaak zijn
 1 van de geldigheidsvereisten niet voldaan: overeenkomst nietig. (Absoluut of relatief)

1.4 Vormvereisten van de arbeidsovereenkomst

- Mondeling of schriftelijk of digitaal
- Soms is een geschrift vereist

2. Soorten arbeidsovereenkomsten

Er zijn 4 manieren om de AO te kwalificeren: (door te kijken naar bv inhouden kan je zien om
welke AO het gaat)
 Inhoud

 Soorten naar gelang de beoogde arbeid
o Arbeiders: hoofdzakelijk handenarbeid (art. 2 WAO)
o Bedienden: hoofdzakelijk hoofdarbeid (art. 3 WAO)
o Handelsvertegenwoordigers: hoofdzakelijk opsporen en bezoeken van
cliënteel om te onderhandelen over of afsluiten van zaken (art. 4 WAO)
o Dienstboden: hoofdzakelijk huishoudelijke handenarbeid in het gezin van de
werkgever (art. 5 WAO)
o Studenten: arbeiders, bedienden, handelsvertegenwoordiger (art. 120 WAO)
o Huisarbeiders (art. 119.1 – 119.12 WAO)

Focus op studenten
- Gewone AO als arbeider, bediende of handelsvertegenwoordiger (art. 121 WAO)
- Minimumleeftijd: 15 jaar en niet onderworpen aan voltijdse leerplicht
- Je mag niet te veel werken of te weinig studeren en enkel tijdens vakanties
- Vormvereisten van de OV (art. 123 WAO) + verplichte vermeldingen (art. 124 WAO)
- Sanctie bij niet nakoming (art. 126 WAO)
- Proefperiode: eerste 3 dagen (art. 127 WAO)
- Tewerkstellingsperiode: bepaalde duur, geen maximumtermijn, maar na 12 maanden
automatisch gewone arbeidsovereenkomst
- Einde van de overeenkomst: in principe van bepaalde duur, maar opzegging mogelijk
(art. 130 WAO)
 Tewerkstelling door een uitzendkantoor: specifieke regels over studentenarbeid en
uitzendarbeid samen toegepast